Περιφερειακή Ενότητα Αρκαδίας

Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί.
Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 7/12/2016.

Συντεταγμένες: 37°30′30″N 22°22′30″E / 37.5083°N 22.375°E / 37.5083; 22.375

Αρκαδία
Περιφερειακή ενότητα
Χάρτης της Ελλάδας με {{{Όνομα}}}
Χώρα Ελλάδα Ελλάδα
Πρωτεύουσα Τρίπολη
Δήμοι 5
Διοίκηση  
 • Αντιπεριφερειάρχης Μανώλης Σκαντζός
Διοικητική διαίρεση  
 • Περιφέρεια Πελοποννήσου
Έτος δημιουργίας νομού 1833
Γεωγραφικό διαμέρισμα Πελοπόννησος
Έκταση  
 • Συνολική 4.420 τ.χλμ
 • Κατάταξη 5η
Πληθυσμός  
 • Συνολικός 77.551 (2021)
 • Κατάταξη πληθ. 41η
 • Πυκνότητα 17,5 κάτ./χλμ²
 • Κατάταξη πυκν. 61η
Ταχ. κώδικες 22* **
Πιν. αυτοκινήτων ΤΡ
Ιστότοπος http://www.arcadia.gr/ www.arcadia.gr

Η Αρκαδία είναι περιφερειακή ενότητα (Π.Ε.) και πρώην νομός της Ελλάδας, η οποία βρίσκεται στην Πελοπόννησο, στο κέντρο επί το πλείστον του γεωγραφικού διαμερίσματος στην Κεντροανατολική Πελοπόννησο. Υπάγεται διοικητικά στην Περιφέρεια Πελοποννήσου, καθώς και στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου.

Οι «καλλικρατικοί» δήμοι της Αρκαδίας.
1) Δήμος Τρίπολης, 2) Δήμος Βόρειας Κυνουρίας, 3) Δήμος Γορτυνίας, 4) Δήμος Νότιας Κυνουρίας, 5) Δήμος Μεγαλόπολης.

Μέχρι το 1997, η Αρκαδία χωριζόταν διοικητικά στις τέσσερις επαρχίες Μαντινείας, Μεγαλοπόλεως, Γορτυνίας και Κυνουρίας.

Μεγαλύτερη πόλη και πρωτεύουσα του νομού είναι η Τρίπολη, με πληθυσμό 30.090 κατοίκων, η οποία απλώνεται σε ένα εκτεταμένο οροπέδιο στο κέντρο της Πελοποννήσου, το οποίο βρίσκεται σε ύψος 650 μ. και περιστοιχίζεται από τους ορεινούς όγκους του Αρτεμισίου, του Παρθενίου, του Πάρνωνα και του Μαινάλου. Άλλες σημαντικές πόλεις της Αρκαδίας είναι η Μεγαλόπολη (5.135 κατ.), το Λεωνίδιο (3.249 κατ.), το Άστρος (2.674 κατ.), ο Τυρός ( 1.779 κατ.), το Λεβίδι (1.219 κατ.). Κατά το παρελθόν ιδιαίτερα σημαντικοί οικισμοί υπήρξαν τα κεφαλοχώρια Δημητσάνα, Λαγκάδια, Βυτίνα, Τρόπαια, Πραστός και Καρύταινα.

Οι σημαντικότεροι λιμένες της Αρκαδίας είναι του Παραλίου Άστρους, του Τυρού και της Πλάκας Λεωνιδίου.

Οι Δήμοι Βόρειας και Νότιας Κυνουρίας έχουν ιδιαίτερη σχέση με τη Τρίπολη.

Γεωγραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τοπίο στο Μαίναλο. Διακρίνεται η Αλωνίσταινα στο κέντρο της φωτογραφίας σε βαθύ πλάνο.

Η Αρκαδία καταλαμβάνει το κέντρο της Πελοποννήσου καθώς και μέρος του ανατολικού τμήματος της, εκεί που τμήμα του νομού και συγκεκριμένα η περιοχή της Κυνουρίας, έχει έξοδο στη θάλασσα, στον Αργολικό Κόλπο και το Μυρτώο Πέλαγος. Συνορεύει στα βόρεια με την Αχαΐα, στα βορειοανατολικά με την Κορινθία, στα βόρεια και ανατολικά με την Αργολίδα, στα νότια με τη Λακωνία, στα νοτιοδυτικά με τη Μεσσηνία και στα δυτικά με την Ηλεία.

Έχει έκταση 4.420 τ.χλμ και καταλαμβάνει το 18% της συνολικής έκτασης της Πελοποννήσου, αποτελώντας έτσι τον μεγαλύτερο νομό αυτής.

Το έδαφος της Αρκαδίας είναι κυρίως ορεινό και οι κυριότεροι ορεινοί όγκοι της είναι το Μαίναλο (1.981 μ.), ο Πάρνωνας (1.934 μ.) και το Λύκαιο (1.421 μ.).

Οικονομία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η οικονομία της Αρκαδίας βασίζεται κατά κύριο λόγο και ανά τις περισσότερες περιοχές στον πρωτογενή τομέα, ιδιαίτερα στη γεωργία και την κτηνοτροφία, όπως επίσης και στον τουρισμό ανά μέρη.

Η γεωργική παραγωγή αποτελείται από τα εξής φυσικά προϊόντα και αγαθά: δημητριακά, πατάτες, όσπρια, λαχανικά, μήλα, αχλάδια, αμύγδαλα, καρύδια, βύσσινα, κεράσια, καθώς και κρασί και τσίπουρο. Στο Μαίναλο υπάρχει χιονοδρομικό κέντρο που αποτελεί «πυλώνα ανάπτυξης» μέσω του χειμερινού τουρισμού, για την εκεί όμορη περιοχή, τους δήμους Γορτυνίας και Τρίπολης, και ευρύτερα όλον τον νομό.

Ακόμα, η εμπορική δραστηριότητα λόγω της γεωγραφικής θέσης του νομού, κατέχει σημαντική θέση στην τοπική οικονομία· ενώ στην Αρκαδία εδρεύουν και βιομηχανικές και βιοτεχνικές μονάδες, οι πλειοψηφία των οποίων συγκεντρώνονται στη νέα Βιομηχανική Περιοχή της Τρίπολης. Επίσης η Μεγαλόπολη είναι ένα από τα σημαντικότερα ενεργειακά κέντρα της Ελλάδας.

Ελαιόλαδο Αρκαδίας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Αρκαδία είναι γνωστή από αρχαιοτάτων χρόνων για τα ελαιόδενδρά της και συγκεκριμένα κυρίως για την Κορωναίϊκη ποικιλία. Οι ποικιλίες οι οποίες ευδοκιμούν στην περιοχή είναι η Κορωναίϊκη, η Λαδωλιά, το Μανάκι και λιγότερο η Καλαμών. Βρίσκονται τόσο στο ορεινό όσο και στο παραλιακό μέρος του νομού. Το μάζεμα της ελιάς λαμβάνει χώρα από τον Οκτώβριο μέχρι τον Φεβρουάριο.

Μήλα Πιλαφά Τριπόλεως

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στο αρκαδικό οροπέδιο καλλιεργείται η ποικιλία μήλων Ντελίσιους Πιλαφά Τριπόλεως. Τα μήλα Ντελίσιους ξεχωρίζουν για την ιδιαίτερη ελαφρά όξυνη γεύση το πλούσιο άρωμα τους που θυμίζει μπανάνα και την υψηλή διατροφική τους αξία. Πήραν το όνομα τους από τον δημιουργό της ποικιλίας αυτής Ηλία Πιλαφά ο οποίος όταν επαναπατρίστηκε από την Αμερική στην Ελλάδα στις αρχές του 20υο αιώνα έφερε μαζί του τους σπόρους από την ποικιλία Γκόλντεν Ράσεν των οποίων φύτεψε στον κήπο του διασταυρώνοντάς τα με την ντόπια ποικιλία μήλων. Το 1962 το Υπουργείο Γεωργίας αναγνωρίζει επίσημα τα μήλα του Ηλία Πιλαφά ως νέα αυτοτελή και διακεκριμένη ποικιλία και την ονομάζει ποικιλία μηλιά Τριπόλεως ως Ηλία Πιλαφά. Σήμερα καλλιεργούνται γύρω στα χίλια με χίλια πεντακόσια στρέμματα και η παραγωγή υπολογίζεται σε χίλιους τόνους ημερησίως. Ωριμάζουν των Οκτώβριο οπότε και αρχίζει η συγκομιδή τους. Είναι διαθέσιμα μέχρι των Ιούνιο. Τα μήλα Ντελίσιους Πιλαφά Τριπόλεως πιστοποιήθηκαν ως προϊόν Π.Ο.Π. το 1997.

Διοικητική διαίρεση Περιφερειακής Ενότητας Αρκαδίας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κύριο λήμμα: Διοικητική διαίρεση Περιφερειακής Ενότητας Αρκαδίας

Από το 2011 και πλέον, με τη νέα διοικητική διαίρεση της χώρας που διαμορφώθηκε σύμφωνα με το Πρόγραμμα «Καλλικράτης» (Ν. 3852/2010), ο Νομός Αρκαδίας μετατρέπεται σε Περιφερειακή Ενότητα της Περιφέρειας Πελοποννήσου -που ανήκε και πρωτίστως- και οι άλλοτε 22 δήμοι και 1 κοινότητα -του προηγούμενου διοικητικού προγράμματος «Καποδίστριας» (Ν. 2539/97)- συγχωνεύονται σε 5 ευρύτερους, σε έκταση και πληθυσμό, δήμους.

Σύμφωνα με τη Διοικητική διαίρεση της Περιφερειακής Ενότητας Αρκαδίας, αυτοί οι δήμοι, είναι οι εξής:

Δήμος Έδρα Πληθυσμός (2021) Χάρτης
Δήμος Τρίπολης Τρίπολη 43.944
Δήμος Μεγαλόπολης Μεγαλόπολη 8.791
Δήμος Βόρειας Κυνουρίας Άστρος 9.538
Δήμος Νότιας Κυνουρίας Λεωνίδιο 7.263
Δήμος Γορτυνίας Δημητσάνα 8.015

Πληθυσμός

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ιστορική εξέλιξη πληθυσμού
Έτος Πληθ.   ±%  
1856 126.550 —    
1861 113.719 −10.1%
1870 131.740 +15.8%
1879 148.600 +12.8%
1889 148.285 −0.2%
1896 167.092 +12.7%
1907 162.324 −2.9%
1920 151.658 −6.6%
1928 166.141 +9.5%
1940 170.306 +2.5%
1951 154.361 −9.4%
1961 135.042 −12.5%
1971 111.263 −17.6%
1981 107.932 −3.0%
1991 95.987 −11.1%
2001 91.326 −4.9%
2011 86.685 −5.1%
2021 77.551 −10.5%
Πηγή: Απογραφές Πληθυσμού ΕΛΣΤΑΤ 1856 - 2021

Η Αρκαδία αποτέλεσε στα τελευταία χρόνια της Οθωμανικής περιόδου και στα πρώτα χρόνια της νεώτερης Ελλάδος ο πολυπληθέστερος νομός της Πελοποννήσου (και της χώρας όπως είχε διαμορφωθεί το 1834). Η εγχώρια και εξωτερική μετανάστευση ωστόσο συντέλεσαν ώστε ο πληθυσμός της να μειωθεί σε αρκετές απογραφές τον 19ο και στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα - καταφέρνοντας ωστόσο να αυξήσει ελαφρώς τον πληθυσμό της μέχρι και το 1940. Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο ο πληθυσμός της Αρκαδίας άρχισε να μειώνεται με σημαντικούς ρυθμούς με το 1971 να αποτελεί τη χρονιά με τη μεγαλύτερη μείωση (17,6%). Το 1940 η Αρκαδία είχε καταγράψει τον μεγαλύτερο πληθυσμό της και το 2021 τον μικρότερο.

Διάγραμμα ιστορικής εξέλιξης πληθυσμού απο το 1856

Οικισμοί

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η μοναδική πόλη της Αρκαδίας είναι η Τρίπολη ενώ η Μεγαλόπολη, το Λεωνίδιο, το Άστρος ο Τυρός και το Λεβίδι είναι σημαντικοί οικισμοί.

Κατάταξη Οικισμός Πληθυσμός (2011) Δήμος
1 Τρίπολη 30.866 Τριπόλεως
2 Μεγαλόπολη 5.748 Μεγαλόπολης
3 Λεωνίδιο 3.761 Νότιας Κυνουρίας
4 Άστρος 2.285 Βόρειας Κυνουρίας
5 Τυρός 1.779 Νότιας Κυνουρίας
6 Παράλιο Άστρος 1.043 Βόρειας Κυνουρίας
7 Λεβίδι 1.025 Τριπόλεως
8 Άγιος Ανδρέας 998 Βόρειας Κυνουρίας
9 Άγιος Κωνσταντίνος 719 Τριπόλεως
10 Κανδήλα 690 Τριπόλεως

Σημαντικές Μάχες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Προσωπικότητες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πολιτικοί, Στρατιωτικοί, Αγωνιστές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Λογοτέχνες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καλλιτέχνες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Επιστήμονες και Πανεπιστημιακοί

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παράγοντες του αθλητισμού

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δημοσιογράφοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σημείωσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ https://www.kalimera-arkadia.gr/voria-kynouria/item/39799-o-gnostos-ithopoios-vasilis-koykouras-sta-vervena.html ithopoios-vasilis-koykouras-sta-vervena.html]
  2. ↑ «Πέθανε ο Τζίμης Πανούσης - Η "άγνωστη" καταγωγή του από το Σαρακίνι Γορτυνίας». Kalimera Arkadia. 13 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 19 Αυγούστου 2020. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Περιφερειακή_Ενότητα_Αρκαδίας&oldid=10799378"