Μαρλέν Ντίτριχ

Μαρλέν Ντίτριχ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Marlene Dietrich (Γερμανικά)
Γέννηση	27  Δεκεμβρίου 1901[1][2][3] Rote Insel
Θάνατος	6  Μαΐου 1992[1][2][3] 8ο δημοτικό διαμέρισμα του Παρισιού[4]
Αιτία θανάτου	νεφρική ανεπάρκεια
Συνθήκες θανάτου	φυσικά αίτια
Τόπος ταφής	III. Städtischer Friedhof Stubenrauchstraße[5]
Ψευδώνυμο	Marlene Dietrich
Χώρα πολιτογράφησης	Γερμανική Αυτοκρατορία (1901–1918) Δημοκρατία της Βαϊμάρης (1918–1933) Ναζιστική Γερμανία (1933–1939) Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (από 1939)[6][7] Γερμανικό Ράιχ
Ύψος	168 cm
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσα	Γερμανικά
Ομιλούμενες γλώσσες	Γερμανικά[8] Γαλλικά[9][8] Ιταλικά Αγγλικά[10][9][8]
Σπουδές	Goethe Gymnasium Ανώτατη Σχολή Μουσικής «Φράντς Λίστ» της Βαϊμάρης (από 1918) Ernst Busch Academy of Dramatic Arts[11]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	ηθοποιός ταινιών τραγουδίστρια[12] αυτοβιογράφος διασκεδάστρια βιολίστρια ηθοποιός θεάτρου ηθοποιός[12] ηθοποιός τηλεόρασης[13] αντιστασιακός[14]
Εργοδότης	Γραφείο Στρατηγικών Υπηρεσιών
Αξιοσημείωτο έργο	Ο γαλάζιος άγγελος[7]
Περίοδος ακμής	1919 - 1984[15]
Οικογένεια
Σύζυγος	Rudolf Sieber (1923–1976)[16]
Σύντροφος	Έριχ Μαρία Ρεμάρκ Ζαν Γκαμπέν Mercedes de Acosta Γιουλ Μπρίνερ Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι Wilhelm Michel
Τέκνα	Μαρία Ρίβα
Γονείς	Λουίς Έριχ Ότο Ντίτριχ και Wilhelmina Elisabeth Joséphine Felsing
Συγγενείς	Georg Hugo Will (κουνιάδος)
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατός	United Service Organizations
Πόλεμοι/μάχες	Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος
Αξιώματα και βραβεύσεις
Βραβεύσεις	Ταξιάρχης της Λεγεώνας της Τιμής Επίτιμος πολίτης του Βερολίνου AFI 100 Χρόνια... 100 Αστέρια Διοικητής του Τάγματος των Τεχνών και των Γραμμάτων Medal of Freedom (1947) Ιππότης του Τάγματος του Λεοπόλδου Ιππότης της Λεγεώνας της Τιμής Αξιωματικός της Λεγεώνας της Τιμής Ιππότης του Τάγματος των Τεχνών και των Γραμμάτων Ιππότης του Εθνικού Τάγματος της Τιμής German Film Awards/honorary award (1980) CFDA Lifetime Achievement Award (1986)[17] Τάγμα του Λεοπόλδου Αστέρι στη Λεωφόρο της Δόξας του Χόλιγουντ[18]
Ιστότοπος
marlene.com
Υπογραφή
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Η Μαρλέν Ντίτριχ (γερμανικά: Marie Magdalene "Marlene" Dietrich, προφέρεται: [maɐˈleːnə ˈdiːtʁɪç]) (27 Δεκεμβρίου 1901 - 6 Μαΐου 1992) ήταν Γερμανίδα ηθοποιός του κινηματογράφου και τραγουδίστρια που κατείχε και τη γερμανική και την αμερικανική υπηκοότητα. Καθ' όλη τη μακρά καριέρα της (που κυμάνθηκε από τη δεκαετία του 1910 μέχρι τη δεκαετία του 1980) διατήρησε τη φήμη της μέσω της συνεχούς ανακάλυψης του εαυτού της.

