Cannes Film Festivali'nde Türkiye

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Yılmaz Güney, Türkiye'nin Cannes serüvenini 1971'de Umut filmiyle başlatan ve 1982'de Yol filmiyle Türkiye'ye ilk Altın Palmiye'yi getiren yönetmendir.

Bu madde, Türk sinemasının Cannes Film Festivali'ndeki tarihçesini ve festivalde elde ettiği başarıları göstermektedir. Uluslararası Cannes Film Festivali (Fransızca: Festival de Cannes), Fransa'nın güneyinde bulunan Cannes kentinde her yıl genellikle Mayıs ayında düzenlenir. Festivale dünyanın her yanından ve her türden yeni filmler katılır. Festivalin en prestijli ödülü, "En İyi Film" olarak belirlenen filme verilen Altın Palmiye'dir. 1946 yılında kurulan ve sadece davetlilerin katılabildiği festival, Venedik Film Festivali ve Berlin Film Festivali ile birlikte Avrupa'nın en önemli üç uluslararası festivalinden biridir.[1][2] Kimilerine göre ise "Oscar" olarak anılan Akademi Ödülleri'nden sonra dünyadaki en prestijli film törenidir.[3] Her yıl ortalama 20 filmin yarıştığı festivalde kazananlar, uluslararası sanatçılardan oluşan jüriler tarafından belirlenir.

Nuri Bilge Ceylan, Kış Uykusu (2014) filmiyle Türkiye'ye ikinci Altın Palmiye'yi kazanırdı.

Türkiye'nin Cannes Film Festivali'ndeki serüveni, Yılmaz Güney'in 1970 yapımı Umut filmiyle başladı. Yayınlandığı yıl Türkiye'deki Altın Koza Film Festivali'nde beş farklı dalda ödüle layık görülen ve ardından sansüre uğrayan film,[4] ertesi yıl Yılmaz Güney'in izniyle yapımcı Abdurrahman Keskiner'in kardeşi Arif Keskiner tarafından Fransa'ya kaçırıldı ve 1971 Cannes Film Festivali'nde gösterildi.[5] Festivalde ödül kazanmasa da, Keskiner filmin oldukça beğenildiğini belirtti.[6] Sonraki 10 yılda festivalde gösterilen veya büyük ödül için yarışan herhangi bir Türk filmi olmadı. Türkiye'nin festivaldeki ilk büyük zaferi ise, yine bir Yılmaz Güney yapımı olan Yol filminden geldi. Yılmaz Güney ve Şerif Gören ortaklığında gerçekleştirilen Yol, 1982 Cannes Film Festivali'nde "En İyi Film" seçilerek Altın Palmiye Ödülü'nü kazandı ve bu ödülü alan ilk Türk filmi oldu.[7][8] Ayrıca Yol, festivalde "üç ayrı dalda ödül kazanan tek Türk filmi" olarak da kayıtlara geçti. Ertesi yıl, tekrar Yılmaz Güney'in yönetmenliğinde Fransa'da çekilen Duvar filmi, 1983 Cannes Film Festivali'nde Altın Palmiye için yarışsa da ödül alamadı.[9]

Merve Dizdar'ın Kuru Otlar Üstüne filmindeki performansıyla 2023'te kazandığı En İyi Kadın Oyuncu Ödülü, Türkiye'nin Cannes Film Festivali'nde kazandığı son ödül oldu.

Yol'dan sonraki 32 yılda Altın Palmiye alan başka bir Türk filmi çıkmazken, bu süreçte festivalde diğer birtakım ödüller kazanıldı. 1982'deki Altın Palmiye başarısından sonra Türkiye'nin festivalde başka bir ödül kazanması 21 yıl sürdü. Bu da, Türkiye'nin Cannes serüveninde "iki ödül arasındaki en uzun zaman dilimi" oldu. Nuri Bilge Ceylan'ın 2002 yapımı Uzak filmi Grand Prix (Büyük Ödül) ve En İyi Erkek Oyuncu ödüllerini, İklimler (2006) filmi FIPRESCI Ödülü'nü ve Bir Zamanlar Anadolu'da (2011) filmi Grand Prix'i (Büyük Ödül) Türkiye'ye kazandırırken, kendisi de Üç Maymun (2008) filmiyle festivalde En İyi Yönetmen Ödülü'ne değer görüldü. Bu sırada Fatih Akın'ın 2007 yapımı Türk–Alman filmi Yaşamın Kıyısında, kendisine En İyi Senaryo Ödülü'nü kazandırdı. Yönetmenliğini Rezan Yeşilbaş'ın yaptığı 2012 yapımı Sessiz, "En İyi Kısa Film" dalında Altın Palmiye kazanan ilk Türk filmi oldu. Nuri Bilge Ceylan'ın 2014 yapımı Kış Uykusu filmi ise, aynı yıl festivalde "En İyi Film" seçildi ve "uzun metraj" dalında Altın Palmiye kazanan ikinci Türk filmi oldu. Türkiye'nin festivaldeki son başarısı, yine bir Nuri Bilge Ceylan filmi olan Kuru Otlar Üstüne (2023) ile kazanılan En İyi Kadın Oyuncu Ödülü oldu.

Türkiye'nin festivaldeki ödülleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Anahtar
Festivaldeki en büyük ödül olan Altın Palmiye'yi kazandı
Yıl Ödülü alan Kategori Film Filmin yönetmeni Kaynak
1982 Yılmaz Güney En İyi Film Ödülü (Altın Palmiye) Yol Yılmaz Güney & Şerif Gören [10][11]
FIPRESCI Ödülü
Özel Mansiyon: Ekümenik Jüri Ödülü [12][13]
2003 Nuri Bilge Ceylan Grand Prix Ödülü Uzak Nuri Bilge Ceylan [14]
Mehmet Emin Toprak En İyi Erkek Oyuncu Ödülü [15]
Muzaffer Özdemir En İyi Erkek Oyuncu Ödülü [16]
2006 Nuri Bilge Ceylan FIPRESCI Ödülü İklimler Nuri Bilge Ceylan [14]
2007 Fatih Akın En İyi Senaryo Ödülü Yaşamın Kıyısında Fatih Akın [17]
Ekümenik Jüri Ödülü [18]
2008 Nuri Bilge Ceylan En İyi Yönetmen Ödülü Üç Maymun Nuri Bilge Ceylan [14]
2011 Nuri Bilge Ceylan Grand Prix Ödülü Bir Zamanlar Anadolu'da Nuri Bilge Ceylan [14]
2012 Rezan Yeşilbaş En İyi Kısa Film Ödülü Sessiz Rezan Yeşilbaş [19][20]
2014 Nuri Bilge Ceylan En İyi Film Ödülü (Altın Palmiye) Kış Uykusu Nuri Bilge Ceylan [14]
FIPRESCI Ödülü
2023 Merve Dizdar En İyi Kadın Oyuncu Ödülü Kuru Otlar Üstüne Nuri Bilge Ceylan [21]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "The History of the Festival" (İngilizce). Festival de Cannes. 19 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
  2. ^ "Dünyanın En Popüler Film Festivalleri 2023". Freya Art. 8 Mayıs 2023. 23 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
  3. ^ "Dünyanın Farklı Köşelerinden Mutlaka Takip Edilmesi Gereken En Prestijli 10 Film Festivali". Onedio. 10 Haziran 2015. 23 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
  4. ^ "1970 Altın Koza Film Festivali Ödülleri". altinkozafestivali.org.tr. 14 Temmuz 2014. 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2024 – Internet Archive vasıtasıyla. 
  5. ^ Dorsay, Atilla (2022). Yılmaz Güney Kitabı. Puslu Yayıncılık. ISBN 978-625-8035-04-9. 26 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2024. 
  6. ^ "Lokum yalanıyla 'Umut' yolculuğu". Hürriyet. 2 Ekim 2022. 2 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
  7. ^ "Altın Palmiyeli Firari". Habertürk. 26 Mayıs 2019. 11 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
  8. ^ "YOL" (İngilizce). Festival de Cannes. 23 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
  9. ^ "LE MUR" (İngilizce). Festival de Cannes. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
  10. ^ Canby, Vincent (6 Ekim 1982). "YOL: A BIG, ANGRY EPIC OF CONTEMPORY TURKEY" (İngilizce). The New York Times. ISSN 0362-4331. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
  11. ^ "Yılmaz Güney'in 'Yol' filmi Cannes'da gösterilecek". NTV. 4 Mayıs 2017. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
  12. ^ Festival Book (İngilizce). Kerala State Chalachitra Academy. 2004. s. 195. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
  13. ^ "1982 Cannes Film Festivali". MUBI. 19 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
  14. ^ a b c d e "Altın Palmiye, Nuri Bilge Ceylan'ın 'Kış Uykusu'na". BBC News Türkçe. 24 Mayıs 2014. 12 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
  15. ^ Göl, Berke (3 Kasım 2020). "Mehmet Emin Toprak: Kaçıp Uzaklara Gitmek". Altyazı Sinema Dergisi. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
  16. ^ ""Sarışınları süzüp rezil olurum diye Cannes'a gitmedim"". nuribilgeceylan.com. 2003. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
  17. ^ "Fatih Akın'a En İyi Senaryo Ödülü". DW. 28 Mayıs 2007. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
  18. ^ "Altın Palmiye'yi '4 ay, üç hafta, 2 gün' kazandı". NTV. 11 Aralık 2007. 11 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024 – Internet Archive vasıtasıyla. 
  19. ^ "Rezan Yeşilbaş ile 'Sessiz' Üzerine Söyleşi". Altyazı Sinema Dergisi. 27 Temmuz 2020. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
  20. ^ "SESSIZ–BE DENG (SILENT)" (İngilizce). Festival de Cannes. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
  21. ^ "Merve Dizdar, Cannes Film Festivali'nde En İyi Kadın Oyuncu Ödülü'nü aldı". BBC News Türkçe. 27 Mayıs 2023. 27 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Cannes_Film_Festivali%27nde_Türkiye&oldid=31705211" sayfasından alınmıştır