Dr. Dre

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Dr. Dre
Beats Store açılışında (2011)
Genel bilgiler
DoğumAndre Romelle Young[1]
18 Şubat 1965 (59 yaşında)
Compton, Kaliforniya, ABD
Başladığı yerLos Angeles, Kaliforniya, ABD
TarzlarHip hop, Gangsta rap, G-funk
MesleklerRapçi, prodüktör, oyuncu
ÇalgılarVokal, synthesizer, klavye, turntable, bateri, sampler
Etkin yıllar1983–günümüz
Müzik şirketiPriority, Death Row, Aftermath, Interscope
İlişkili hareketlerWorld Class Wreckin' Cru, N.W.A, 50 Cent, Eminem, Tha Dogg Pound, Snoop Dogg, Game, Xzibit, Nate Dogg, Group Therapy, Soul Assassins, Ice Cube, Raekwon, 2Pac Eazy-E
Resmî sitedrdre.com
Eş
Nicole Plotzker
(e. 1996; b. 2021)
Çocukları8

Andre Romelle Young (d. 18 Şubat 1965) veya yaygın olarak bilinen sahne adıyla Dr. Dre, Amerikalı prodüktör, rapçi, plak şirketi yöneticisi ve oyuncu. Aftermath Entertainment'ın kurucusu, bugünkü CEO'su, ayrıca Death Row Records'un kurucularından biri ve sanatçısıdır. Bu plak şirketlerine bağlı Snoop Dogg, Eminem ve 50 Cent gibi sanatçıların albümlerinin prodüktörlüğünü ve akıl hocalığını yapmaktadır. Prodüktör olarak, rap müziğin synthesizer-karakterli ağır ritmlerden oluşmuş biri türü olan West Coast G-funk tarzının popülerleşmesinde önemli rol oynadı.

Dr. Dre müzik kariyerine World Class Wreckin' Cru'nun bir üyesi olarak başladı ve daha sonraları Eazy-E ve Ice Cube'un da bir üyesi olduğu gangsta rap grubu N.W.A ile şöhreti yakaladı. Grup, sözleriyle sokak hayatındaki şiddeti açıkça dile getirdi. 1992'de çıkan solo albümü The Chronic, Death Row Records etiketiyle yayımlandı. Dre, albümüyle 1993 yılının en çok satan Amerikalı sanatçılarından biri oldu ve "Let Me Ride" parçasıyla bir de Grammy Ödülü kazandı. 1996'da Death Row'dan ayrıldı ve kendi şirketi Aftermath Entertainment'ı kurdu. Bu şirketten 1996'da Dr. Dre Presents the Aftermath adında bir toplama albüm ve 1999'da sonraki yıl ona bir Grammy kazandıracak olan 2001 albümlerini piyasaya çıkardı.

2000'ler boyunca, diğer sanatçıların prodüksiyonlarına ve düetlere ağırlık veren Dr. Dre, 1996'da Eminem ve 2003'te 50 Cent'i plak şirketine kattı. Bu sanatçılar 2000'li yıllarda hip hop müziğin en büyük isimlerinden ikisi oldular. Rolling Stone dergisi Dr. Dre'yi 2001 ve 2004 yıllarında en çok kazanan sanatçı ilan etti. Dr. Dre ayrıca Set It Off, The Wash ve Training Day gibi filmlerde rol aldı.

İlk yılları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Verna Jean (evlilik öncesi soyadı Silverson) ve Theodore Young çiftinin ilk çocuğu olan André Romelle Young, anne ve babası on altı ve on yedi yaşlarındayken 18 Şubat 1965'te dünyaya geldi. Young'ın babası ve annesi 1964'te evlendi. Young'ın göbek adı olan "Romelle", babasının amatör R&B grubu The Romells'ten gelmektedir. 1968'de anne ve babası boşandı. Annesi daha sonra Curtis Crayon ile evlendi. Bu evlilikten Jerome ve Tyree adlarında iki oğulları (ikisi de öldü)[2][3] ve Shameka adında bir kızları oldu.[4]

1976'da Vanguard Junior High School'a başlayan Young, Vanguard'daki çete şiddeti nedeniyle daha güvenli bir yer olan banliyödeki Roosevelt Junior High School'a geçti.[5] Verna, daha sonra Long Beach'teki yeni işinde tanıştığı Warren Griffin ile evlendi.[6] Bu evlilikten üç kız ve bir erkek çocuk dünyaya geldi. Bu erkek çocuk Warren Griffin III, sonraları rapçi oldu ve Warren G sahne adını aldı.[7]

1979'da Compton'daki Centennial High School'a başladı, ancak düşük notları nedeniyle Fremont High School'a geçti. Stajı için Northrop Aviation Company'ye kaydoldu, ancak burada da okuldaki düşük notları nedeniyle staja elverişsiz sayıldı. Lise öğreniminin geri kalan yıllarında sosyal hayatına ağırlık verdi.[8] Young'ın 15 Aralık 1981'de Lisa Johnson'dan Curtis adında bir çocuğu oldu. Curtis Young'ı annesi büyüttü ve yirmi yıl sonra Hood Surgeon takma adıyla bir rapçi oldu ve babasıyla ilk kez bu dönemde tanıştı.[9]

Müzik kariyeri

[değiştir | kaynağı değiştir]

World Class Wreckin' Cru (1984-1985)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: World Class Wreckin' Cru
Dr. Dre (kırmızılı) World Class Wreckin' Cru zamanlarında.

Grandmaster Flash'ın "The Adventures of Grandmaster Flash on the Wheels of Steel" şarkısından esinlenen Dr. Dre, DJ ve rapçilerin canlı performanslarını izlemek için sık sık The Eve After Dark adlı bir kulübe gidiyordu. Nitekim bu kulüpte DJ olarak çalışmaya başladı ve en sevdiği basketbolcu Julius Erving'den esinlenerek "Dr. J" adını aldı. Kulüpte tanıştığı Antoine Carraby, sonradan DJ Yella adıyla N.W.A grubunun bir üyesi olacaktı.[10] Sonraları Dr. J ile kendi adını birleştirerek Dr. Dre adını seçti ve kendini "Master of Mixology" (Miksoloji Ustası) olarak adlandırdı.[11] 1984'te bağımsız Kru-Cut Records şirketine bağlı World Class Wreckin' Cru grubuna katıldı. Grubun, 1980'lerin başlarında hakim olan West Coast hip hop sahnesinde electro-hop tarzı ile yıldızları parladı ve Dr. Dre'nin de turntable'da yer aldığı "Surgery" adlı parça Compton bölgesinde 50.000 kopya sattı.[12] Bu dönemde DJ Yella ile birlikte yerel radyo kanalı KDAY'de iş çıkışı saatlerinde yaptıkları The Traffic Jam programıyla da kanalın reytinglerini artırdılar.[13] Dr. Dre'nin bu ilk kayıtları 1994'te Concrete Roots adında bir albüm hâlinde yayımlandı. Allmusic'ten Stephen Thomas Erlewine, derlenmiş müzik için şu yorumu yaptı: "Dre kendine özgü bir tarz geliştirmeden yıllar önce, sürpriz bir şekilde kendi türüne özgü ve serbest ve yalnızca kendini adamış hayranlar için."[14]

Okuldaki devamsızlığı okulun yüzme takımındaki dalıcı pozisyonunu riske soktu. Liseden sonra, annesinin iş bulması ya da eğitimine devam etmesi isteği karşısında Compton'daki Chester Adult School'a yazıldı. Radyo yayıncılığı bölümüne kısa bir süre devam eden Dr. Dre, annesinin evine dönmeden önce babası ile büyükanne ve büyükbabasının yanına taşındı.[15] Daha sonra Chester'dan ayrıldı ve Eve After Dark kulübündeki işine odaklandı.

