Anne yamyamlığı
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Anne yamyamlığı ya da maternal kanibalizm, annenin yavrularını yeme durumudur. Özellikle memeli hayvanlarda rastlanır. Genelde doğumdan sonraki ilk saatlerde gerçekleşir.[1] Anne, yavruların tamamının ya da bir kısmının ölümüne sebep olabilir. Primatlarda nadir olarak gözlenir.[2] Vahşi bonobo[2] ve şempanzelerde[3] bildirilmiştir.
Anne yamyamlığının genel olarak nedeni bilinmese de[4] konuyla ilgili kangal köpeklerinde yapılan çalışmada nedenin oksitosin hormonu eksikliği olduğu ifade edildi.[5][6][7][8]
Araştırmalar[değiştir | kaynağı değiştir]
Önceki çeşitli araştırmalarda annenin yavrularını yemesine ilgili yavrudaki genetik bozukluklar, yavrudaki genetik değişim, annenin strese girmesi gibi nedenlerin sebep olabileceği belirtildi.[9][10] Sonraki araştırmalar sonucunda nedenin annedeki oksitosin hormonu eksikliği de olabileceği tespit edildi. Mustafa Koçkaya ve ekibi tarafından Kangal köpekleri üzerinde yapılan ve 5 yıl süren araştırma kapsamında anne yamyamlığı görülen köpeklerin oksitosin seviyelerinin normalin altında olduğu ve oksitosinin arttırılmasıyla yamyamlığın önüne geçilebileceği tespit edildi.[5][6][7][8][11] Daha sonra aynı yöntemle Alman çoban köpeğinde de tedavi gerçekleştirildi.[12]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Ercan, N., Maternal Kanibalizm Görülen Kangal Köpeklerinde Serum Adenozindeaminaz (ADA) Ve Ksantin Oksidaz (XO) Düzeylerinin Belirlenmesi. Sivas, Türkiye.
- ^ a b Tokuyama ve ark. (1 Ocak 2017). "Cases of maternal cannibalism in wild bonobos (Pan paniscus) from two different field sites, Wamba and Kokolopori, Democratic Republic of the Congo". Primates (İngilizce). 58 (1). ss. 7-12. doi:10.1007/s10329-016-0582-7. ISSN 1610-7365. Erişim tarihi: 9 Mart 2022.
- ^ Fedurek ve ark. (1 Mart 2020). "Maternal cannibalism in two populations of wild chimpanzees". Primates (İngilizce). 61 (2). ss. 181-187. doi:10.1007/s10329-019-00765-6. ISSN 1610-7365. Erişim tarihi: 9 Mart 2022.
- ^ "Hipopotam Yiyen Hipopotam ve Diğer Yamyamlar". National Geographic. 27 Ocak 2015. 1 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2020.
- ^ a b Walker, Marilyn (30 Mart 2020). "The behavior of eating its own offspring - Animal cannibalism". CBT Cognitive Behavioral Therapy (İngilizce). 28 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2020.
- ^ a b "New treatment ends maternal cannibalism among Kangal dogs of Turkey". Daily Sabah (İngilizce). 2 Eylül 2020. 3 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2020.
- ^ a b "Kangal köpeklerinin yavrularını yemesinin sırrı çözüldü". www.hurriyet.com.tr. Sivas. İHA. 17 Ocak 2019. 23 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2020.
- ^ a b Avcı, Hüsnü Ümit; Varol, Mert Taha. "Kangal köpeklerinin yavrularını yemesinin sırrı çözüldü, tedaviye geçildi - Yurt haberleri". www.dha.com.tr. DHA. 23 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2020.
- ^ Ongun, P., 2002. Tavşanlarda (Oryctolagus cuniculus) çevre sıcaklığının yaşama gücü, büyüme, beden sıcaklığı ve kan değerlerine etkisi. Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi, 59.
- ^ Yürük, Armağan Aytuğ (2014). "SIÇANLARDA MATERNAL DİYETLE FRUKTOZ ALIMININ FETÜSE ETKİLERİNİN BAZI LİPİT PARAMETRELERİ VE LİPOGENEZ AÇISINDAN İNCELENMESİ". Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
- ^ Ercan, N.; Koçkaya, M.; Kapancik, S.; Bakir, D. (Kasım 2017). "Determination of serum adenosine deaminase and xanthine oxidase activity in Kangal dogs with maternal cannibalism". Veterinary World. ss. 1343-1346. doi:10.14202/vetworld.2017.1343-1346.
- ^ "Bir ilke imza attı, yavrularını yiyen K-9 köpeği tedavi edildi Sivas'ta Doç. Dr. Mustafa Koçkaya bir ilke imza atarak geliştirdiği tedavi protokolüyle yavrularını yiyen K-9 köpeği tedavi etmeyi başardı". www.haberturk.com. Habertürk. İHA. 8 Mart 2022. 8 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2022.