Τη δεκαετία του 1920 η Ντίτριχ συμμετείχε σε θεατρικές παραστάσεις και στον βουβό κινηματογράφο. Ο ρόλος της ως Λόλα στο Ο γαλάζιος Άγγελος (Der blaue Engel, 1930) της χάρισε παγκόσμια φήμη και ένα συμβόλαιο με την Paramount Pictures. Η Ντίτριχ πρωταγωνίστησε σε ταινίες του Χόλυγουντ όπως το Μαρόκο (1930), Κατάσκοπος Χ-27 (1931), Σαγκάη εξπρές (1932), Ο πόθος (1936) και Η τραγική τσαρίνα. Επένδυσε επιτυχώς στην περσόνα και στις "εξωτικές" εμφανίσεις της και έγινε από τις ακριβοπληρωμένες ηθοποιούς της εποχής της. Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ήταν μια υψηλού επιπέδου διασκεδάστρια στις Ηνωμένες Πολιτείες. Παρόλο που συμμετείχε κατά καιρούς σε ταινίες μετά τον πόλεμο, η Ντίτριχ πέρασε τις δεκαετίες από το 1950 μέχρι το 1970 κάνοντας περιοδεία ανά τον κόσμο ως περφόρμερ ζωντανού προγράμματος.

Η Ντίτριχ ήταν γνωστή για τις ανθρωπιστικές της ενέργειες κατά τη διάρκεια του πολέμου, φιλοξενώντας Γερμανούς και Γάλλους εξόριστους, παρέχοντας οικονομική υποστήριξη και συνηγορώντας για την αμερικάνικη υπηκοότητά τους. Για το έργο της στην ανύψωση του ηθικού στην πρώτη γραμμή του πολέμου έλαβε πολλές τιμητικές διακρίσεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Γαλλία, το Βέλγιο και το Ισραήλ. Το 1999 το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου την ονόμασε την ένατη μεγαλύτερη σταρ του κλασικού κινηματογράφου του Χόλυγουντ.^[19]

Η Ντίτριχ γεννήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 1901 στο Λεβεστράσε 65 του Σένμπεργκ, τώρα συνοικία του Βερολίνου. Ήταν η μικρότερη από δυο κόρες (η αδερφή της Ελίζαμπεθ ήταν ένα χρόνο μεγαλύτερη). Η μητέρα της Βιλελμίνα Ελίζαμπεθ Τζόσεφιν (το γένος Φέλσινγκ) και ο πατέρας της Λούις Έριχ Όττο Ντίτριχ παντρεύτηκαν τον Δεκέμβριο του 1898. Η μητέρα της ήταν από μια εύπορη οικογένεια του Βερολίνου που διηύθυνε μια εταιρεία κατασκευής κοσμημάτων και ρολογιών. Ο πατέρας της ήταν αξιωματικός της αστυνομίας και πέθανε το 1907. Ο καλύτερος φίλος της οικογένειας, Έντουαρντ φον Λος, ένας αριστοκράτης αξιωματικός στους Γκρενάρντιερ, φλέρταρε τη μητέρα της Ντίτριχ Βιλελμίνα και την παντρεύτηκε το 1916, αλλά πέθανε σύντομα μετά τον γάμο εξαιτίας τραυματισμών που απέκτησε κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο φον Λος δεν υιοθέτησε ποτέ επίσημα τις αδερφές Ντίτριχ, επομένως το επίθετο της Ντίτριχ δεν ήταν ποτέ φον Λος, όπως έχουν ισχυριστεί ορισμένοι μελετητές.

Η οικογένεια Ντίτριχ τη φώναζε με το ψευδώνυμο "Lena" και "Lene". Περίπου στην ηλικία των 11 ετών, ένωσε τα δυο ονόματά της για να σχηματίσει το όνομα "Μαρλέν". Η Ντίτριχ φοίτησε στο σχολείο θηλέων Auguste-Viktoria από το 1907 έως το 1917 και το 1918 αποφοίτησε από το λύκειο Victoria-Luise-Schule (σήμερα Γυμνάσιο Γκαίτε, Goethe Gymnasium Berlin-Wilmersdorf). Έκανε σπουδές στο βιολί και έδειξε ενδιαφέρον στο θέατρο και την ποίηση ως έφηβη.

Οι πρώτες επαγγελματικές εμφανίσεις της στη σκηνή ήταν ως μέλος του χορού σε περιοδεία υπό τη διεύθυνση του Ρούντολφ Νέλσον στο Βερολίνο. Το 1922 η Ντίτριχ έδωσε εξετάσεις για εισαγωγή στη δραματική σχολή του θεατρικού επιχειρηματία Μαξ Ράινχαρντ στις οποίες απέτυχε. Ωστόσο, σύντομα ξεκίνησε να εργάζεται στα θέατρά του ως μέλος του χορού και σε μικρούς ρόλους σε δραματικά έργα. Αρχικά δεν έτυχε ιδιαίτερης προσοχής από τους σκηνοθέτες. Έκανε την κινηματογραφική της πρεμιέρα παίζοντας έναν ρόλο στην ταινία So sind die Männer (1923).

Γνώρισε τον μελλοντικό της σύζυγο Ρούντολφ Σίμπερ στα γυρίσματα της ταινίας Tragödie der Liebe το 1923. Η Ντίτριχ και ο Σίμπερ παντρεύτηκαν με πολιτικό γάμο στο Βερολίνο στις 17 Μαΐου 1923. Το μοναδικό παιδί τους, η Μαρία Ελίζαμπεθ Σίμπερ, γεννήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 1924.

Η Ντίτριχ συνέχισε να εργάζεται στο θέατρο και στον κινηματογράφο τόσο στο Βερολίνο όσο και στη Βιέννη καθ' όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του 1920. Στο θεατρικό σανίδι είχε ρόλους ιδιαίτερης σημασίας στα Το κουτί της Πανδώρας του Φρανκ Βέντεκιντ, Το ημέρωμα της στρίγγλας και Όνειρο θερινής νυκτός του Ουίλιαμ Σαίξπηρ, Πίσω στον Μαθουσάλα και Αταίριαστος γάμος του Τζορτζ Μπέρναρντ Σο. Ωστόσο στα μιούζικαλ του Broadway όπως Es Liegt in der Luft και Zwei Krawatten έλαβε τη μεγαλύτερη προσοχή από το κοινό. Προς το τέλος της δεκαετίας του 1920, η Ντίτριχ έπαιξε ποικίλους ρόλους στο πανί, συμπεριλαμβανομένων των ρόλων στα Café Elektric (1927), Ich küsse Ihre Hand, Madame (1928) και Το πλοίο των χαμένων ανθρώπων (1929).

Το 1929, η Ντίτριχ έλαβε τον πρωτοποριακό ρόλο της Λόλας, μιας σέξι τραγουδίστριας του καμπαρέ, που οδήγησε στη συμπαραγωγή της ταινίας Γαλάζιος άγγελος το 1930 μαζί με την Paramount Productions. Ο Γιόζεφ φον Στέρνμπεργκ σκηνοθέτησε την ταινία και έλαβε συγχαρητήρια επειδή "ανακάλυψε" την Ντίτριχ. Η ταινία είναι αξιοσημείωτη επειδή παρουσιάστηκε το τραγούδι κατατεθέν της Ντίτριχ "Falling in Love Again", το οποίο είχε ηχογραφήσει για την εταιρεία Electrola. Τη δεκαετία του 1930 η Ντίτριχ έκανε περαιτέρω ηχογραφήσεις του τραγουδιού για τις εταιρείες Polydor και Decca Records.