N.W.A ve Ruthless Records (1986-1991)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: N.W.A
"Fuck Tha Police"
Straight Outta Compton albümünden.
Dinlerken sorun mu yaşıyorsunuz? Medya yardımı alın.

Dr. Dre, 1986'da rapçi Ice Cube ile tanıştı ve birlikte yerel rapçi Eazy-E'nin işlettiği Ruthless Records şirketi için şarkılar kaydettiler. N.W.A ve diğer bir batı yakası rapçisi Ice T, hip hop'ın kentteki suçlar ve siyahi gangster yaşam tarzından cesur tasvirler içeren sövgü ağırlıklı bir alt türü olan gangsta rap'te ufuklar açan isimler olarak anıldılar. Özellikle Public Enemy veya Boogie Down Productions gibi grupların sıklıkla işlediği ırkla ilgili politik konuların yanı sıra, N.W.A şehrin sokaklarındaki şiddeti katı sözlerle ve bütün çıplaklığıyla tasvir etti. Grubun ilk albümü Straight Outta Compton ve öncü single'ı "Fuck tha Police", neredeyse tüm radyolarda yasaklanması ve grubun konserlerinin iptal edilmesine rağmen büyük hit oldu. Federal Bureau of Investigation, şarkının içeriğine karşılık Ruthless Records'a bir uyarı mektubu gönderdi.[16]

Ice Cube'un mali anlaşmazlıklar nedeniyle 1989'da gruptan ayrılmasıyla, Dr. Dre grubun ikinci albümü Efil4zaggin'in prodüksiyonunu üstlendi ve şarkıların çoğunu seslendirdi. Ayrıca Above the Law ve The D.O.C. (1989'daki No One Can Do It Better albümü) başta olmak üzere bazı Ruthless Records sanatçılarının albümleri için parçalar yaptı.[17]

1991'de Hollywood'da verilen bir partide, N.W.A üyeleri ile Ice Cube arasında anlaşmazlıkla ilgili yaptığı haberden duyduğu rahatsızlık sebebiyle, Fox kanalında yayınlanan Pump it Up programı sunucusu Dee Barnes'a saldırdı. Sonuç olarak Dr. Dre, 2500 dolar para cezası, iki yıllık denetimli serbestlik ve 240 saat kamu hizmeti cezasına çarptırıldı. Ayrıca televizyonda şiddet karşıtı bir konuşma yaptı.[18][19]

The Chronic ve Death Row Records (1992-1995)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Death Row Records
"Nuthin' But a "G" Thang"
The Chronic albümünden.
Dinlerken sorun mu yaşıyorsunuz? Medya yardımı alın.

Eazy-E ile yaşanan bir anlaşmazlık sonucu Dr. Dre, 1991'de popülaritesinin zirvesindeyken N.W.A söz yazarı The D.O.C. ve koruması Suge Knight'ın önerisiyle gruptan ayrıldı. Tehditkar, güçlü ve kötü bir adam olarak anılan Knight, Eazy-E'nin Young'ın sözleşmesini iptal etmesini sağladı ve Dr. Dre'yi amiral gemisi olarak kullanarak Death Row Records'u kurdu. 1992'de Young, Deep Cover filminin aynı adı taşıyan şarkısını, Warren G aracılığıyla tanıştığı Snoop Dogg ile birlikte yaptı.[16] Dr. Dre'nin ilk solo albümü The Chronic, Death Row Records etiketiyle piyasaya çıktı. Young, hem müzik tarzı hem de sözlerinin içeriğiyle yeni bir tarz başlattı.[20]

Snoop Dogg'un eşlik ettiği "Nuthin' but a 'G' Thang", "Let Me Ride" ve "Fuck wit Dre Day (and Everybody's Celebratin')" (radyo ve televizyonda "Dre Day" adıyla çalındı) singlelarının başarısıyla The Chronic, kültürel bir fenomen haline geldi ve albümün G-funk soundu 1990'ların başlarında hip hop müzik sahnesine hakim oldu.[16] 1993'te Recording Industry Association of America, albüme üçüncü kez platin plak verdi[21] ve Dr. Dre, "Let Me Ride" parçası ile En İyi Rap Solo Performansı dalında Grammy Ödülü kazandı.[22] O yıl, Billboard dergisi Dr. Dre'yi yılın en çok satan sekizinci müzik sanatçısı, The Chronic'i en çok satan altıncı albüm ve "Nuthin' but a 'G' Thang"i en çok satan on birinci single olarak belirledi.[23]

