Oltoy tili

Oltoy tili
Milliy nomi	Алтай
Mamlakatlar	Rossiya  XXR  Moʻgʻuliston
Rasmiylik holati	Oltoy Respublikasi
Soʻzlashuvchilarning umumiy soni	55 720[1]
Turkumlanishi
Turkum	Yevroosiyo tillari
Til oilasi	Oltoy tillari Turkiy tarmoq Togʻli-Oltoy guruhi Qirgʻiz-qipchoq ostguruhi
Alifbosi	kirill
Til kodlari
ISO 639-1	atv
ISO 639-2	alt
ISO 639-3	alt

Oltoy tili — turkiy tillardan biri. 1948-yilgacha oyrot tili deb atalgan. Rossiya Federatsiyasi Oltoy oʻlkasining Togʻli Oltoy viloyatida tarqalgan, 60 mingga yaqin kishi soʻzlashadi. Lahjalari 2 guruhga boʻlinadi: janubiy (qirgʻiz-qipchoq guruhi) va shimoliy (uygʻur guruhi). Oltoy tili unlilar tizimi xususiyatiga va lab singarmonizmining umumiy qonunlariga koʻra qirgʻiz tiliga yaqinroq turadi. Undoshlar tizimida oʻxshashliklar bilan birga muayyan tafovutlar ham bor: qirgʻiz tilidagi soʻz boshida keluvchi qorishiq j oʻrnida Oltoy tilida dʼ mos keladi; qirgʻiz tilidan farqli ravishda unlilar orasida jarangsiz undoshlar jarangli undoshlarga aylanadi. Feʼllar tuslanganda, shaxs koʻrsatkichining reduksiyaga uchrashi Oltoy tili morfologiyasining asosiy xususiyatidir.

Adabiy tili janubiy lahjalarga asoslanadi. Yozuvi 1939-yildan rus grafikasi asosida.^[2]

Oltoy tili — oltoy xalqining tili. Turkiy tilli xalqlar. Rossiya va Mo'g'uliston chegarasida joylashgan Gorno-Altayda va Xitoy-da keng tarqagan.

Oltoy tili (1948-gacha oʻyrat tili deb atalgan) asosan Togʻli Oltoy AV-da (60 015) istiqomat qiladigan oltoy xalqining milliy, adabiy tili. Ularning umimiy soni — 71 317 kishi (1989). Oltoy tili janubiy (oltoy, toʻlengit, televit) va shimoliy (kumandi, tuva, chalkan) dialektlariga boʻlinadi. Adabiy tilining shakllanishida janubiy dialektining (aptay kiji) ulushu koʻproq boʻlgan. Oltoy xalqi 1928—1938-yili lotin alifbosini qoʻllandi va nihoyat 1938-yildan buyon kirill alifbosini foydaniladi.

Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan.