Afganistan Emirliği (1929)
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Afganistan Afganistan Emirliği | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1929-1929 | |||||||||
.png)
| |||||||||
| Tür | Emirlik | ||||||||
| Başkent | Kâbil | ||||||||
| Resmî din | İslam[1] | ||||||||
| Hükûmet | Monarşi | ||||||||
| Emir | |||||||||
| |||||||||
| Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
| Para birimi | Afgan rupisi | ||||||||
| |||||||||
| Günümüzdeki durumu | Afganistan | ||||||||
.svg)
.svg)
Afganistan Emirliği, Ocak 1929'dan Ekim 1929'a kadar varlığını sürdüren ve Sakkavistler tarafından yönetilen tanınmayan bir devletti. Habibullāh Kalakāni 18 Ocak 1929'da devletin ilk ve tek emiri oldu.[2] 13 Ekim 1929'da Kalakani'nin düşmesinden sonra Emirlik sona erdi.
Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]
İdari bölümler[değiştir | kaynağı değiştir]
Hükûmet[değiştir | kaynağı değiştir]
İktidara geldikten sonra, Sakkavistler zorunlu askerliği ve vergileri kaldırdılar ve okulları kapattılar.[3]
Makam sahipleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Kabil'i devraldıktan sonra Kalakani, aralarında şunlar da bulunan bir dizi kişiyi göreve atadı:[4]
- Eski süvari komutanı Şeyr Can, mahkeme bakanı oldu.
- Ata el-Hak dışişleri bakanı oldu.
- Safi kabilesinden Muhammed Şah Tarabi'nin oğlu Abdulgaffur Han, içişleri bakanı oldu.
- Malik Muhsin, Merkez Vilayeti Genel Valisi oldu.
- Seyyid Hüseyin savunma bakanı oldu.
- Purdil Han, ordunun mareşali oldu.
- Abdulvakil Han, Purdil Han'ın yanında ordunun mareşali oldu.
- Hamid Allah "fahri serdar" oldu.
- Seyyid Muhammed Arg komutanı oldu.
- Mirza Muştaba Han maliye bakanı oldu.
- Muhammed Mahfuz savaş bakanı oldu.
- Kaçarlu kabilesinden Kaka Muhsin Hazaristan valisi (Bihsud merkezli) oldu.
- Muhammed Kerim Han Gazne valisi oldu.
- Havacah Mir Alam, Mezar-ı Şerif valisi oldu.
- Gulam Muhammed HanTagab valisi oldu.
- Cighil Han Çarikar valisi oldu.
- Nadir Ali, Caguri ve Malistan valisi oldu.
Seyahat özgürlüğü[değiştir | kaynağı değiştir]
9 Mayıs'ta Kalakani, Kabil vatandaşlarının şehirden izinsiz olarak ayrılmalarını, hatta hükûmet kontrolündeki Bandar-i Arghandah, Çarasya, Bini Hisar, Butkhak, Kutal-i Pay Manar, Kutal-i Hayr Hanah, Maydan, Calriz, Lovgar, Kurd Kabil, Tangi Garu veya Dih Sabız'a bile gitmelerini yasaklayan bir kararname çıkardı.[5]
Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]
Kalakani bir süre için ordusuna vergi ödemeden kraliyet hazinesine güvendi. Ancak, hazine tükenince vergiler geri geldi. Vergiler, ordusunun masraflarını karşılamak için halkın malına el konarak toplanırdı. Gelir, zengin Tacik tüccarlarının hazineye katkıda bulunmasına zorlayarak da toplandı.[3]
Askeri[değiştir | kaynağı değiştir]
Sakkavistler, yönetim dönemlerinde askeriyeyi korudu. 14 Nisan 1929'da Fayiz Muhammed, Sakkavistlerin sayısının 20.000 olduğunu tahmin etti.[6]
Kültür[değiştir | kaynağı değiştir]
Sakkavist hükûmeti, 19 Ağustos 1929'dan başlayarak Afgan Bağımsızlık Günü'nü (her zamanki sekiz yerine) beş gün boyunca kutladı. Kalakani, kutlamalara 60.000 Afgan rupisi harcadı ve bu fırsatı Afgan halkını kazanmak için kullanabileceğini umuyordu. Kalakani 19 Ağustos'ta bir konuşma yaptı. Konuşmanın içeriği bilinmiyor ancak Fayiz Muhammed, Kalakani'nin "orada durup, işlerin gerçekte nasıl olduğu hakkında yalan üstüne yalan söylediğini" belirtti.[7]
Uluslararası ilişkiler[değiştir | kaynağı değiştir]
Kabil'in kontrolünü ele geçirmesine rağmen, Afganistan'ın Sakkavist hükûmeti herhangi bir diplomatik tanınma elde edemedi.[8] Bununla birlikte, Sakkavistler Basmacı Hareketi'yle ittifak kurdular ve Kuzey Afganistan'da faaliyet göstermelerine izin verdiler. Afganistan'ın Basmacı sınır baskınlarını kısıtlamasını zorunlu kılan Urtatagai ihtilafının sona ermesinin ardından Afganistan'ın Sovyetler Birliği ile imzaladığı "Tarafsızlık ve Saldırmazlık Paktı"nı iptal ettiler.[9]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Ali, Mohammed (1933). Progressive Afghanistan (İngilizce). Punjab Educational Electric Press. ss. 29.
- ^ Kabul Under Siege: Fayz Muhammad's Account of the 1929 Uprising (İngilizce). Markus Wiener Publishers. 1999. s. 1. ISBN 9781558761551. 24 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2021.
- ^ a b "Chapter 6: The Anarchy of Habibullah (Bacha-e-Saqao) from January 1929 to October 1929". Factors of underdevelopment in Afghanistan, 1919-2000. 2000. 19 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2021.
- ^ Kabul under siege: Fayz Muhammad's account of the 1929 Uprising. Markus Wiener Publishers. 1999. ss. 57, 58. ISBN 9781558761544. 4 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2021.
- ^ Kabul Under Siege: Fayz Muhammad's Account of the 1929 Uprising. Markus Wiener Publishers. 1999. s. 137. ISBN 9781558761551. 24 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2021.
- ^ Kabul Under Siege: Fayz Muhammad's Account of the 1929 Uprising (İngilizce). Markus Wiener Publishers. 1999. s. 163. ISBN 9781558761551. 24 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2021.
- ^ Kabul Under Siege: Fayz Muhammad's Account of the 1929 Uprising (İngilizce). Markus Wiener Publishers. 1999. ss. 238, 239, 240, 241. ISBN 9781558761551. 24 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2021.
- ^ Kabul under siege: Fayz Muhammad's account of the 1929 Uprising (İngilizce). Markus Wiener Publishers. 1999. s. 236. ISBN 9781558761544. 4 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2021.
- ^ Ritter (1990). "Revolt in the Mountains: Fuzail Maksum and the Occupation of Garm, Spring 1929". Journal of Contemporary History. 25 (4): 547-580. doi:10.1177/002200949002500408. ISSN 0022-0094.