Kendi çalışmalarının yanı sıra Dr. Dre, Snoop Dogg'un ilk albümü Doggystyle'ın prodüktörlüğünü üstlendi. Albüm, Billboard 200 listesine zirveden giriş yaptı ve listeye bir numaradan giren ve bir sanatçının ilk albümü olan ilk kayıt unvanına sahip oldu.[24] 1994'te Dr. Dre, Above the Rim ve Murder Was the Case filmlerinin müzikleri için bazı parçalar yaptı. 1995'te eski N.W.A üyesi Ice Cube ile "Natural Born Killaz" parçasında iş birliği yaptı.[16] Dr. Dre'nin Friday filmi için kaydettiği "Keep Their Heads Ringin'" parçası Billboard Hot 100'de on ve Hot Rap Singles listesinde bir numaraya yükseldi.[25]

1995'te Death Row Records'un 2Pac'ı bünyesine kattığı ve büyük yıldızı olarak tanıttığı dönemde, sözleşme ile ilgili anlaşmazlıklar ve şirket patronu Suge Knight'ın rüşvetçi ve sahtekar olduğu şüpheleri arasında Young şirketten ayrıldı. 1996'da Death Row Records'un dağıtıcı firması Interscope Records'un altında kendi plak şirketi Aftermath Entertainment'i kurdu.[16] Sonuç itibarıyla, 2Pac'ın ölümü sonrası satış rakamlarında düşüş yaşandı ve Knight, haraç kesme suçlamalarıyla yüz yüze geldi.[26]

Aftermath Entertainment'a geçiş (1996-1998)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Daha fazla bilgi: [[:Aftermath Entertainment]]

Dr. Dre Presents the Aftermath albümü 26 Kasım 1996'da piyasaya çıktı. Albümde, şirkete yeni katılmış sanatçıların yanı sıra, Dr. Dre'nin "Been There, Done That" adını taşıyan ve gangsta rap'e sembolik bir veda olarak kabul edilen solo bir parça da yer aldı.[27] RIAA'den platin plak alsa da,[28] albüm müzikseverler arasında fazla popüler olamadı.[16] Dr. Dre, Ekim 1996'da "Been There, Done That"i Saturday Night Live'da seslendirdi.[29] 1997'de Dr. Dre'nin de katkıda bulunduğu The Firm'in The Album adlı albümü eleştirmenlerden çoğunlukla olumsuz yorumlar aldı. Aftermath'in mali zorluklarla yüz yüze olduğu söylentileri ortaya çıktı.[30] Ayrıca Aftermath Entertainment'e yer altı thrash metal grubu Aftermath tarafından ticari marka ihlâli davası açıldı.[31] Dr. Dre'nin vokaliyle yer aldığı ve prodüksiyonunu üstlendiği First Round Knock Out adlı derleme albüm, 1996'da yayımlandı ve World Class Wreckin' Cru'dan N.W.A'ye çok sayıda sanatçı ve grup da albüme konuk oldu.[32]

Albümün karşılaştığı karışık eleştirilere rağmen, Dr. Dre 1996'da Billboard Hot 100'de bir numaraya ulaşan iki şarkıda yer almış oldu. Biri 2Pac'ın "California Love" ve diğeri R&B grubu Blackstreet'in "No Diggity" şarkısıydı. Bu şarkılar Dr. Dre'nin solo ya da konuk sanatçı olarak bulunduğu ilk bir numara singleları oldu.

Interscope yöneticisi Jimmy Iovine'in Detroitli rapçi Eminem'i Dr. Dre'ye önermesiyle 1998 yılı Aftermath için dönüm noktası oldu. Dre Eminem'in 1999'da çıkan ilk albümü The Slim Shady LP'de üç şarkının prodüktörlüğünü üstlendi ve iki şarkıda düet yaptı.[33] Dr. Dre ile birlikte kaydettiği "My Name Is" adlı parça Eminem'e şöhret yolunu açtı. Albüm, dört kez platin plak kazandı ve Aftermath'in toparlanmasını sağladı. Bu dönemde Dre, Nine Inch Nails'in 1999 çıkışlı The Fragile albümündeki "Even Deeper" parçası miksajında görev aldı.

2001 (1999-2000)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: 2001 (albüm)
"Still D.R.E."
2001 albümünden.
Dinlerken sorun mu yaşıyorsunuz? Medya yardımı alın.

Dr. Dre'nin ikinci solo albümü 2001, 16 Kasım 1999'da yayımlandı ve albüm, Dre'nin gangsta rap köklerine iddialı bir geri dönüş olarak nitelendirildi.[34] Albümün adı başlarda The Chronic 2000 konularak Dre'nin ilk albümü The Chronic'in devamı niteliğinde olması öngörülmekteydi. Ancak Death Row Records'un Mayıs 1999'da Chronic 2000: Still Smokin adında bir derleme albüm çıkarması nedeniyle bu albümün adı 2001 olarak değişti. Diğer geçici isimler The Chronic 2001 ve Dr. Dre idi.[35] Albüme Devin the Dude, Hittman, Snoop Dogg, Xzibit, Nate Dogg ve Eminem'in de aralarında bulunduğu çok sayıda sanatçı konuk oldu. Allmusic sitesinden Stephen Thomas Erlewine albümün soundunu Dr. Dre'nin tarzının "kaygı verici yaylılar, ruh dolu vokaller ve reggae eklenmiş hâli" olarak tanımladı.[34] Albüm büyük başarı yakalayarak Billboard 200'de iki numaraya yükseldi[36] ve altı kez platin plak aldı.[21] Ayrıca yinelenen bir temayı da doğruladı: "Dr. Dre hala hesaba katılacak bir güç, önceki yıllarda önemli albümleri olmamasına rağmen." Albümden "Still D.R.E." ve "Forgot About Dre" gibi popüler hit singlelar piyasaya çıktı. Dr. Dre her iki parçayı da 23 Ekim 1999'da NBC'nin Saturday Night Live programında sergiledi.[37] Dr. Dre 2000'de Eminem, Snoop Dogg ve Ice Cube ile Up in Smoke Tour'da sahne aldı[38] ve 2001 Grammy Ödülleri'nde Yılın Prodüktörü ödülünü kazandı.[16]

2001'in popülerliğinin devam ettiği dönemde Dr. Dre'ye çeşitli davalar açıldı. Yıldız Savaşları'nın ardındaki şirket Lucasfilm Ltd., THX marka "Deep Note"un kullanımı nedeniyle Dre'ye dava açtı.[39] The Fatback Band, "Backstrokin'" adlı parçalarının Dre tarafından 2001 albümündeki "Let's Get High" parçasında izinsiz kullanıldığı iddiasıyla dava açtı. Dr. Dre 2003'te gruba 1.5 milyon dolar ödemeye mahkûm edildi.[40] Dr. Dre, çevrimiçi müzik dosya paylaşım sitesi Napster'a 2001 yazında dava açan heavy metal grubu Metallica'ya destek verdi ve Napster'ın, sanatçıların ağda paylaşmak istemedikleri belli dosyaları engellemesi üzerinde anlaşma sağlandı.[41]

Prodüksiyona odaklanma (2001-2008)

[değiştir | kaynağı değiştir]

2001 albümünün başarısından sonra Dr. Dre, diğer sanatçıların şarkı ve albümlerine odaklandı. Eminem'in The Marshall Mathers LP albümündeki altı parçanın prodüksiyonundan sorumluydu ve ilk single "The Real Slim Shady", bir Grammy kazandı. Albüm de bir Grammy kazandı ve ilk haftasında 1.76 milyon satarak tüm zamanların en hızlı satan rap albümü unvanına sahip oldu.[42] 2001'de R&B sanatçısı Mary J. Blige'ın No More Drama albümündeki "Family Affair" parçasının yapımını üstlendi.[43] Aynı yıl rapçi Eve ile No Doubt ana solisti Gwen Stefani'nin düeti "Let Me Blow Ya Mind"ın yapımcısı oldu[44] ve R&B şarkıcısı Truth Hurts'ü Aftermath'e kattı.[45] Dr. Dre, Eminem'in 2002 çıkışlı The Eminem Show albümünün baş yapımcısı oldu. Albümde yapımcısı olduğu üç şarkıdan biri single olarak piyasaya çıktı ve Dre, "Without Me" klibinde rol aldı.

Telifle ilgili bir başka dava Dr. Dre'ye 2002'de Kalküta merkezli film ve müzik şirketi Sa Re Ga Ma tarafından açıldı. Sa Re Ga Ma, Lata Mangeshkar'ın "Thoda Resham Lagta Hai" şarkısından bir bölümün Truth Hurts'ün "Addictive" şarkısında isim verilmeksizin kullanıldığı gerekçesiyle Aftermath Entertainment'ı dava etti. Şubat 2003'te yargıç, Mangeshkar'ın ismini kullanmadıkları takdirde, Aftermath'in Truthfully Speaking albümünün satışını durdurmasına hükmetti.[46]

Aftermath'ten çıkan bir diğer başarılı albüm, Queens, New York kökenli rapçi 50 Cent'in 2003'te çıkan ilk bandrollü albümü Get Rich or Die Tryin' oldu. Aftermath, Eminem'in plak şirketi Shady Records ve Interscope ortak yapımı albümdeki parçalardan dördünün prodüksiyonunda Dr. Dre de rol oynadı.[47] Eminem'in dördüncü albümü Encore, Aftermath'ten piyasaya çıktı ve Dr. Dre bu kez de albümün baş yapımcısı oldu. Albümün müziğinde daha aktif olan Dre, sekiz parçanın prodüksiyonunda görev aldı ve bunlardan üçü single olarak yayımlandı. Kasım 2004'te, Los Angeles'ta düzenlenen Vibe dergisi ödül töreninde Dr. Dre, kendisinden imza isteyen Jimmy James Johnson adlı bir hayranı tarafından saldırıya uğradı. Yaşanan boğuşmada, G-Unit rapçisi Young Buck saldırganı bıçakladı.[48] Johnson, Death Row Records başkanı Suge Knight'ın, Dre'nin Yaşam Boyu Başarı Ödülü alacağı gece öncesi ona saldırması ve onu küçük düşürmesi için kendisine 5.000 dolar verdiğini iddia etti.[49] CBS'teki The Late Late Show'a konuk olan Knight, iddiaları yalanlayarak Dr. Dre'yi desteklediğini ve Johnson'ın cezalandırmasını istediğini belirtti.[50] Johnson'a Eylül 2005'te bir yıl hapis cezası verildi ve 2008'e kadar Dr. Dre'ye yaklaşması yasaklandı.[51]

Dr. Dre, rapçi The Game'in ilk stüdyo albümü The Documentary'de yer alan 2005 çıkışlı hit single'ı "How We Do"nun prodüksiyonunu üstlendi.[52] Rolling Stone dergisi Nisan 2005 tarihli sayısında "Ölümsüzler: Tüm Zamanların En Büyük Sanatçıları" konulu bir liste yayımladı ve Dr. Dre, listedeki yüz sanatçı içinde elli dördüncü sırada yer aldı. Dr. Dre ile ilgili özeti Kanye West yazdı ve "tüm soundu Dr.Dre'nin 'Xxplosive' şarkısından aldığını" ifade etti.[53]

Kasım 2006'da Dr. Dre, Raekwon ile birlikte Only Built 4 Cuban Linx II albümü üzerinde çalışmaya başladı.[54] Ayrıca Young Buck'ın Buck the World,[55] 50 Cent'in Curtis,[56] Snoop Dogg'un Tha Blue Carpet Treatment[57] ve Jay-Z'nin Kingdom Come[58] albümleri için çeşitli parçalar yaptı. Dr. Dre ayrıca Timbaland'ın 2007 çıkışlı Timbaland Presents Shock Value albümündeki "Bounce" adlı parçada Missy Elliott ve Justin Timberlake ile birlikte yer aldı.[59]

Dr. Dre'nin Aftermath dönemi boyunca yayımlanması planlanan ancak yayımlanmayan bazı stüdyo albümleri şunlardır: Snoop Dogg ile birlikte Breakup to Makeup, eski N.W.A üyesi Ice Cube ile birlikte Heltah Skeltah,[17] N.W.A yeniden birleşme albümü[17] ve Timbaland ile birlikte Chairmen of the Board adında bir ortak albüm.[60] Dr. Dre'nin de yapımcısı olduğu ve yakında çıkması beklenen albümler ise Bishop Lamont'ın The Reformation,[61] Papoose'un The Nacirema Dream,[62] Eve'in Flirt[63] ve Queen Latifah'ın yeni albümüdür.[64]

Detox (2009-günümüz)

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Detox

Detox Dr. Dre'nin son albümü olacaktır.[65] 2002'de MTV News'ten Corey Moss'a konuşan Dre, Detox'un bir konsept albüm olacağını ifade etti.[66] Albümün çalışmaları 2004'te başladı,[67] ancak o yıl çalışmayı durdurup diğer sanatçıların projelerine ağırlık veren Dre, fikrini değiştirdi ve albümün 2005 sonbaharında çıkacağı haberleri yayınlandı.[68] Çok kez ertelenen albümün Interscope Records tarafından 2010 yılı içinde yayımlanması beklenmektedir. Temmuz 2010 itibarıyla albüm için resmî bir tarih verilmedi.[65] Albümde görev alması beklenen yapımcılar arasında DJ Khalil, Nottz, Bernard "Focus" Edwards Jr.,[69] Hi-Tek,[70] J. R. Rotem,[71] RZA,[72] Jay-Z,[73] Warren G ve Boi-1da yer almaktadır.[74] Rolling Stone dergisinin Haziran 2008 sayısına konuşan Snoop Dogg, Detox albümünün bittiğini belirtmişti.[75]

Albümle ilgili ertelemelerden biri de, albümün Dre'nin çokça katkıda bulunduğu 50 Cent'in Before I Self Destruct ve Eminem'in Relapse albümlerinden sonra piyasaya çıkacağı yönündeydi.[76][77] Dr. Dre, Kanadalı rapçi Kardinal Offishall'ın "Set It Off" parçasının remixine Pusha T ile birlikte konuk oldu ve bu remix, Aralık 2008'de DJ Skee'nin radyo programında çalındı.[78] 2009'un başında prodüksiyonunu üstlendiği ve vokaliyle de yer aldığı Eminem'in "Crack a Bottle" parçası ilk haftasında internet üzerinden 418.000 kez indirildi[79] ve 12 Şubat'ta Billboard Hot 100 listesine zirveden giriş yaptı.[80] Ayrıca Eminem'in Relapse albümündeki yirmi parçanın on dokuzunun altyapısını Dr. Dre hazırladı. Albümden çıkan "We Made You", "Old Time's Sake" ve "3 a.m." singleları da bunlar arasındaydı. (Dre'nin katkıda bulunmadığı tek şarkı Eminem'in prodüktörü olduğu "Beautiful" idi.)