Το 1930, μετά τη διεθνή επιτυχία του Γαλάζιου άγγελου, και με την παρότρυνση του Γιόζεφ φον Στέρνμπεργκ, ο οποίος είχε ήδη εγκατασταθεί στο Χόλυγουντ, η Ντίτριχ πήγε στις Ηνωμένες Πολιτείες μετά από το συμβόλαιο με την Paramount Pictures. Η εταιρεία αυτή απέκτησε την Ντίτριχ ως τη γερμανική απάντηση στην απόκτηση της Σουηδέζας Γκρέτα Γκάρμπο από τη Metro-Goldwyn-Mayer. Ο Στέρνμπεργκ την καλωσόρισε με δώρα, συμπεριλαμβανομένης μιας πράσινης Ρολς Ρόις. Το αυτοκίνητο εμφανίστηκε στην πρώτη τους αμερικανική ταινία Μαρόκο.

Η Ντίτριχ πρωταγωνίστησε σε έξι ταινίες του Στέρνμπεργκ με την Paramount από το 1930 μέχρι το 1935. Ο Στέρνμπεργκ συνεργάστηκε πετυχημένα με την Ντίτριχ προκειμένου να δημιουργηθεί η εικόνα μιας μυστηριώδους μοιραίας γυναίκας. Την ενθάρρυνε να χάσει βάρος και την εκπαίδευσε αρκετά στην υποκριτική. Πρόθυμα ακολούθησε την μερικές φορές επιθετική του συμπεριφορά, με την οποία άλλοι ηθοποιοί αντιδρούσαν.

Στο Μαρόκο (1930) η Ντίτριχ ήταν πάλι στην ομάδα των ηθοποιών ως τραγουδίστρια καμπαρέ. Η ταινία είναι περισσότερο γνωστή για τη σκηνή όπου η Ντίτριχ ερμηνεύει ένα τραγούδι ντυμένη με μια ανδρική άσπρη γραβάτα και φιλάει μια άλλη γυναίκα - προκλητική σκηνή για την εποχή. Η ταινία απέσπασε μόνο μια υποψηφιότητα για Όσκαρ.

Το Μαρόκο ακολουθήθηκε από το Κατάσκοπος Χ-27 (1931), μια τεράστια επιτυχία με την Ντίτριχ να ενσαρκώνει μια κατάσκοπο τύπου Μάτα Χάρι. Το Σαγκάη εξπρές (1932) ήταν η μεγαλύτερη εμπορική επιτυχία του Στέρνμπεργκ και της Ντίτριχ και έγινε η ταινία με τις μεγαλύτερες εισπράξεις για το 1932. Η Ντίτριχ και ο Στέρνμπεργκ συνεργάστηκαν ξανά στη ρομαντική ταινία Ξανθή Αφροδίτη (1932). Η Ντίτριχ εργάστηκε χωρίς τον Στέρνμπεργκ για πρώτη φορά μετά από τρία χρόνια στο ρομαντικό δράμα Άσμα ασμάτων (1933), ενσαρκώνοντας μια Γερμανίδα χωρική, υπό τη σκηνοθεσία του Ρούμπεν Μαμούλιαν. Οι δυο τελευταίες ταινίες της Ντίτριχ και του Στέρνμπεργκ Η τραγική τσαρίνα (1934) και Ο Διάβολος είναι γυναίκα (1935) ήταν οι ταινίες με τα χαμηλότερα κέρδη. Η Ντίτριχ αργότερα υπογράμμισε ότι ήταν στα καλύτερά της στην ταινία Ο Διάβολος είναι γυναίκα.

Η πρώτη ταινία της Ντίτριχ μετά το τέλος της συνεργασίας της με τον Στέρνμπεργκ ήταν η ταινία Ο πόθος (1936) του Φρανκ Μπόρτζαγκ, μια εμπορική επιτυχία που έδωσε στην Ντίτριχ μια ευκαιρία να δοκιμαστεί στη ρομαντική κομεντί. Το επόμενο έργο της, I Loved a Soldier (1936), κατέληξε σε παταγώδη αποτυχία όταν η ταινία παρέμεινε για αρκετές εβδομάδες στο στάδιο της παραγωγής εξαιτίας σεναριακών προβλημάτων, δημιουργώντας σύγχυση και καταλήγοντας στην απόλυση του σκηνοθέτη Ερνστ Λούμπιτς.

