Muxe
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Muxe, Güney Meksika'nın Oaxaca eyaletinde yaşayan yerel halk Zapoteklerin arasında, doğumda erkek atanıp feminen bir cinsiyet ifadesi olan bireylerdir. Üçüncü cinsiyet olarak görülebilir. Muxelar, kadınla ilişkilendirilen davranışsal özellikler ve giyim tarzına sahip olabilir.[1][2]
Etimoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Muxe kelimesi, İspanyolcada kadın anlamına gelen mujer kelimesinden türetildiği düşünülmektedir.[3]
Zapotek kültüründe cinsiyet ve kimlik
[değiştir | kaynağı değiştir]Oaxaca vadisinin önemli bir topluluğu olan Zapotekliler arasında yapılan bir çalışma, 1970'li yılların başında Zapotekli erkeklerin %6'sının Muxe olduğunu ortaya koymaktadır.[4] Muxe, geleneksel olarak, cinsel bir yönelimden ziyade daha çok sosyal bir yönelim olarak görülebilir. Kültürel bir cinsiyet, sosyal işlev ve kimliktir. Bazı muxe bireyler, kadınlarla evlenip, çocuk sahip olabilirken, bazıları ise partner olarak erkekleri seçebilir. Biseksüellik ya da aseksüel olabilir.[5] Muxe erkekler, "eşcinsel" olarak anılmaz. Bu bireyler karakter olarak, kadınların bazı özelliklerine sahip olabilir. Muxe, erkeklikle ilişkili tüm özellikleri sergilemese de, bu özellikleri reddetmezler. Antropolog Lynn Stephen'a göre, muxe "nakış, dikiş veya ev işleri gibi belirli türden kadın işlerini yapabilir, ancak bazıları erkek işini de yapar".
Zapotek kültürü içinde, köy topluluklarındaki muxe çok saygı görürken, daha büyük, daha batılılaşmış şehirlerde Katolik'liğin getirdiği tutumlar nedeniyle özellikle erkekler tarafından bazı ayrımcılıkla karşılaşabilirler.[6] Muxe genellikle toplumun daha fakir sınıflarına aittir. Bölgenin daha zengin yerlerinde cinsiyet farklılıkları ve aynı cinsiyetten arzu, daha çok batıdaki gibi, eşcinsellik, biseksüel ve transseksüel taksonomisini takip etmektedir.[7]
Güncel
[değiştir | kaynağı değiştir]- Kasım 2019 ayında, Vogue dergisi, 120 yılı aşkın yayın hayatında ilk kez Meksika ve İngiliz baskılarının kapağını gelecek ay yerli bir muxe'a ayırdığını açıklamıştır.[8][9]
- 2000 yılında vizyona giren Blossoms of Fire (2000) filmi Zapotek'lerin yaşamlarını ve alternatif cinsiyet rollerine alışılmadık hoşgörüsünü beyaz perdeye aktarmaktadır.[10]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Synowiec, Ola. "The third gender of southern Mexico". BBC (İngilizce). 26 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2020.
- ^ Chiñas, Beverly. The Isthmus Zapotecs : a matrifocal culture of Mexico. 2nd edition. Fort Worth. ISBN 0-03-055057-2. OCLC 23900552.
- ^ Bennholdt-Thomsen, Veronika (2008). "Muxe: el tercer sexo" (PDF) (İspanyolca). Goethe Institut. 12 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 12 Ekim 2020.
- ^ Burnett, Victoria (22 Haziran 2016). "Bathroom Debate Complicates Mexican Town's Acceptance of a Third Gender (Published 2016)". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 12 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2020.
- ^ Synowiec, Ola. "The third gender of southern Mexico". BBC (İngilizce). 26 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2020.
- ^ Reuters (21 Kasım 2019). "Vogue cover features transgender 'muxe' from Mexico for the first time". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2020.
- ^ "Wayback Machine" (PDF). web.archive.org. 29 Ocak 2007. 1 Kasım 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2020.
- ^ Reuters (21 Kasım 2019). "Vogue Mexico features transgender 'muxe' women on cover". New York Post (İngilizce). 27 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2020.
- ^ "Vogue cover features indigenous transgender 'muxe' from Mexico for first time". The Independent (İngilizce). 22 Kasım 2019. 23 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2020.
- ^ Blossoms of Fire (2000) - IMDb, erişim tarihi: 13 Ekim 2020
| Cinsel yönelimler |  | |
|---|---|---|
| Yönelimsiz | ||
| Araştırmalar | ||
| Diğer | ||