Mletačka Republika

Mletačka Republika (tal. Repubblica di Venezia, kasnije Repubblica Veneta, venec. Repùblica de Venèsia, kasnije Repùblica Vèneta; tradicionalno Prejasna Mletačka Republika, tal. Serenissima Repubblica di Venezia, venec. Serenìsima Repùblica Vèneta), država sa središtem u današnjem italijanskom gradu Veneciji (Mlecima), a koja je postojala od 9. do 18. vijeka (do 1797. godine). Mletačka Republika je bila pomorska sila na obalama istočnog Mediterana, odnosno na obalama Jadranskog mora. Nastala je prvobitno kao grad-država, nakon invazije Langobarda na sjevernu Italiju 568. Tokom srednjeg vijeka Mletačka Republika se razvijla u vodeću pomorsku silu u ovom dijelu svijeta, ovladavši najvećim dijelom jadranske obale, dijelom otoka u Egejskom moru, te osnovavši svoje trgovačke kolonije u Konstantinopolisu i Jeruzalemu. Republika je prestala da postoji nakon Napoleonovog osvajanja 1797.

Mletačka republika je priznavala vlast Bizanta do 10. vijeka, kad joj je formalno priznata nezavisnost, a kasnije se naglo razvila i ojačala zahvaljujući razvitku trgovine. U težnji za ekspanzijom prema istoku postala je veliki neprijatelj Bizanta i bila glavni učesnik u njegovom prvom rušenju 1204. godine i osnivanju Latinskog Carstva. Tokom 11. i 12. vijeka Venecija je svoju vlast proširila na jedan deo Lombardije, Dalmaciju, Albaniju, Peloponez, Kretu, Cipar i egejske otoke.

U 15. vijeku pod mletačku vlast pali su gradovi Padova, Vicenza, Verona, Brescia, Bergamo i dr. Ekspanzija na Jadran počinje 1000. godine, kada je dužd Petar II Orseolo otrgao od hrvatske države veći deo Dalmacije. Naročitu korist izvukla je posle četvrtog krstaškog rata kada je dobila deo Carigrada, Moreju, jonske otoke te neograničeno pravo trgovine. U periodu od 1205. do 1358. godine njenu vrhovnu vlast priznao je i Dubrovnik; tada je bila na vrhuncu moći i kao najveća pomorska mediteranska sila s pravom je nazivana "gospodaricom mora".

Opadanje mletačke moći, kao i moći svih trgovačkih gradova u Sredozemlju, počelo je u 16. vijeku otkrićem Amerike i pomorskog puta za Indiju, jer su se pomorski putevi i svjetska trgovina pomjerili sa Sredozemnog mora na Atlantski ocean. Od 16. vijeka Venecija gubi istočne posjede, koje joj otimaju Turci (Cipar 1571, Kretu 1669. i dr.), a nezavisnost je konačno izgubila Kampoformijskim mirom 1797., kojim ju je Napoleon Bonaparte ustupio Austriji, a 1805-1815. pripojio je svojim posjedima u Italiji; 1815-1866. ponovo pripadala Austriji, a 1866. ušla u sastav ujedinjene Italije.

Kako su Mleci bili izvrsni pomorci, veliki dijelovi Dalmacije, Istre i Kvarnera, pa čak i Hercegovine, bili su u različitim periodima tokom historije pod kontrolom Mletačke Republike.

Na čelu Mletačke republike stajao je dužd, čiji je simbol moći bio zlatni krilati lav. Popis mletačkih vladara je podugačak, a gotovo svaki od njih ostavio je svoj trag u bogatoj i raznolikoj historiji venecijanske republike.

Mletačka Republika na Wikimedijinoj ostavi