Archosauriformes
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| Archosauriformes | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||
 Amerika aligatörü (A. mississippiensis) | |||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||
| |||||||||||
| Alt gruplar [1] | |||||||||||
Archosauriformes (Yunanca: archosaur, 'hükümdar keler'; Latince form, 'biçim, şekil'), Geç Permiyen'de (yaklaşık 250 milyon yıl önce) bir süre önce arkozoromorf atalarından gelişen diapsid sürüngenlerin bir kladıdır. Jacques Gauthier (1994) tarafından, Proterosuchidae ve Archosauria'nın [timsahları, teruzorları ve dinozorları (kuşlar dahil) içeren grup] son ortak atası ve tüm soyundan gelenler olarak tanımlandı.[3] Phil Senter (2005), onu Proterosuchus ve Archosauria'yı içeren özel klad olarak tanımlar.[4]
Proterosuchidae familyasının üyelerini ve daha gelişmiş formları içeren bu sürüngenler, başlangıçta, genişleyen yürüyüşleri ve uzun burunları olan yüzeysel olarak timsah benzeri hayvanlardı. Terapsid çağdaşlarının çoğunun aksine, proterosuchidler Permiyen'in sonundaki felaketten kurtuldu. Triyas'ın başlangıcından birkaç milyon yıl sonra, archosauriformes "proterosuchian" derecesini geçerek çeşitlendi. Diğer archosauriformlar arasında Erythrosuchidae (en erken sauropsid süper yırtıcılarından bazıları), Euparkeriidae (küçük, çevik sürüngenler) ve proterochampsidler, Vancleavea, Doswellia ve Asperoris gibi çeşitli diğer garip sürüngenler bulunur. En başarılı arkozorlar ve Jura dönemine kadar hayatta kalan tek üyeler arkozorlardı. Archosauria, timsahları, kuşları ve aetosaurlar, rauisuchidler, pterosaurlar ve kuş olmayan dinozorlar gibi soyu tükenmiş canlıları içerir.[5]
Euparkeria öncesi Archosauriformes daha önce Thecodontia takımının Proterosuchia alt takımına dahil edilmişti. Modern kladistik metodoloji altında, Proterosuchia ve Thecodontia parafiletik topluluklar olarak reddedildi ve arkozor öncesi taksonlara basitçe bazal Archosauriformes denir. 2016'da Martin Ezcurra, eritrosuchidlerden daha taçlı olan tüm arkozor formlarını içeren klad için bir isim verdi. Timsah tarzı bir krurotarsal ayak bileğine sahip olmasına atıfta bulunarak "gerçek timsah ayakları" anlamına gelen Eucrocopoda kladını seçti.[1]
İlişkiler[değiştir | kaynağı değiştir]
Aşağıda Nesbitt'ten (2011) bir kladogram var:[6]
| Archosauriformes |
*Not: Phytosaurlar daha önce Pseudosuchia veya timsah çizgili arkozorların içine yerleştirildi. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
_(Crocodylus_moreletii).jpg){kind=small}
_(Antwerpener_Breiftaube).jpg){kind=small}
Aşağıda Sengupta ve diğerlerine ait bir kladogram bulunmaktadır. (2017), Ezcurra'nın (2016) "Proterosuchia"nın (proterosuchidler ve erythrosuchidler dahil olmak üzere polifiletik bir tarihsel grup) tüm tarihi üyelerini yeniden inceleyen güncellenmiş bir versiyonuna dayanmaktadır. Ağaç çözünürlüğünü artırmak için çıkarılması gereken parçalı taksonların yerleşimi kesikli çizgilerle gösterilir (güvenle atanabilecekleri en türetilmiş konumda). Nomina dubia olan taksonlar "dubium" notu ile belirtilmiştir. Kalın terminal taksonları çökmüştür.[1][1][7]
| Crocopoda |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.jpg){kind=small}
Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Padian, K., (Ed.) (1986). "Saurischian monophyly and the origin of birds". The Origin of Birds and the Evolution of Flight. Memoirs of the California Academy of Sciences. 8. California Academy of Sciences. ss. 1-55. ISBN 978-0-940228-14-6.
- Gauthier (June 1988). "Amniote phylogeny and the importance of fossils" (PDF). Cladistics. John Wiley & Sons. 4 (2): 105-209. doi:10.1111/j.1096-0031.1988.tb00514.x.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e Ezcurra (28 Nisan 2016). "The phylogenetic relationships of basal archosauromorphs, with an emphasis on the systematics of proterosuchian archosauriforms". PeerJ (İngilizce). 4: e1778. doi:10.7717/peerj.1778. ISSN 2167-8359. PMC 4860341 $2. PMID 27162705.
- ^ Sookias, R. B.; Sullivan, C.; Liu, J.; Butler, R. J. (2014). "Systematics of putative euparkeriids (Diapsida: Archosauriformes) from the Triassic of China". PeerJ. 2: e658. doi:10.7717/peerj.658. PMC 4250070 $2. PMID 25469319.
- ^ Gauthier J. A. (1994): The diversification of the amniotes. In: D. R. Prothero and R. M. Schoch (ed.) Major Features of Vertebrate Evolution: 129-159. Knoxville, Tennessee: The Paleontological Society.
- ^ Phil Senter (2005). "Phylogenetic taxonomy and the names of the major archosaurian (Reptilia) clades". PaleoBios. 25 (2): 1-7.
- ^ "Anatomy, Phylogeny and Palaeobiology of Early Archosaurs and Their Kin". 10 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2021.
- ^ Nesbitt (2011). "The early evolution of archosaurs: relationships and the origin of major clades". Bulletin of the American Museum of Natural History. 352: 1-292. doi:10.1206/352.1. 20 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2021.
- ^ Sengupta (2017). "A new horned and long-necked herbivorous stem-archosaur from the Middle Triassic of India". Scientific Reports. 7 (1): 8366. doi:10.1038/s41598-017-08658-8. PMC 5567049 $2. PMID 28827583.