Geomyidae
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| Geomyidae | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Tip cins | |||||||||||||
| Geomys Rafinesque, 1817 | |||||||||||||
| Cinsler | |||||||||||||
| Cratogeomys Geomys Heterogeomys Orthogeomys Pappogeomys Thomomys Zygogeomys | |||||||||||||
Geomyidae, Rodentia takımında sınıflandırılan, yer altında tünel açan kemirgen memelilerden oluşan bir familyadır.[3] Türlerin hepsi[4] Kuzey ve Orta Amerika'ya endemiktir.[5] Toprak altında yaygın olarak tünel açmaları ve dolayısıyla da tarla ve bahçeleri yok etmeleri ile bilinirler.
Fiziksel özellikleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Ortalama olarak 200 g. ağırlığındadır. Boyları 15 ila 20 cm arasında, kuyruk uzunlukları da 2,5 ila 5 cm arasında değişir. Birkaç türü 1 kg ağırlığa ulaşabilir. Türlerin tamamında erkekler dişilerden daha büyüktür ve neredeyse iki katı ağırlığa sahiptirler.[6]
Ortalama yaşam süreleri bir ila üç yıl arasındadır.[7] En uzun yaşam süresi beş yıl kadardır.[8] Geomys cinsi üyelerinin doğal ortamda yedi yıla kadar yaşadıkları belgelenmiştir.[7]
Çoğunun kürkü yaşadıkları toprağın rengine uyacak şekilde kahverengidir. En belirgin özellikleri yanaklarında bulunan keseciklerdir. Bu kesecikler kürkle çevrilidir ve dışarı doğru çevrilebilir, ağızlarının kenarlarından omuzlarına kadar uzanabilir. Küçük gözleri, tünel içinde geri geri hareket ederken etraflarını hissetmek için kullandıkları kısa ve kıllı kuyrukları vardır.
Sıklıkla dış parazit taşıdıkları görülür.[7] Yaygın olarak gelincikler, yılanlar ve atmacalar tarafından avlanırlar.[9]
Davranış[değiştir | kaynağı değiştir]
Türlerin tamamı hem koruma hem de besin toplama için bir yol sağlayan tünel ağları oluşturur. İstifçidirler ve yanak keselerini yuvalarına besin taşımak için kullanırlar. Çok miktarda besin istifleyebilirler. Yer sincaplarının aksine büyük topluluklar hâlinde yaşamazlar ve nadiren toprak üstünde görünürler. Tünel girişleri üzerlerindeki gevşek toprak birikintieri ile tanımlanabilir.[10] Genellikle toprağın yumuşak olduğu ve kolaylıkla kazılabildiği yerlerde tünel çarlar. Nemli toprağı sevdikleri için sıklıkla sebze bahçeleri, çimenlikler ya da tarlaları ziyaret ederler. Bu nedenle sıklıkla haşere olarak kabul edilirler.
Bitkilerin kökleri ve havuç, marul, turp ya da sulu diğer sebzelerle beslenirler.[11] Bazı türleri tarımsal zararlı olarak kabul edilir. Bulundukları yerde bitki yaşamını yok ederek toprağın çıplaklaşmasına neden olurlar. Yaptıkları istifçilik sonucu biriken bitkisel ürünlerin çürümesi ile toprağın gübrelenmesine yardımcı olabilirler.
Üreme mevsimi dışında yalnız yaşarlar, çevrede olan kaynakların yeterliğine göre bölgelerini saldırganca koruyabilirler. Erkek ve dişiler eğer bölgeleri birbirine komşu ise bazı tünelleri ve yuva için kullandıkları odacıkları paylaşabilir ancak genel olarak kendi tünelleri içinde yalnız yaşarlar. Tehdit altında ilk olarak kaçma davranışı sergileseler de kediler ve insanlar da dahil olmak üzere diğer hayvanlara saldırabilir ve uzun, keskin dişleri ile ciddi ısırıklarla yaralanmaya sebep olabilirler.
Türe ve yerel koşullara bağlı olarak yıl üçünde belirli üreme dönemleri olabilir ya da yıl üçünde sürekli olarak ürerler. HEr batında iki ila beş yavru doğrurular ancak bazı türlerde bu sayı daha da yüksek olabilir. Yavrular doğduklarında görmezler ve yaklaşık 40 günlük iken sütten kesilirler.[12]
Kontrol[değiştir | kaynağı değiştir]
Geomys ve Thomomys cinsinde yer alan türler Yeni Zelanda'nın Hazardous Substances and New Organisms Act 1996 yasasına göre ülkeye sokulması yasak, zararlı türlerden sayılır.[13]
Sınıflandırma[değiştir | kaynağı değiştir]
Hangi ırklarının bir tür olarak kabul edilmesi konusunda taksonomlar arasında çok sayıda tartışmalı görüş vardır. Bu nedenle aşağıdaki liste kesin olarak kabul edilmemelidir.
_Weishuhn_Rd._Colorado_Co._TX;_12_May_2014.jpg)
- Familya Geomyidae[4]
- Cins Cratogeomys; bazı otoriteler bu cinsi Pappogeomys cinsinin alt cinsi olarak kabul eder.
- Cins Geomys
- Cins Heterogeomys; bazı otoriteler bu cinsi Orthogeomys cinsinin alt cinsi olarak kabul eder.
- Cins Orthogeomys
- Cins Pappogeomys
- Cins Thomomys
- Cins Zygogeomys
Bazı kaynaklar tek türe sahip olarak Hypogeomys cinsini de listeler ancak bu cins ismi normalde Nesomyidae familyasında Hypogeomys antimena türü için kullanılmaktadır.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Eduardo Jiménez-Hidalgo; Rosalía Guerrero-Arenas; Krister T. Smith (2018). "Gregorymys veloxikua, The Oldest Pocket Gopher (Rodentia: Geomyidae), and The Early Diversification of Geomyoidea". Journal of Mammalian Evolution. 25 (3): 427-439. doi:10.1007/s10914-017-9383-z.
- ^ "ITIS". Erişim tarihi: 5 Haziran 2022.
- ^ "ODFW, Oregon Wildlife Species: Gophers". Dfw.state.or.us. 25 Ağustos 2014. 8 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2017.
- ^ a b Search results for "Geomyidae" on the ASM Mammal Diversity Database 28 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ "Outwit Critters". 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2014.
There are 35 species of gophers living in both North and Central America.
- ^ Macdonald, David W., (Ed.) (2006). The Encyclopedia of Mammals. Oxford University Press. ISBN 0-19-920608-2.
- ^ a b c Hygnstrom, Scott E. (2010). Prevention and Control of Wildlife Damage. DIANE Publishing Inc. s. B–21. ISBN 978-1-4379-3688-9. 23 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2022.
- ^ Whisson, Delsey (2006). Small Grain Production Pt 8: Pest Management -- Vertebrates. UCANR Publications. s. 5. ISBN 1-60107-411-5. 23 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2022.
- ^ "Pocket Gophers". National Wildlife Federation. 13 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2014.
- ^ "Gopher". A-Z Animals. 27 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2014.
- ^ "Pocket Gopher FAQs". 3 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2018.
- ^ Patton, James (1984). Macdonald, D. (Ed.). The Encyclopedia of Mammals. New York: Facts on File. ss. 628-631. ISBN 0-87196-871-1.
- ^ Hazardous Substances and New Organisms Act 2003 - Schedule 2 Prohibited new organisms, New Zealand Government, 16 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 26 Ocak 2012
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
 | Wikimedia Commons'ta Geomyidae ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |