Moğolistan-Rusya ilişkileri

Moğolistan-Rusya ilişkileri (Moğolca: Монгол Оросын харилцаа; Rusça: Российско-монгольские отношения) Sovyetler Birliği'nin Moğol Halk Cumhuriyeti'ni desteklediği komünizm döneminden beri güçlüdür. Komünizm sonrasında da kardeş ülke olarak kalmışlardır. Rusya'nın iki başkonsolos generali (Darhan ve Erdenet şehirlerinde) ve Ulan Batar'da bir büyükelçiliği bulunur. Moğolistan'ın ise Moskova'da bir başkonsolosluğu, üç başkonsolos generali (Irkutsk, Kızıl ve Ulaan Üde'de) ve Yekaterinburg'da elçiliği vardır. İki ülkede Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'nın tam üyesidir (Rusya, katılımcı bir devlet iken, Moğolistan ortaktır.).

Arka planı[değiştir | kaynağı değiştir]

Rusya ve Moğolistan, 3,500 kilometrelik bir sınırı paylaşırlar.^[1] 13. yüzyılda Rusya'nın Moğollar tarafından istilaya uğraması sonucu, Rus nüfusunun önemli bir bölümü öldürüldü ve günümüz Rusya'sının çoğunluğu Altın Orda Devleti sınırlarına bağlandı. Çin güçleri 1919 yılında Moğolistan'ın bağımsızlığını ilan etmek istemesine karşı Moğolistan saldırdı ancak Kızıl Ordu birlikleri Moğolistan'a yardım etti ve saldırıyı püskürttü. Moğol Halk Cumhuriyeti 1921 yılında Sovyetler Birliği'nin desteğiyle kuruldu.

Moğolistan Halk Cumhuriyeti dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

Moğolistan Halk Cumhuriyeti, Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti ve Sovyetler Birliği ile yakın ikili ilişkiler ve işbirlikleri kurdu.^[1]^[2] Her iki ülke de, özellikle Orta Asya ve Moğolistan'daki Sovyet cumhuriyetleriyle yakın ticaret bağlantıları kurdu; Moğolistan, uluslararası konularda Sovyetler Birliği'ni sürekli destekledi.^[2] Moğolistan, Çin'in yayılmasından çekindiği için, Sovyet yardımına başvurdu ve Moğolistan'da kalıcı olacak şekilde çok sayıda Sovyet kuvvetleri kuruldu.^[3] 1986'da her iki ülkede barış, dostluk ve işbirliği antlaşması imzaladı.^[2] Moğolistan, 1950'lerde Çin-Sovyet ayrılığı sonrasında Sovyetler Birliği'ne yöneldi. Sovyet lider Mihail Gorbaçov'un Batı ve Çin ile olan bağları iyileştirme politikasını izleyen Moğolistan, Amerika Birleşik Devletleri ve Çin ile olan ilişkilerini geliştirdi.^[2] 1989 yılında Moğolistan ve Sovyetler Birliği yönetimleri Sovyet birliklerinin Moğolistan'dan çekilmesine yönelik kararlar aldı.^[2]

Günümüzde[değiştir | kaynağı değiştir]

Sovyetler Birliği'nin dağılması ve Soğuk Savaş'ın sona ermesiyle birlikte, Moğolistan'ın Rusya ile olan ticareti %80 geriledi ve Çin'in Moğolistan üzerindeki ticaretinde artış yaşandı.^[3] Bununla birlikte, Rusya son yıllarda bölgedeki gücünü tekrar güçlendirmek amacıyla Moğolistan ile olan ilişkilerini eski haline getirmek için çalışmalara başladı.^[3] 2000 yılında, Rusya devlet başkanı Vladimir Putin, Sovyet lider Leonid Brejnev'in 1974 yılındaki seyahatinden sonra Moğolistan'a giden ilk devlet başkanı oldu^[4] ve Putin döneminde iki önemli antlaşma yenilendi.^[1]^[3] Rusya, Moğolistan'a petrol ve enerji ihracatı fiyatlarını düşürdü ve sınır ötesi ticareti artırdı.^[3] Rusya hükûmeti, Moğolistan'ın devlet borcunun %98'ini sildi ve Moğolistan üzerinden Rusya'dan Çin'e giden bir petrol boru hattı inşa etme sözleşmesi imzalandı.^[1]