Tahtakurusu (oyun)

Tahtakurusu
Клоп
Oyunun galasına davet eden bir poster
Yazar	Vladimir Mayakovski
İlk gösterim	Moskova, 1929
Ülke	Sovyetler Birliği
Orijinal dil	Rusça
Tür	Komedi

Tahtakurusu (Rusça: Клоп, klop), Vladimir Mayakovski tarafından 1928 yılında yazılmış, partisyonu Dmitriy Şostakoviç tarafından bestelenen, beş perde ve dokuz sahneden oluşan komedi türünde bir tiyatro oyunudur.

Eser[değiştir | kaynağı değiştir]

Mayakovski Tahtakurusu eserini 1928 yılının Ekim ve Aralık ayları arasında Berlin ve Paris'e gerçekleştirdiği geziler sırasında yazmıştır. Bu dönem Rus romanlarının çoğuna benzer şekilde Tahtakurusu, Yeni Ekonomi Politikası dönemi iklimini yansıtmaktadır.

Sankt-Peterburg merkezli Eksantrik Oyuncu Fabrikası (ru) kolektifi etkisinde yazılan Tahtakurusu, küçük burjuvaziyi ve üstü kapalı olarak Yeni Ekonomi Politikası'nın doğurduğu sonuçları alaya alan hicvi bir komedidir.

Oyunun partisyonu Dmitriy Şostakoviç tarafından 1929 yılının Ocak ve Şubat aylarında bestelenmiştir. Oyun ilk kez 13 Şubat 1929 tarihinde Moskova'da, bizzat oyunun mizansenini düzenleyen Vsevolod Meyerhold'un tiyatrosunda sergilenmiştir. Oyunun dekoru Aleksandr Rodçenko ve Kukriniksi (ru) ressam grubu tarafından hazırlanmıştır.

Özet[değiştir | kaynağı değiştir]

Oyun 1929 yılında, Sovyetler Birliği'nde başlar. İç savaşın getirdiği zorluklardan bıkan, eski Komünist Parti üyesi Prisipkin, burjuva hayatının güzelliklerini keşfetmek istemektedir. İsmini Pierre Skripkin olarak değiştirmiş, yoldaşlarını arkada bırakmış, nişanlısı Zoya Berezkin'i terk etmiş, bir kuaför kızı Elzevir Davidovna Rönesans ile evlenmek üzeredir. Ancak düğün yemeği, misafirler arasındaki kavga sonucu başlayan bir yangınla faciaya dönüşür. Bütün misafirler ölür ve ziyafetin mekanı olan kuaför salonu kül olur. Prisipkin, itfaiye hortumundan çıkan suların hızlıca donması sonucu bir buz kütlesinin içinde hapsolmuştur.

Elli yıl sonra, robotların dünyaya hakim olduğu bir çağda, kentsel bakım çalışmaları sırasında Prisipkin'in donmuş bedeni bulunur. Robotlar Prisipkin'i diriltme kararı alır. 12 Mayıs 1979 tarihinde Prisipkin tekrar hayata dönmüştür, ancak kendini artık tanıyamadığı, tamamen değişmiş bir dünyada bulur.

Geçmişinden ona tek miras kalanlar kaba kişiliği ve de buz kütlesinde sıkışıp kaldığı sürece yanında olan, boynuna yapışmış bir tahtakurusudur. Böcek, şehir hayvanat bahçesinin gözdesi olur. Prisipkin ise yanında aşk, dans ve müzik gibi hastalıklar getirmiştir. Bu garip dünyaya alışamayan Prisipkin, tekrar dondurulmak ister. Ancak bu isteği yerine getirilmez. Hayvanat bahçesinde, tahtakurusunun yanında bir kafeste, "vahşi küçük burjuva" türünün ender bir örneği olarak sergilenmeye mahkûmdur.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

• Vladimir Maïakovski, Théâtre : La Punaise, Le Mistère-Bouffe, La Grande Lessive, Paris : Fasquelle, 1957 (traduit du russe par Michel Wassiltchikov)
• Claude Olivier, Au Théâtre des Nations, Les Bains et La Punaise de Maïakovski, Les Lettres françaises n. 984, 27 juin-3 juillet 1963, p. 6
• Valentin Ploutchek, Pour saluer Maïakovski, faisons notre autocritique, Les Lettres françaises n. 984, 27 juin-3 juillet 1963, p. 6

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Sovyet literatürü - Oyunun özet metni.3 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Rusça Vikikaynak tam metin.11 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.