Kirkenes

Kirkenes (Norveççe: [çɪrkənɛs]), Norveç´te bir şehir.

Kirkenes, Norveç´in kuzeyinde bulunan Sør-Varanger ilinin merkezidir. Rusya sınırına 10 km Finlandiya sınırına ise 35 km uzaklıktadır. Yüzölçümü 2,02 km² olup nüfusu 4000´dür. Kirkenes aynı zamanda Kars ile kardeş şehirdir.

Kirkenes, Rus sınırına en yakın Norveç kasabası olmasına rağmen, kuzeyindeki Vardø, Norveç'te daha doğuda yer almaktadır.

II. Dünya Savaşı'nda[değiştir | kaynağı değiştir]

Kirkenes, Nazi Almanyası tarafından Norveç'in işgali sırasında, Alman Kriegsmarine ve Luftwaffe Jagdgeschwader 5'in birçok üslerinden biri oldu. Kirkenes, 1000'den fazla alarm ve 320 hava saldırısı ile, hava saldırısı alarmları ve saldırıların yaşandığı Avrupa şehirleri listesinde Malta'dan sonra ikinci sırada yer aldı. Alman Wehrmacht'ı kalan altyapının çoğunu harap ettikten sonra bölgeden kaçtı ve kasaba 25 Ekim 1944 tarihinde Kızıl Ordu tarafından devir alındı. Kasabada sadece 13 ev hasar görmeden savaşı atlattı.

Şehre yakın, partizanların Alman işgali hakkında bilgi toplamasına yardım eden 11 özgürlük savaşçısının anısına bir anıt bulunmaktadır. 1943 yazında faaliyetleri keşfedildi ve birçoğu Kirkenes yakınlarındaki bir savaş esiri kampına gönderildiler. Bir askeri mahkemenin ardından 11 kişi ölüm cezasına çarptırıldı ve 18 Ağustos 1943'te anma yerinin yakınında öldürüldü. 1946'da toplu mezar açıldığında, erkeklerin dövüldükleri tespit edildi. Tespit sonrası ve anma töreninden sonra cesetler evlerine geri gönderildi.^[1]

Demografi[değiştir | kaynağı değiştir]

Kirkenes'in sakinlerinin çoğu Norveç kökenli ve azınlık Samiler'dir. Diğerleri aslen Finlandiya'dan, ya Kven nüfusunun üyelerinden ya da aşağı yukarı yeni Finlandiyalı göçmenlerin yeni bir akınındandır. Ayrıca, yaklaşık 500 kişi nispeten yeni Rus göçmenlerdir. 2015 yılında birkaç ay boyunca, kasaba Suriyeli mülteciler için bir sınır geçiş noktası olarak hizmet etti ve haftada yüzlerce kişi bisiklet kullanarak sınırını geçti.^[2] Bunun sebebi kanunen bisikletle geçenlerin sınırda kontrole tabii tutulmamasıdır.

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Kirkenes, Norveç'in aşırı kuzeydoğu kesiminde, Rusya-Norveç sınırına yakın Barents Denizi'ne bağlı geniş bir koy olan Varangerfjorden'in bir kolu olan Bøkfjorden'de yer almaktadır. Kasaba, Kuzey Kutup Dairesi'nin yaklaşık 400 kilometre (250 mil) kuzeyinde yer almaktadır.

Kirkenes 30. doğu meridyeninin hemen doğusunda yer almaktadır. Sonuç olarak İstanbul'dan daha doğuda, Avrupa ile Asya sınırlarından birini işaret ediyor. Norveç'in ve belediyenin en doğu noktası da Sankt-Peterburg'dan daha doğudaki bir noktadadır.

Norveç'in büyük çoğunluğunun aksine Kirkenes, komşu Finlandiya'nın doğusunda yer almaktadır. Bu nedenle, Kirkenes'ten doğrudan batıya seyahat etmek, zaman dilimini, normalde olduğu gibi geriye doğru yerine ileriye değiştirir. Kirkenes'ten (Rusya'ya) doğrudan doğuya gitmek, saat dilimini yaz aylarında bir saat ileri, kışın ise iki saat değiştirir. Rusya 2011-2014 arasında sürekli yaz saati uygulaması gerçekleştirdiğinde, belediyenin doğu kesiminden kış aylarında batıdaki Rus bölgelerine doğru üç saatlik bir fark vardır. Ayrıca 2½ saat güneş zaman farkına rağmen İspanya'da Galiçya ile zaman dilimlerini paylaşıyor.

100 kilometre güneyden arabayla gidilebilir ve 10 kilometre (6,2 mil) yürüyerek üç zaman diliminin buluştuğu üç ülkenin (Muotkavaara) sınır noktasına ulaşan Øvre Pasvik Milli Parkı'na girilebilir. Dünyada böyle birkaç yer var. Hem Norveç hem de Rus yasalarına göre sınır işaretini sınırlamak yasaktır. Norveç-Rusya sınırındaki tek yasal yol Storskog'daki sınır kontrolündedir.

Ekonomi ve turizm[değiştir | kaynağı değiştir]

Barents Bölgesi sekreteryası Kirkenes'te bulunmaktadır. Görevlerinden biri Barents Bölgesi'nde sınır ötesi kültürel, eğitim ve iş ilişkileri oluşturmaktır. Barents Denizi'ndeki (Rus faaliyeti dahil) artan petrol sondaj faaliyetinin bir sonucu olarak kasabada önemli bir iyimserlik vardır. Mükemmel bir liman olan Bøkfjorden, birçok büyük şirketin ilgisini çekmektedir.

Norveç ve Rusya Dışişleri Bakanları 2 Kasım 2010 tarihinde 9.000 Norveçlinin ve 45.000 Rus'un birbirini ziyaret etmesini kolaylaştıracak bir anlaşma imzaladılar.^[3]

Turistik cazibe merkezleri arasında Norveç-Rus sınırı boyunca savaş ve barış tarihini gösteren Grenselandmuseet (Sınır Bölgesi Müzesi), sanatçı John Savio'nun (1902-1938) Sami sanat sergileri ve bölgedeki madencilik endüstrisinin tarihi yer alıyor. Müzede küçük bir dükkân ve kafe bulunur. Neredeyse her ayın son Perşembe günü Rus Pazarı, Murmansk tüccarlarının ürünlerini sattıkları merkezi meydanda gerçekleşiyor. Burada matryoshkas, keten kumaşlar ve el sanatlarından Rus kristal ve porselen yemeklere kadar her şeyi bulunabilmektedir.

Kirkenes'in hemen dışında, Høybuktmoen'deki Sør-Varanger Garnizonuna ev sahipliği yapan askeri bir üs bulunur. Bu üsse bağlı Rus sınırı boyunca altı sınır istasyonu vardır. Bu üs ve bu sınır istasyonları, sınır ötesi yasadışı göçmenlere ve diğer yasadışı faaliyetlere karşı koruma sağlamak için vardır. Tek kamu sınır kapısı Kirkenes'in güneydoğusunda Storskog'dadır.

Kirkenes'in şehir merkezinde, 2.Dünya Savaşı sırasında inşa edilmiş ve kasaba sakinlerine barınak sağlayan geniş bir yeraltı sığınağı olan Andersgrotta var. Bunker (sığınak) turları mevcuttur.^[4]

Toplu taşıma[değiştir | kaynağı değiştir]

Kirkenes, her gün Norveç kıyılarında Bergen'e gidip gelen Hurtigruten rotasının bir ucudur. Høybuktmoen'de Kirkenes Havaalanı bulunmaktadır. Oslo, Vadsø, Vardø, Alta ve Tromsø'ya aktarmasız uçuşlar vardır. Avrupa rotası E6'nın kuzey ucu Kirkenes'tedir. Avrupa rotası E105 otoyolunun kuzey terminali, şehrin hemen güneyinde, Hesseng'de bulunmaktadır. Kirkenes aynı zamanda, demir cevherini Bjørnevatn'daki madenlerden Kirkenes'teki limana taşımak için kullanılan dünyanın en kuzeydeki ikinci demiryolu hattı olan Kirkenes-Bjørnevatn Hattı'nın da sonudur. Önerilen Arktik Demiryolu, Kirkenes'in kuzey Finlandiya ile bağlantılı olduğunu görecektir. Kirkenes kasabası aynı zamanda Soğuk Savaş sırasında kapitalist Batı ile komünist Doğu arasındaki tarihi sınır boyunca uzanan bir bisiklet yolu olan EV13 Demir Perde Yolu'nun başlangıç noktasıdır.

Kardeş Şehirler[değiştir | kaynağı değiştir]

•  Rusya Nikel, Murmansk Oblastı, Rusya^[5]
• Kars, Türkiye^[6]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Kirkenes Tanıtım Sitesi-(İngilizce)

Norveç'teki bir yerleşim yeri ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.