Sohum

Sohum
Kent
Аҟəа / Akva
Arma
Sohum Sohum'un Abhazya haritası üzerindeki konumu
Ülke	Gürcistan(De jure) Abhazya (De facto)
İdare
• Belediye Başkanı	Adgur Harazia
Nüfus  (2011)
• Yoğunluk	oto/km²
• Kent	62.914
Zaman dilimi	UTC+04.00 (Standart Zaman)
Resmî site Sohum Belediyesi

Sohum (Abhazca: Аҟəа/Akva; Gürcüce: სოხუმი /Sohumi; Rusça: Сухум/Suhum), Karadeniz kıyısında bulunan bir şehir.^[1] Abhazya Özerk Cumhuriyeti'nin de başkentidir.^[1] Osmanlı dönemindeki adı Sohumkale'ydi.

Sohum, liman ve tatil kenti olarak bilinirdi. Ayrıca Sohum Dranda Havalimanı hava ulaşımı için mevcuttur. Plajları, otelleri, kaplıcalarıyla ünlüydü. Tarihsel botanik bahçesi 1840’ta kurulmuştur. 1945-1954 arasında, Sovyet nükleer programlarının geliştirildiği bir fizik laboratuvarı bulunuyordu. Kışları ılık bir ılıman iklimi vardır.

Sohum, M.Ö 6. yüzyılda ''Dioskurias'' adıyla Milet'li bir Yunan kolonisi olarak kuruldu. Şehrin bu adı, Yunan mitolojisi'deki Argonot efsanesindeki Dioskouri olarak da adlandırılan ikiz kardeşler "Castor" ve "Polluks"'tan gelmiştir. Bu dönemde yerli kabilelerle Yunan kolonilerine ticaret yapılan önemli bir liman konumuna gelen yerleşim uzun süre refah içerisinde yaşadı. Yerleşimin olduğu bölge M.Ö 2. yüzyılda VI. Mithridates tarafından Pontus topraklarına katıldı. Roma hakimiyetinde Augustus tarafından şehrin adı "Sebastopolis" olarak değiştirildi. Plinius ve Arrianus kentten "Sebastopolis" olarak söz ederken yerleşimin eski görkemli günlerinde olmadığını belirtmişlerdir. 542 yılında Sasanileri'in eline geçmesinden önce kent tahliye edilirken kalesi de yıkıldı. 565 yılında Bizans imparatoru I. Justinianus tarafından restore edilen kale ve şehir, Arap ordularının komutanı Mervan tarafından 736 yılında ele geçirilmesine kadar Bizans'ın Kolhis bölgesindeki önemli kalelerinden biri olmuştur.

Daha sonra "Tskhumi" adıyla anılan yerleşim, Abhazya Krallığı döneminde yeniden restore edilmiştir. Cenevizliler sayesinde Avrupa ile ticaretin sağlanmasıyla 12. ve 13. yüzyıllarda gelişim gösteren kentin önemi daha da arttı. 15. yüzyılda bu krallığın yıkılmasından sonra Sohumkale, Abhazya Prensliği’nin başta gelen kentiydi. 1454 yılında Ceneviz kolonisi bulunan yerleşim Osmanlı kuvvetlerinin saldırısına uğramış, şehir ele geçirilememekle birlikte bazı Cenevizli tüccarlar esir alınmıştır. Daha sonra Abhazya Prensliği ile Megrelya Prensliği arasında çekişmelere sahne olan yerleşim 1570 senesinde Osmanlı hakimiyetine girmiştir. Osmanlı döneminde "Sohumkale" olarak adlandırılan yerleşim tahkim edilerek önemli bir kent oldu. Rus yanlısı Abhaz prenslerinin talebi üzerine baskına uğrayan şehir 1810 tarihine Rus donanması tarafından ele geçirildi. Bir süre Rus denetimindeki Abhazya Prensliğinden Shervashidze hanedanı tarafından idare edilen yerleşim, 1847 yılında liman şehri olarak tescil edildi. Shervashidze hanedanlığının Ruslar tarafından kaldırılmasıyla 1864 yılında kesin olarak Rus İmparatorluğu topraklarına katıldı. 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı'nda Osmanlı donanması, Karadeniz'in doğusunda Rus ordusunun gerisine sarkmak amacıyla 23 Mayıs 1877'de Sohum'a başarılı bir çıkarma harekâtı icra etti ve bölgedeki Rus birliklerini mağlup etti.^[2] Bununla birlikte, Rumeli'deki cephenin ihtiyaçları doğrultusunda buradaki birlikler 1877 Eylül'ünde tahliye edilerek Varna'ya taşındılar.^[3]

1917 yılında gerçekleşen Rus Devrimi sonrasında kaosun hakim olduğu bölgede 1918 yılında kısa süreli Bolşevik egemenliği görüldü. Daha sonra Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti bağlı Abhazya Halk Konseyi özerk yönetimine girdi. Yerleşim, 4 Mart 1921'de Kızıl Ordu tarafından ele geçirilerek Sovyet hakimiyetine katıldı. Daha sonra kurulan Abhazya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin 1921-1931 yılları arasında başkentliğini yaptı. Bu cumhuriyetin kaldırılmasından sonra, Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti bağlı Abhazya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne başkentlik yapmıştır. 1989 yılında Abhaz ve Gürcü topluluklar arasında yaşanan etnik gerilim nedeniyle toplumsal kargaşa ve sokak çatışmalarına sahne oldu. Gürcistan-Abhazya çatışması ve sonrasında 1992-93 yıllarında yaşanan savaşta şehir büyük ölçüde yıkıma sahne oldu. Gürcü ordusu tarafından pek çok yapı, Ulusal Kütüphane ve Devlet arşivleri yakıldı. Kent, savaşın izlerini hâlâ taşımaktadır.

Karadeniz kıyısında bulunan şehir, deniz seviyesinden 5–140 m rakımlarda kuruludur. Yerleşim nemli Subtropikal iklim (Ilıman dönencealtı iklimi) özelliklerine sahiptir. Kışları ılık, yazları ise sıcaktır. Tiflis'e demiryolu ile 405 km uzaklıktadır. Soçi şehrine demiryolu ile günlük seferler düzenlenmektedir. Şehirden 20 km uzaklıkta, günümüzde yerel uçuşların yapılabildiği Sohum Dranda Havaalanı bulunmaktadır.

• Gürcistan Hükûmeti Resmi Web sayfası20 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Wikimedia Commons'ta Sohum ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.