Το 1939, με την παρότρυνση του Γιόζεφ φον Στέρνμπεργκ, δέχτηκε την προσφορά του παραγωγού Τζο Πάστερνακ για να παίξει ρόλους διαφορετικού ύφους στις πρώτες ταινίες της μετά από αποχή δύο ετών: τον ρόλο της καουμπόισσας Φρέντσι στην κωμωδία Σαρξ και Διάβολος, μαζί με τον Τζέιμς Στιούαρτ. Αυτός ήταν ένας λιγότερο καλοπληρωμένος ρόλος από εκείνους στους οποίους ήταν συνηθισμένη. Ο εν λόγω ρόλος αναγέννησε την καριέρα της και το "See What the Boys in the Back Room Will Have", τραγούδι που εισήγαγε στη σειρά, έγινε επιτυχία όταν το ηχογράφησε για την εταιρεία Decca. Ενσάρκωσε παρόμοιους ρόλους στην ταινία Οι επτά αμαρτωλοί (1940) και Ψυχές στο βόρβορο (1942), και στις δυο ταινίες μαζί με τον Τζον Γουέιν.

Ενώ η Ντίτριχ δεν απέκτησε ποτέ πλήρως την προηγούμενη τηλεοπτική της επιτυχία, συνέχισε να συμμετέχει σε κινηματογραφικές ταινίες, συμπεριλαμβανομένων διακεκριμένων σκηνοθετών όπως ο Άλφρεντ Χίτσκοκ, ο Φριτς Λανγκ, ο Όρσον Γουέλς και ο Μπίλι Γουάιλντερ σε ταινίες όπως Φλόγα και πάθος (1948), Πονεμένο ρομάντζο (1950), Σειρήνα του καμπαρέ (1952), Μάρτυς κατηγορίας (1957) και Τα απόρρητα της Νυρεμβέργης.

Η Ντίτριχ ήταν γνωστή για τις ισχυρές πολιτικές πεποιθήσεις της και την ικανότητά της να τις μεταδίδει. Σε συνεντεύξεις, η Ντίτριχ δήλωνε ότι εκπρόσωποι του ναζιστικού κόμματος την είχαν πλησιάσει για να επιστρέψει στη Γερμανία αλλά ότι είχε απορρίψει την πρότασή τους. Στα τέλη της δεκαετίας του 1930, η Ντίτριχ δημιούργησε ένα φιλανθρωπικό οργανισμό μαζί με τον Μπίλι Γουάιλντερ και αρκετούς άλλους Γερμανούς προκειμένου να βοηθήσουν τους Ιησουίτες να διαφύγουν από τη Γερμανία. Το 1937 ο μισθός της από την ταινία Ιππότης χωρίς πανοπλία ($450.000) διατέθηκε προς βοήθεια των προσφύγων. Το 1939 έγινε Αμερικανίδα υπήκοος και απαρνήθηκε τη γερμανική της υπηκοότητα. Τον Δεκέμβριο του 1941, οι Ηνωμένες Πολιτείες εισήχθησαν στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και η Ντίτριχ έγινε μια από τις πρώτες διασημότητες που βοήθησαν στην πώληση πολεμικών ομολόγων. Έκανε περιοδεία στις Ηνωμένες Πολιτείες από τον Ιανουάριο του 1942 μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1943 και αναφέρεται ότι πούλησε περισσότερα ομόλογα από κάθε άλλο κινηματογραφικό αστέρα.

