Patrijarh srpski Dimitrije

Dimitrije Pavlović (1846-1930) je bio posljednji beogradski mitropolit (1905-1920) i prvi patrijarh ujedinjene Srpske pravoslavne crkve (1920-1930)

Ukupno, bio je niški episkop 1884-1889, šabačko-valjevski episkop 1898-1905, mitropolit Srbije 1905-1920 i patrijarh srpski 1920-1930.

Rođen je 16./28. oktobra 1846. godine u Požarevcu. Školovao se u Požarevcu, potom u Velikom Selu i u Beogradu. Završio je Bogosloviju u Beogradu 1868. Potom je jedno vreme radio kao učitelj. Rukopoložen je u čin đakona i prezvitera 1870. Profesor beogradske Bogoslovije postao je 1882. godine. Sa tog položaja izabran je za episkopa niškog 8. novembra 1884. Na tom položaju ostaje do 1889, tada po povratku mitropolita srpskog Mihaila u Srbiju, povlači se sa položaja i odlazi u Francusku. U Francuskoj je nastavio studije književnosti i filozofije.

Posle smrti mitropolita Mihaila, ponovo se vraća u Srbiju i postaje episkop šabačko-valjevski, na ovom položaju bio je u periodu 1898-1905. Posle smrti mitropolita srpskog Inokentija 1905. izabran je za novog mitropolita srpskog. Njegova puna titula je bila arhiepiskop beogradski i mitropolit Srbije.

Za vreme Prvog svetskog rata prošao je stradanja sa srpskim narodom i vojskom, i preko Albanije stigao na Krf.

Posle završetka Prvog svetskog rata i stvoranja Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, sve pravoslavne eparhije su ujedinjene. U maju 1919. u Beogradu su se sastali pravoslavni episkopi i proglasili duhovno i administrativno jedinstvo. Stekli su se svi uslovi da nekadašnja Pećka patrijaršija, ukinuta 1766. god. bude obnovljena. Nova državna vlast na čelu sa kraljem Petrom I dala je saglasnost. Srpska crkva se obratila Carigradskoj patrijaršiji kao majci crkvi i upoznala ja sa novim okolnostima u kojima se našla, a sa željom da se patrijaršija obnovi. Vaseljenska patrijaršija je to odobrila, izdala je odgovarajući Tomos. Održan je potom Arhijerejski sabor u Sremskim Karlovcima 30. avgusta / 12. septembra 1920, na kome je doneta odluka da se Srpska crkva uzdigne na stepen patrijaršije. Prvi srpski patrijarh obnovljene Patrijaršije bio je mitropolit Srbije Dimitrije.

Osnovao je eparhiju u Čehoslovačkoj i hirotonisao Gorazda Češkog, kao episkopa češko-moravskog 25. septembra 1921. Episkopa Gorazda streljali su Nemci 4. septembra 1942. godine u praškom predgrađu Kobilisi. Osim češko-moravske za vreme njegove vladavine osnovane su i američko-kanadska i bihaćka eparhija i obnovljena stara braničevska eparhija.

U beogradskoj Sabornoj crkvi venčao je kralja Aleksandra I Karađorđevića i kraljicu Mariju u četvrtak 8. juna 1922. godine, uz sasluženje još četiri episkopa. Kao srpski patrijarh je svečano ustoličen u Peći 28. avgusta 1924. godine.^[1]

Odobrio je osnovna načela i podržao rad „Narodne hrišćanske zajednice“ (poznatije kao bogomoljački pokret). Ovaj pokret osnovao je episkop Nikolaj i imao je za cilj da izvrši moralni preporod srpskog naroda svih slojeva i da širi jevanđelsku nauku. Početkom 1922. pokrenut je i časopis „Pravoslavna Hrišćanska Zajednica“, pokrenuta je i izdavačka delatnost i do 1941. su objavili preko 100 knjiga. Patrijarh Dimitrije se ubrzo po osnivanju prihvatio duhovnog vođstva ovog pokreta.

Patrijarh Dimitrije, na dan 500-godišnjice smrti despota Stefana Lazarevića, 1927. godine, odslužio je arhijerejsku liturgiju na kojoj je novouspostavljenom svecu održan moleban i otpevan kanon. Za tu priliku patrijarh je napisao „Službu svetom Stefanu“ u kojoj se kaže da je Stefan bio veliki vernik i graditelj crkava, ratnik i diplomata, književnik i graditelj. Dnevni list „Politika“ obaveštava da je tada despot Stefan „prvi put spomenut kao svetitelj“. Međutim kanonizacija je učinjena samostalnom voljom patrijarha i arhijerejski sabor je tada nije prihvatio.

Bavio se i književnim radom, pripremio je izdanje Hilandarskog tipika Svetog Save. Pomogao je podizanje hrama Svetog Dimitrija u selu Ratkoviću i hram Pokrova Bogorodice u Beogradu.

Patrijarh Dimitrije je umro u 14 sati i 15 minuta 6. aprila 1930. u Beogradu^[2] i sahranjen u manastiru Rakovici. Njegov naslednik na patrijaršijskom tromu bio je patrijarh srpski Varnava (Rosić).

• Obnavljanje Patrijaršije i izbor patrijara 1920. godine
• Srpski arhijereji - Dimitrije Pavlović

Patrijarh srpski Dimitrije na Wikimedijinoj ostavi