Nicolò Donato

Nicolò Donato
Nicolò Donato portresi (1616)
Venedik Cumhuriyeti Doçesi (93.) Doge di Venezia
Hüküm süresi	4 Nisan 1618 - 9 Mayıs 1618 1 ay 5 gün.
Önce gelen	Giovanni Bembo
Sonra gelen	Antonio Priuli
Doğum	28 Ocak 1539 Venedik
Ölüm	9 Mayıs 1618 (yaş: 78) Venedik
Defin	Santa Chiara Kilisesi, Murano Adası, Venedik
Eş(ler)i	Hiç evlenmemiş
Babası	Giovanni Donà
Annesi	Elisabetta Morosini

Nicolò Donato veya Nicoló Doná (d. 28 Ocak 1539, Venedik – ö. 9 Mayıs 1618, Venedik). 4 Nisan 1618 - 9 Mayıs 1618 arasında 1 ay 5 gün süren gayet kısa bir zaman aralığında Venedik Cumhuriyeti "Doçe" unvanı ile devlet başkanlığı yapan 93'üncü dükadır.

'Nicolò Donato 28 Ocak 1539'da Venedik'te Giovanni Donà (veya Donato) ve karısı Elisabetta di Cristoforo Morosini'nun üç erkek çocuğundan sonucusu olarak doğdu. Babası Giovanni Donà (veya Donato) Venedik'in gayet iyi tanınmış zengin asıl patrisiyen ailesi olan "Dona (veya Donato)" sülalesinin "Tresse d'Oro (Altından Bükleler)" adı ile bilinen dalına mensuptu. Nicolò'nun annesi Elisabetta di Cristoforo Morosini de "Morosini Sülalesi" olarak Venedik'in tanınmış, gayet zengin ve birçok Venedik Cumhuriyeti için doçe, devlet adamı, genaral ve amiral görevleri yapan ve Katolik kilisesi için kardinal olmuş olan mensupları bulanan patrisiyen bir ailesinden gelmekte idi.

Nicolò genç yaşta Padova Üniversitesi'ne girmek için amcası Girolamo Donato ve kardinal Agostino Valier tarafından bir devlet adamı olmak hedefi ile yetiştirildi. Gayet iyi bir Latince öğrendi ve Latince edebiyat ve kültür kitap kaynaklarını ayrıntılı olarak inceleyip öğrendi. Padova Üniversitesi'nde büyük olasıkla hukuk okudu ve diploma üstü hukuk derecesi de aldı. Bu onun sonradan büyük bir belagat (retorik) sahibi konuşmacı ve yazar olmasına yol açtı.

Üniversite'den mezun olduktan sonra ticaret işlerine kendini verdi ve büyük bir servet yaptı. Bu servet Doçe iken ölünce kardeşi Francesco'ya miras kaldı. 1560'ta epeyce yüklü bir altından servet sarf ederek Venedik Cumhuriyeti'nde sadece patrisiyen sınıfı üyelerinin katılabileceği devlet yöneticiliği görevi olan "Maggior Consiglio" yani "Venedik Büyük Konseyi" üyesi olarak zengin asiller arasindaki seçimle atandı. Bu yüksek devlet yöneticiliği konseyinin en yüksek seviyesi "Savio (Akiller)" konseyleri idi ve bunlardan 5 tanesi "savii ai ordini" adı ile donanma, ticaret ve denizaşırı araziler işlerine bakmakla görevlendirilmekte idiler. Nicolò Donato 1564'te bu "savii ai ordini" akiller konseyinin üyesi olarak atandı. Bundan sonra Nicolò Donato bu politika-yöneticilik görevlerini üzerine almakta devam etti.

1566'dan itibaren Venedik şehrinin dışında Venedik'e bağlı "terrafirma" adı verilen İtalya ana kara arazilerinde bu politik-yönetim görevleri yüklendi. Önce Udine şehir valisi oldu. 1566'da tüm Dalmaçya kıyıları için "avogador" unvanlı genel devlet işleri müfettişlik görevine atandı. 1570'te Osmanlı Devleti'ne karşı gönderilen büyük Haçlı donanmasına katılan Venedik filosunda göreve alındı ve İnebahtı Savaşı'nda Osmanlı donanmasına karşı galip gelen Haçlı donanmasi mensubu olarak savaş tecrübesi gördü. 1574'te; Koper şehrinin "podesta" unvanlı valisi oldu. Aynı rütbe ve benzer görevle 1575'te Vicenza şehrinin "kaptan-general" unvanlı valisi; ve tekrar Koper şehrinin "podesta" unvanlı valisi yapıldı. Bu görevde iken komşu komün olan Trieste ile tuzlaların ve tuz üretiminin idaresi için anlaşmazlık çıktı ve Venedikli askerî birlikler ile Nicolò Donato tuzlaların idaresini ele almayı denedi ve Rosandra'da bulunan tuzla ve tuz üretim tesisleri bu askerî harekât sırasında tahrip edildi. Bu görevlerden sonra devlet işlerinde ilerleme ancak Venedik şehirdeki bulunan yüksek yönetim mevkilerine atanması ile olmakta idi; ama Nicolo Donato bu görevlere yükseltilmedi.