Κατά τη διάρκεια δυο περιοδειών της στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1944 και το 1945, έκανε παραστάσεις για τα συμμαχικά στρατεύματα στην Αλγερία, την Ιταλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γαλλία και έπειτα εμφανίστηκε στη Γερμανία με τους στρατηγούς Τζέιμς Γκέβιν και Τζορτζ Πάτον. Όταν ρωτήθηκε γιατί το είχε κάνει αυτό, εκτός από τον προφανή κίνδυνο ότι βρισκόταν ελάχιστα μόλις χιλιόμετρα από τα γερμανικά σύνορα, απάντησε "aus Anstand"—"από ευπρέπεια". Ο Γουάιλντερ αργότερα παρατήρησε ότι η ίδια βρέθηκε στην πρώτη γραμμή περισσότερο καιρό από τον Αϊζενχάουερ. Η παράστασή της, με τον Ντάνι Τόμας ως εναρκτήριο σόου, περιλάμβανε τραγούδια από τις ταινίες της, παραστάσεις από τα μουσικά της σόου (μια ικανότητα που είχε αρχικά αποκτήσει από τις σκηνικές της εμφανίσεις στο Βερολίνο τη δεκαετία του 1920) και ένα νούμερο, το οποίο της το είχε διδάξει ο Όρσον Γουέλς, στενός φιλός της. Η Ντίτριχ είχε ενημερώσει το κοινό ότι μπορούσε να διαβάσει τη σκέψη και τους είχε ζητήσει να επικεντρωθούν σε αυτό που σκέφτονταν. Στη συνέχεια πήγε μπροστά σε έναν στρατιώτη και του είπε ειλικρινά: "Λοιπόν, σκεφτείτε κάτι άλλο, δεν μπορώ να μιλήσω για αυτό!" Η αμερικανική εκκλησία δημοσίευσε έγγραφα που αντιτάσσονταν σε αυτό το νούμερο του σόου της Ντίτριχ.

Το 1944 το υποκατάστημα Morals Operations του Γραφείου Στρατηγικών Υπηρεσιών ξεκίνησε το πρόγραμμα Musak, που περιλάμβανε μουσικές εκπομπές οι οποίες αποσκοπούσαν στην αποδυνάμωση των αντίπαλων στρατιωτών. Η Ντίτριχ, η μοναδική καλλιτέχνης που γνώριζε ότι οι ηχογραφήσεις της θα ήταν για χρήση από το Γραφείο Στρατηγικών Υπηρεσιών, ηχογράφησε αρκετά τραγούδια στη γερμανική γλώσσα για τον σκοπό αυτό, συμπεριλαμβανομένου του τραγουδιού "Lili Marleen". Ο στρατηγός Ουίλιαμ Ντόνοβαν, επικεφαλής του Γραφείου Στρατηγικών Υπηρεσιών, έγραψε στην Ντίτριχ: "Είμαι βαθιά ευγνώμων για τη γενναιοδωρία σας στην παραγωγή αυτών των ηχογραφήσεων για εμάς".

Με το τέλος του πολέμου στην Ευρώπη, η Ντίτριχ επανενώθηκε με την αδερφή της Ελίζαμπεθ καθώς και με τον σύζυγο και το παιδί της τελευταίας. Κατοικούσαν στη γερμανική πόλη του Μπέλσεν καθ' όλη τη διάρκεια του πολέμου, πραγματοποιώντας κινηματογραφικές προβολές στις οποίες σύχναζαν οι ναζί αξιωματικοί και οι αξιωματούχοι που επέβλεπαν τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Η μητέρα της Ντίτριχ παρέμεινε στο Βερολίνο κατά τη διάρκεια του πολέμου. Ο σύζυγός της μετακόμισε σε ένα ράντσο στην κοιλάδα Σαν Φερνάντο της Καλιφόρνιας. Η Ντίτριχ φρόντισε την αδερφή της και τον σύζυγο της αδερφής της, στους οποίους προσέφερε καταφύγιο εξαιτίας μιας πιθανής δίωξής τους ως συνεργατών των ναζί. Η Ντίτριχ αργότερα δεν ανέφερε πουθενά την ύπαρξη της αδερφής της και του ανιψιού της, αποκηρύσσοντάς τους πλήρως και ισχυριζόμενη ότι υπήρξε μοναχοπαίδι.

