Hırvatistan-NATO ilişkileri

Vikipedi, özgür ansiklopedi

  Arnavutluk ve Hırvatistan 2009'da NATO'ya katıldı.

Hırvatistan'ın NATO'ya katılımı 2009 senesinde gerçekleşti. Ülke, ittifaka katılım sürecini başlatan 2000 yılında Barış için Ortaklık'a girdi. 2008 Bükreş zirvesine katılma daveti aldı ve 1 Nisan 2009'da tam üye oldu.

Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

NATO bayrağının 7 Nisan 2009'da Zagreb'deki Hırvatistan Savunma Bakanlığı binasının önüne yükseltilmesi. Soldan sağa: Savunma Bakanı Branko Vukelić, Parlamento Başkanı Luka Bebić, Başkan Stjepan Mesić, Başbakan Ivo Sanader, Silahlı Kuvvetler Genelkurmay Başkanı Josip Luciç .

Hırvatistan'ın NATO ile ilk ilişkileri 1953'te kuruldu. O yıl Yugoslavya, o zamanlar her ikisi de yeni NATO üyesi olan Yunanistan ve Türkiye ile Balkan Paktı'nı imzaladı.

Hırvatistan, NATO üyeliği konusunda referandum düzenlemeyi düşünmüştü. 23 Mart 2007'de Hırvatistan cumhurbaşkanı Stjepan Mesić, Başbakan Ivo Sanader ve Parlamento Başkanı Vladimir Šeks, Hırvat anayasasının bu konuda bir referandum gerektirmediğini açıkladı.[1] 2006 yılında Hırvat hükûmeti, üyeliğin yararlarını tanıtmak için bir medya kampanyası başlatmayı planlıyordu. Şubat 2008'de, Uluslararası Şeffaflık Örgütü, Hırvatistan ve iDEMO tarafından Bolje pakt nego rat adlı bir proje oluşturuldu ve NATO üyeliğinin yararları hakkında kamuoyu tartışmaları yoluyla NATO üyeliğini teşvik etmek için Hırvatistan'daki ABD büyükelçiliği tarafından finanse edildi.[2]

Hükûmet tarafından Mayıs 2007'de yaptırılan bir anket, NATO üyeliğinin nüfusun %52'si tarafından desteklendiğini ve nüfusun %25'inin de karşı olduğunu gösterdi.[3] 4 Ocak 2008'de Hırvatistan Başbakanı Ivo Sanader, yeni bir hükûmet kurmak için HSS ve HSLS'den ortaklarla bir koalisyon anlaşmasına vardı. Söz konusu anlaşmanın bir hükmüne göre Hırvatistan'ın NATO'ya katılımına referandumla karar verilmeyecekti.[4] NATO'ya girmeden 20 günden az bir süre önce Başbakan Sanader şunları söyledi: "Bazı insanların referandum talep ettiğini unutacağım. O maceraya biz başlasaydık, bunu başaramazdık." [5]

Hırvatistan, 12 Aralık 2002'den beri Afganistan'daki Uluslararası Güvenlik Yardım Gücü'nün bir üyesidir. 2003 yılında Hırvatistan, diğer NATO adaylarıyla birlikte Adriyatik Tüzüğü'ne katıldı. Kasım 2006'da Hırvatistan'ın NATO Üyeliği Devlet Komitesi kuruldu, Hırvatistan cumhurbaşkanı Stjepan Mesić komite başkanı, konuşmacı Vladimir Šeks ve Başbakan Ivo Sanader başkan yardımcıları olarak görev yaptı.[6] Haziran 2007'de Hırvatistan Parlamentosu ve NATO Parlamenter Meclisi, bölgedeki güvenlik ve siyasi meseleleri tartışmak üzere Dubrovnik'te "Güneydoğu Avrupa: Bitmemiş İş" başlıklı üç günlük bir konferans düzenledi.[7] Ekim 2007'de Hırvatistan'da düzenlenen Noble Midas 07 NATO tatbikatı, ittifakın tarihinde ilk kez üye olmayan bir ülkede askeri tatbikat düzenlemesiydi.[8] Hırvatistan, Mart 2009'da NATO'nun Güneydoğu Avrupa'daki rolüne ilişkin resmi olmayan bir savunma bakanları toplantısına ev sahipliği yaptı.[9]

1 Ocak 2008'de Hırvatistan, zorunlu askerliği bıraktı ve tamamen profesyonel bir orduya geçişini tamamladı.[10] Hırvatistan Cumhuriyeti Silahlı Kuvvetleri, 2009 yılında NATO liderliğindeki Kosova Gücüne (KFOR) katılmayı bekliyordu.[11] Hırvatistan'ın ittifaka katılmasıyla, ülkenin Bağlantısızlar Hareketi'nden ayrılması daha olası hale geldi.[12] Hırvat Dışişleri Bakanı Gordan Jandroković, hareketin Temmuz 2008'de İran'da düzenlenen 15. Konferansına davet edildi.[13] Üst düzey bir delege yerine, Hırvatistan'ın İran büyükelçisi Esad Prohić, Hırvat temsilcisi olarak görev yaptı.[14]

Müzakere ilerlemesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Etkinlik Tarih
Barış için Ortaklık 2000-05-25
Üyelik Eylem Planı 2002-05-20
Katılma daveti 2008-04-03
Katılım protokolü 2008-07-09
Onaylayan:
 Belçika 2009-01-29
 Bulgaristan 2008-10-23
 Kanada 2009-01-14
 Çek Cumhuriyeti 2008-12-22
 Danimarka 2008-12-09
 Estonya 2008-12-19
 Fransa 2009-02-04
 Almanya 2008-12-19
 Yunanistan 2009-02-17
 Macaristan 2008-09-15
 İzlanda 2009-02-12
 İtalya 2008-12-23
 Letonya 2008-09-18
 Litvanya 2008-10-06
 Lüksemburg 2009-02-12
 Hollanda 2009-02-17
 Norveç 2008-11-24
 Polonya 2008-10-21
 Portekiz 2009-02-13
 Romanya 2008-10-21
 Slovakya 2008-10-24
 Slovenya 2009-02-09
 İspanya 2008-12-18
 Türkiye 2008-11-26
 Birleşik Krallık 2008-12-19
 ABD 2008-09-26
Tam üyelik 2009-04-01

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Sanader Says There is No Need for Referendum on NATO Membership". Government of the Republic of Croatia. 21 Mart 2007. 8 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2008. 
  2. ^ "TIH i iDEMO predstavili projekt 'Bolje pakt nego rat'". Poslovni dnevnik (Hırvatça). 27 Şubat 2008. 11 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2010. 
  3. ^ "Poll Shows Public Support for NATO Membership Growing in Croatia". 23 Mayıs 2007. 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2010. 
  4. ^ "Dovršen koalicijski sporazum HDZ-a i koalicije HSS-HSLS". sarajevo-x.com. 4 Ocak 2008. 8 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2008. 
  5. ^ "Vlada Saboru poslala prijedlog ratifikacije Sjeveroatlantskog ugovora". Government of Croatia (Hırvatça). 18 Mart 2009. 8 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2009. 
  6. ^ "Osnovan Državni odbor za članstvo Hrvatske u NATO-u". 8 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2022. 
  7. ^ NATO seminars in Dubrovnik
  8. ^ Croatia hosts major Nato exercise 8 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., BBC
  9. ^ Southeast European defense ministers to meet in Croatia
  10. ^ FACTBOX: Balkan candidates offer NATO leaner military muscle 8 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Reuters
  11. ^ Eduard Šostarić (13 Ekim 2008). "Hrvatska vojska stiže na Kosovo u proljeće 2009" [Croatian Army arrives to Kosovo in spring of 2009] (Hırvatça). Nacional. 28 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2012. 
  12. ^ "Hrvatska bi mogla napustiti pokret nesvrstanih". 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2022. 
  13. ^ Jandroković pozvan na skup nesvrstanih u Teheranu 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Slobodna Dalmacija
  14. ^ Vladi ne trebaju nesvrstani 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Slobodna Dalmacija

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Hırvatistan-NATO_ilişkileri&oldid=30499251" sayfasından alınmıştır