Anime
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| Makale serilerinden |
| Anime ve manga |
|---|
 |
Anime (Japonca: アニメ), Japonya'ya özgü manga çizim sanatıyla çizilmiş animasyondur. Anime kelimesi İngilizcedeki animation kelimesinin kısaltılmış halidir. Yetişkinlere göre olan yapımların konusu bir sinema filmi gibi ciddi olur. TDK tarafından "Japon çizgi filmi" karşılığı teklif edilmiştir. Günümüzdeki anime çizimleri çok eski ilk animelere göre farklıdır, zamanla çizimler geliştirilmiştir.
Animeler, genelde mangaların televizyona ya da sinemaya uyarlanmasıdır. TVde gösterilmeyen özel bölümler OAV veya OVA denilen video, DVD, Blu-ray şeklinde de piyasaya sürülebilirler.
Animelerin kendine özgü çizim tekniği vardır, onun dışında insan gözleri genelde büyük çizilir, örneğin 1,70m boyundaki bir kişi çizimlerde 2m olarak çizilebilir. Manga çizimleri animeye göre daha abartılı olur. Bazı Mangalarda 1,70m boyundaki biri 2,3m boyundaymış gibi abartı çizilir. Bu tarz abartılar hikâyedeki ütopyayı, karakteri gerçek dünyadan farklı kılmak için yapılır, bu şekilde daha etkileyici olmasını sağlanır. Animeler, el çizimi veya bilgisayar yapımı olabilir. Animelerin konusu her şey olabilir, birçok türü mevcuttur. Yetişkinlere yönelik, felsefe, psikoloji, bilim, savaş, şiddet, cinsellik gibi konuları ele alan ciddi konulu animeler olduğu gibi, genç çocukların yaşıtları için uygun konulu animelerde çok fazladır. Çok küçük çocuklar için eğitim ve komedi türündeki animelerde mevcuttur.
Anime endüstrisi, Studio Ghibli, Gainax, Madhouse, Production I.G, Sunrise,Toei Animation ve Shin-Ei Animation dahil olmak üzere büyük isimlere sahip 430'dan fazla yapım stüdyosundan oluşmaktadır. Anime, Japonya'nın yerel film pazarının sadece bir bölümünü oluşturmasına rağmen DVD ve Blu-ray satışlarının çoğunu oluşturmaktadır. Ayrıca, İngilizce dublajlı ve altyazılı programlamanın yükselmesiyle uluslararası başarı da gördü. 2016 yılı itibarıyla animeler, dünyanın animasyonlu televizyon şovlarının %60'ını oluşturmaktadır.[1]
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Osamu Tezuka, Japonya'da çağdaş animenin öncüsü olarak kabul edilir. Genç yaşta 8 mm'lik kamerasıyla küçük animasyonlar çekmeye başlamış ve bu animasyonlarında Walt Disney ve Max Fleischer'ın eserlerinden ilham almıştır. Onun izinden yürüyen sanatçıların yapıtlarıyla anime adı verilen yeni bir stil ortaya çıkmıştır.
Anime tarihi 20. yüzyıl başlarında Japon film yapımcılarının Fransa, Almanya, Amerika Birleşik Devletleri ve Rusya'daki animasyon tekniklerini keşfetmesiyle başlamıştır.
Bu dönemde Japonya'da filmlere alternatif bir hikâye anlatımı sunabilen animasyon oldukça popüler olmuştur. Amerika'da filmler ve şovlar için oldukça büyük bütçeler mevcut iken, Japonya'da küçük bir piyasayı ve bütçe, yer ve aktörlük eksikliklerini de taşıyordu. Batılı aktörlere benzeyen aktörlerin bulunmaması Avrupa, Amerika ve fantezi dünyalarında Asyalı oyuncuların varolmasını imkânsız kılıyordu. Animasyonun değişik kullanımları Japonlara benzemeyen karakterler ve yerlerin yaratılmasını sağlamıştır.
1970'li yıllarda manga çizimleri büyük bir ilgi çekmiştir. Bu çizimlerin büyük çoğunluğu da animasyonlarda kullanılmıştır. Eserlerinin ve diğer tasarımcıların da etkisiyle, anime günümüzdeki sanatın mutlak karakteristiklerini ve türlerini yaratmıştır. Mecha tarzı Tezuka tarafından şekil almış, Go Nagai ve diğerleri de geliştirmiştir. Yoshiyuki Tomino'nun katkısıyla da bir devrim gerçekleşmiştir. Gundam ve Macross gibi mecha animeleri 80'lerin klasikleri arasına girmiştir ve mecha türü anime günümüzde hala Japonya'da ve dünyada popülerdir. 1980'lerde anime Japonya'da ana görüş haline gelmiştir ve büyük bir üretime geçmiştir. Bununla beraber manga da popülaritesini Japonya'da ve dünyada zirveye taşımıştır. 1990'ların ortalarında ve sonlarında, ayrıca 2000'lerde animeler tüm ülkelerde popüler olmuştur.
Özellikler[değiştir | kaynağı değiştir]
Anime, çizgi dizilerle aynı teknik özelliklere sahip olsa da çizimleri her yaştan insanlara hitap etmektedir. Duygusal, drama, fantastik, doğaüstü özellikler gibi birçok sayısız özel türü bünyesinde barındırır. 18 yaşından küçük çocukların yanlarında ebeveynleriyle birlikte olmak kaydıyla izleyebileceği türleri de vardır. Çizgi dizilerin alt dallarından biridir sonuç olarak fakat algılardaki çizgi film teriminden oldukça farklıdır.
Anime 2D animasyon tekniği ile yapılır. Her sahne ayrı ayrı çizilir. Bu sahneler saniyede 25 sahne hızında oynatılarak animasyon hâline getirilir.
Bazı animelerde karakterlerin büyük gözleri, uzun bacakları vardır. Bunu Japonlar'ın kısa boylu ve çekik gözlü olmalarının yarattığı bir komplekse bağlayarak açıklayanlar vardır ancak bu açıklama çizimlerin kökeninde batılı örnekler olduğunun bilinmemesinden kaynaklanır. İlk Walt Disney çizgi filmlerindeki karakterlerin büyük gözleri ve uzun bacakları vardı. Bu çizim tarzı bugün bazı batı animasyonlarında hâlâ kullanılmaktadır.
Japonlar'ın boy-göz takıntıları nedeniyle böyle şeyler yaptıklarına dair inanç tamamen bir Aristo Mantığı'nın bir çıkarımıdır. Yani "Biber acıdır, hayat da acıdır, demek ki hayat biberdir." gibi bir önermedir. Bu konuda doğru ve gerçek yorumlar yapabilmek için derin bir tarih ve psikoloji bilgisine ihtiyaç vardır. Ama unutulmaması gereken bir şey varsa bunun sadece uzakdoğuya özgü bir takıntı olmadığıdır. Bu takıntı az veya çok yeryüzündeki bütün ülkelerde, bütün milletlerde vardır. Animelerde göze çarpan sadece büyük gözler uzun bacaklar değildir. Çoğunluğunda bizim normal hayatta verdiğimiz tepkiler, mimikler ve jestler daha fazla abartılı bir görsellikle ifade edilir
Popüler kültür[değiştir | kaynağı değiştir]
Sinema filmi olan 1958 yapımı ilk renkli anime The White Snake Enchantress'ın Venedik, Meksika ve Berlin festivallerinde ödüller kazanmasının ardından dünya çapında söz sahibi olmaya başlayan animeler, uluslararası yarışmalardaki bu başarılarını her yıl daha da arttırarak sürdürmektedir.
Anime'nin başarısına doğal olarak batılı animasyon şirketleri de kayıtsız kalmamaktadır. Uzun süredir batılı şirketlerle ortaklaşa birçok proje yapılmaktadır ve sonuçta ortaya mükemmel animeler çıkmaktadır. Buna Fransız-Japon ortak yapımı olan Mysterious Cities of Gold (Türkiye'de bilinen ismiyle Güneşin Oğlu Esteban) gibi birçok örnek verilebilir. Ayrıca, batı animasyonun temsilciliğini yapan Disney de artık animelerin başarısını açıkça kabul etti. Japon animasyonunun en büyük temsilcisi olan Studio Ghibli'nin anime filmlerinin dünya çapında dağıtımını ve pazarlanmasını üstlenmiştir. Ayrıca Disney, Studio Ghibli'nin hazırladığı anime filmlerinin üretim masraflarının bir kısmını karşılayarak bu filmlere yatırım yapmaya başlamıştır. Mesela Studio Ghibli'nin Tonari no Yamada-kun (My Neighbours the Yamadas) adlı filminin 2.4 milyar yen tutan üretim maliyetinin %10'u Disney tarafından ödenmiştir. Ayrıca Disney, anlaşma uyarınca dağıtımını üstlendiği Studio Ghibli filmlerinden olan Princess Mononoke'nin İngilizce dublajı için 2.4 milyon dolar harcamıştır.
Fan Art[değiştir | kaynağı değiştir]
Anime karakterlerinin ve resimlerinin hayranları tarafından çizilen resim çalışmalarıdır.
Hayran kurgu[değiştir | kaynağı değiştir]
Anime serileri hakkında hayranlarının kendi yazdığı öyküler anlamına gelir. Animede beğenmediği ya da hoşuna gitmeyen her şeyi değiştirebilir veya tamamen kendine ait olan bir öykü yazabilir. Ama çoğunlukla animelerdeki karakterleri içerir.
Fansub[değiştir | kaynağı değiştir]
Fansub, hayran çevirisi olarak nitelendirilir. Bu çevirilerin herhangi bir resmiyeti yoktur fakat ekstra olarak açılış ve kapanış müziklerine karaoke ve çeviri ekleyerek izleme keyfini artırabilir. Aynı zamanda düşük boyut ve benzeri özellikler sayesinde hala günümüzde çoğu topluluk ve insan tarafından tercih edilmektedir.[2]
Cosplay[değiştir | kaynağı değiştir]
Beğenilen anime ve oyun karakterlerinin kostümleri ile gerçek hayatta onlara benzemek ve bir bakıma eğlenmek amacıyla insanların gerçeklerştirdiği yaratıcı deneyimdir.
Otakular[değiştir | kaynağı değiştir]
Anime Otaku şeklinde kullanıldığında: hayatını animelere adamış kişi anlamını çağrıştırır. Özellikle de anime memleketi Japonya'dan çıkan bir kelime olduğu için günümüzde Anime otakulara sadece otaku denir.[3]
Bazı popüler anime/manga serileri[değiştir | kaynağı değiştir]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
- Orijinal video animasyonu
- Orijinal net animasyonu
- Anime karakterleri listesi
- Anime ve manga ile ilgili oyunlar listesi
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Napier, Susan J. (2016). Anime from Akira to Howl's Moving Castle: Experiencing Contemporary Japanese Animation. St. Martin's Press. s. 10. ISBN 9781250117724. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2020.
- ^ "Fansub". 2 Şubat 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Otaku
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
 | Wikimedia Commons'ta Anime ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