Η Ντίτριχ έλαβε το Μετάλλιο της Ελευθερίας τον Νοέμβριο του 1947. Η ίδια δήλωσε ότι αυτό ήταν το μεγαλύτερο επίτευγμά της. Της απονεμήθηκε επίσης το παράσημο του Τάγματος του Φοίνικα από τη γαλλική κυβέρνηση για το έργο της κατά τον πόλεμο.

Παντρεύτηκε σε ηλικία 21 ετών (το 1923) το βοηθό σκηνοθέτη Ρούντολφ Σίμπερ με τον οποίο απέκτησε μία κόρη.^[20] Οι πολλές της σχέσεις τόσο με άντρες όσο και με γυναίκες ήταν κοινό μυστικό, αλλά αντί να καταστρέψουν την καριέρα της φαινόταν να την ενισχύουν. Η υιοθέτηση παντελονιών και άλλων ανδρικών ρούχων βοήθησε να ξεκινήσει ένα αμερικανικό στυλ μόδας που παρέμεινε στον 21ο αιώνα.^[21]

Στις 24 Οκτωβρίου 1993 το μεγαλύτερο μέρος της κινητής περιουσίας της Ντίτριχ πουλήθηκε στο Stiftung Deutsche Kinemathek - εφόσον οι οργανισμοί των Ηνωμένων Πολιτειών δεν έδειξαν ενδιαφέρον - που έγινε ο πυρήνας της έκθεσης του Μουσείου Κινηματογράφου του Βερολίνου. Η συλλογή περιλαμβάνει: πάνω από 3.000 είδη ρουχισμού από τη δεκαετία του 1920 έως τη δεκαετία του 1990, συμπεριλαμβανομένων των κουστουμιών από ταινίες και σκηνικά καθώς και πάνω από χίλια αντικείμενα από την προσωπική συλλογή της Ντίτριχ, 15,000 φωτογραφίες από τους Σέσιλ Μπίτον, Χορστ Π. Χορστ, Τζορτζ Χάρελ, Λορντ Σνόουντον και Έντουαρντ Στάιχεν, 300.000 σελίδες από έγγραφα, συμπεριλαμβανομένης της αλληλογραφίας της με τον Μπερτ Μπάκαρα, τον Γιουλ Μπρίνερ, τον Μορίς Σεβαλιέ, τον Νόελ Κάουαρντ, τον Ζαν Γκαμπέν, τον Έρνεστ Χέμινγουεϊ, τον Καρλ Λάγκερφελντ, τη Νάνσυ και τον Ρόναλντ Ρίγκαν, τον Έριχ Μαρία Ρεμάρκ, τον Γιόσεφ φον Στέρνμπερν, τον Όρσον Γουέλς και τον Μπίλι Γουάιλντερ, καθώς επίσης και άλλα κομμάτια όπως αφίσες ταινιών και ακουστικές ηχογραφήσεις.

Το περιεχόμενο του διαμερίσματος της Ντίτριχ στο Μανχάταν, μαζί με άλλα προσωπικά της αντικείμενα όπως χρυσαφικά και ρούχα, πουλήθηκαν σε μια δημόσια δημοπρασία στο Λος Άντζελες την 1η Νοεμβρίου 1997.

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Μαρλέν Ντίτριχ

Πύλες

• www.puettner.com (αγγλ., γερμ.)
• www.marlene.com Αρχειοθετήθηκε 1996-12-28 στο Wayback Machine. (αγγλ.)
• http://home.snafu.de/fright.night/marlene-dietrich-page-de.html
• www.marlenedietrich.org.uk The Legendary, Lovely Marlene

Φιλμογραφίες

• www.marlenedietrich.org - Κινηματογραφικό μουσείο του Βερολίνου
• www.marlenedietrich-filme.de, Φωτογραφίες, Πλακάτ, Κριτικές, CD καπ.

Ραδιόφωνο

• Lux Radio Theater: The Legionnaire and the Lady opposite Clark Gable (1 August 1936)
• Lux Radio Theater: Desire opposite Herbert Marshall (22 July 1937)
• Lux Radio Theater: Song of Songs opposite Douglas Fairbanks, Jr (20 December 1937)
• The Chase and Sanborn Hour with Edgar Bergen and Don Ameche (2 June 1938)
• Lux Radio Theater: Manpower opposite Edward G Robinson and George Raft (15 March 1942)
• The Gulf Screen Guild Theater: Pittsburgh opposite John Wayne (12 April 1943)
• Theatre Guild on the Air: Grand Hotel opposite Ray Milland (24 March 1948)
• Studio One: Arabesque (29 June 1948)
• Theatre Guild on the Air: The Letter opposite Walter Pidgeon (3 October 1948)
• Ford Radio Theater: Madame Bovary opposite Claude Rains (8 October 1948)
• Screen Director's Playhouse: A Foreign Affair opposite Rosalind Russell and John Lund (5 March 1949)
• MGM Theatre of the Air: Anna Karenina (9 December 1949)
• MGM Theatre of the Air: Camille (6 June 1950)
• Lux Radio Theater: No Highway in the Sky opposite James Stewart (21 April 1952)
• Screen Director's Playhouse: A Foreign Affair opposite Lucille Ball and John Lund (1 March 1951)
• The Big Show starring Tallulah Bankhead (2 October 1951)
• Marlene Dietrich in conversation with J. W. Lambert and Carl Wildman recorded after her season at the Queen's Theatre London, BBC radio, 12 August 1965 (a shorter version had been broadcast on 2 April).
• The Child, with Godfrey Kenton, radio play by Shirley Jenkins, produced by Richard Imison for the BBC on 18 August 1965
• Dietrich's appeal to save the Babelsburg studios was broadcast on BBC radio
• Desert Island Discs, Dietrich asked to choose eight recordings, broadcast Monday 4 January 1965

Η Ντίτριχ εμφανίστηκε σε αρκετά σόου του ραδιοφωνικού σταθμού των Ενόπλων Δυνάμεων όπως στο The Army Hour και στο Command Performance κατά τη διάρκεια του πολέμου. Το 1952 είχε τη δική της εκπομπή στο αμερικάνικο ABC, που ονομαζόταν Cafe Istanbul. Το 1953-54 πρωταγωνίστησε σε 38 επεισόδια στη σειρά Time for Love στο CBS (που έκανε πρεμιέρα στις 15 Ιανουαρίου 1953). Ηχογράφησε 94 σύντομες εισαγωγές "Η Ντίτριχ μιλά για την Αγάπη και τη Ζωή", για την εκπομπή Monitor του NBC το 1958. Η Ντίτριχ έδωσε πολλές ραδιοφωνικές συνεντεύξεις παγκοσμίως κατά την περιοδεία των συναυλιών της. Το 1960 η συναυλία της στο Άμστερνταμ προβλήθηκε ζωντανά στο Ολλανδικό ραδιόφωνο. Η εμφάνισή της στο Παρίσι το 1962 προβλήθηκε και αυτή ζωντανά.

Προσωπικά έργα

• Dietrich, Marlene (1962). Marlene Dietrich's ABC. Doubleday.
• Dietrich, Marlene (1979). Nehmt nur mein Leben: Reflexionen (in German). Goldmann.
• Dietrich, Marlene (1989). Marlene. Salvator Attanasio (translator). Grove Press.
• Dietrich, Marlene (1990). Some Facts About Myself.

Βιογραφίες

• βιογραφικό σημείωμα από το Γερμανικό ιστορικό μουσείο
• Das Leben der Dietrich - Ιστορικό Κέντρο της Γερμανικής πόλης Χάγκεν
• http://www.fembio.org/biographie.php/frau/biographie/marlene-dietrich/
• [1] Επιστολή της Μαρλένε Ντίτριχ στον ράφτη της για να τη γνωρίσει στην Γκρέτα Γκάρμπο.
• Legend: Tribute to Marlene Dietrich's concert career Αρχειοθετήθηκε 2014-01-17 στο Wayback Machine. (αγγλ.)