1618'de İspanya'nın Venedik elçisi "1. Bedmar Markizi Alfonso de la Cueva" İspanyollara bağlı gizli casuslar kullanarak Venedik'te Doçe Giovanni Bembo aleyhtarı olan bazı kesimlerle gizli görüşmelere başlayıp bir komplo planlayıp uygulamaya geçirmeye çalışmakta idi ve Doçe Bembo buna karşı tedbirler almaya başlamıştı. Fakat 16 Mart 1618'de 74 yaşında iken Doçe Giovanni Bembo öldü.

Yeni doçe seçmek için 41 seçmenden oluşan Venedik Cumhuriyeti "Doçe Seçmenler Konseyi" toplandı. Bu konseyde Doçe seçilmek için önemli "eski zenginler (vecchei) kliği" adayı Nicolo Donato oldu. Konsey bir secim yapamadan 34 defa oylama yaptı. 4 Nisan 1618'de yapılan oylama sonucunda Nicolo Donato bu konseyin ekseriyet oylarını alıp Venedik Cumhuriyeti 93'üncü Doçesi seçildi. O gün Doçe tahtına çıkartıldı. Bu sonucu almasında seçmen üyelere rüşvet gibi hediyeler vermesinin neden olduğu söylenmektedir. Diğer taraftan daha güçlü bir aday olan Giambattista Nani'nin seçilmemesine Donato kliğinin Nano'nun Protestanlara sempati duyduğu söylentilerinin yayılmasına atfedilmektedir. Doçe olduğu zaman Nicolo Donato 79 yaşında olup gayet yaşlı idi. Bir başka açıklamaya göre ise bu seçim sonucu, aralarında uzlaşamayan "Seçmenler Konseyi" üyelerinin bir ihtiyar adayı biran evvel doçe seçerek İspanyol elçisinin gizli komplosunun işlemesini önlemeye çalıştıkları için ortaya çıkmıştır.

Yeni doçe olarak geleneksel olarak kendi kesesinden finansman sağlayarak Venedik halkına şehir sokak eğlenceleri ve etkinlikleri organize etmesi gerekmekteydi. Nicolo Donato bunu vesile bilerek gayet bonkör olarak para sarf ederek eskiden beri kendinin eli sıkı "cimri" olarak bilinmesinin doğru olmadığını göstermek istedi. Fakat yakın ailesi ve akrabaları kendinden daha eli sıkı olarak isim yaptılar. Verilen bir örneğe göre akrabaları fazla yemek hazırlama masrafları olmasın diye bazı asıl hanımların verilen bir dans partisinden sonra verilen genel ziyafet sofrasına katılmalarını önlemeye çalışmışlardı.

Nicolo Donato'nun doçelik dönemi 4 Nisan'dan 9 Mayıs'a kadar sadece 35 gün sürdü. Bu dönemde İspanyol elçisini komplosu krizinin biraz daha şiddetlenmesi haricinde önemli bir olay olmadı. Nicolo Donato 9 Mayıs 1618'de 79 yaşında iken Venedik'te öldü. Bazı kaynaklara Donato'nun ölümünün nedenini çok sevdiği yeğeni Pietro Donato'yu tayin ettiği yüksek devlet idareciliği görevine getirilmesinin Venedik Senatosu tarafından kabul edilmemesinin verdiği üzüntü ile açıklamaktadırlar. Senatonun bu red hareketinin Nicolo Donato'nun Docelik itibarını sarsacağını düşünmesine ve hatta bir hakaret olarak anlaşılacağını kabul edip bu hakaretten büyük etkilenmesine bağlamaktadırlar. Bunun doğru bir gerçek olduğu genel olarak tarihçilerin hepsi tarafından kabul edilmemektedir.

Defin yeri Murano adasında Santa Chiara Kilisesi içindedir.

• Venedik Cumhuriyeti
• Venedik doçeleri listesi

• Bu madde kısmen İtalyanca Wikipedia "Nicolò Donà" maddesi kaynaklıdır. Online: [1]3 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İtalyanca)

Wikimedia Commons'ta Nicolò Donato ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Norwich, John Julius (1999) A History of Venice. New York: Vintage Books, ISBN 0-679-72197-5 (İngilizce)
• da Mosto, Andrea (2003), I Dogi di Venezia. Floransa: Giunti editore ISBN 978-8809028814. (İtalyanca)
• Dumler, Helmut (2001), Venedig und die Dogen. Düsseldorf:Artemis & Winkler ISBN 978-3538071162 (Almanca)