28 Mayıs 2009'da yayına giren Dr Pepper reklam filminde rol alan Dre, Detox albümünden bir bölümü bu reklamda çaldı.[81] 50 Cent ve Eminem, BET'deki 106 & Park programına konuk oldular ve Dr. Dre'nin Detox için bir düzine kadar şarkıyı tamamladığını açıkladılar.[82]

Nisan 2010'da albümün "Under Pressure" adını taşıyan ilk single'ının yakında çıkacağı duyuruldu.[83] Şarkının tamamlanmamış demo hâli 16 Haziran'da internete sızdırıldı.[84] American Society of Composers, Authors and Publishers, Dr. Dre'ye diğer sanatçılara verdiği ilham nedeniyle Kurucular Ödülü'nü verdi.[85]

Sinema kariyeri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dr. Dre ilk kez 1996 yapımı banka soygunu filmi Set It Off'da canlandırdığı silah satıcısı rolüyle beyazperdeye yansıdı.[86] Ayrıca 2001'de The Wash ve Training Day filmlerinde rol aldı.[87] Knoc-Turn'Al ile seslendirdiği ve Mahogany'nin de prodüktörü olduğu "Bad Intentions" parçası The Wash filminin müzik albümünde kullanıldı.[88] Dr. Dre'nin Snoop Dogg ile seslendirdiği "On the Blvd." ve "The Wash" parçaları da aynı albümde yer aldı. Şubat 2007'de Dr. Dre'nin New Line Cinema'nın sahibi olduğu Crucial Films şirketine bağlı olarak yönetmen Phillip Atwell ile birlikte kara mizah ve korku filmleri yapacağı duyuruldu. Dr. Dre konuyla ilgili şunları söyledi: "Bu benim için doğal bir değişiklik, çok sayıda video klip yönettim ve artık yönetmenliğe girmek istiyorum."[89] Dr. Dre'nin ayrıca Ice Cube ile birlikte N.W.A hakkında Straight Outta Compton adını taşıyan biyografik bir film çekeceği haberleri basında yer aldı.[90]

Girişimleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
Beats by Dr. Dre logosu

Temmuz 2008'de Dr. Dre, yüksek performanslı kulaklık markası Beats by Dr. Dre'yi tanıttı. Seride yer alan ürünler Beats Studio, çevresel kulaklık, Beats Tour, kulak içi kulaklık, Beats Solo & Solo HD, yüksek duyarlılıklı kulaklık, Beats Spin, Heartbeats by Lady Gaga, bir başka kulak içi kulaklık ve Diddy Beats'tir.[91] Kulaklıklar Monster şirketince üretildi.[92] Dr. Dre, Detox albümünü çıkaracağı dönemde "Aftermath konyak ve votka"larını da piyasaya çıkarmayı planlamaktadır.[93] 2009 sonbahar sezonunda HP ve Dr. Dre, Beats by Dr. Dre ürünlerini HP dizüstü bilgisayarlarla birlikte satmak üzere anlaştılar.[94] HP ve Dr. Dre, anlaşmayı 9 Ekim 2009'da Santa Monica, Kaliforniya'da düzenlenen bir basın açıklamasında duyurdular. Sınırlı sayıdaki HP ENVY 15 Beats model dizüstü bilgisayarlar, 22 Ekim itibarıyla Dr. Dre imzalı birer kulaklıkla birlikte satışa sunuldu.[95]

Özel hayatı

[değiştir | kaynağı değiştir]

İlişkileri ve ailesi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Young'ın beş farklı kadından altı çocuğu olduğu bilinmektedir. Ancak başka kadınlardan on çocuğu olduğu sanılmaktadır.[96] Young'ın en küçük çocuğu 1981'de Young on altı yaşındayken dünyaya gelen Curtis'tir. Young, 2002'de McClemore'un genetik testi için kendisine ulaşmasına dek bu oğlunun varlığından haberdar değildi. Sonuç % 99.9 pozitif çıktı. McClemore babalık testinin sonuçları geldikten sonra, yirmi bir yaşındayken babasıyla tanıştı. Rapçi olmak isteyen ve "Hood Surgeon" takma adını kullanan McClemore'un da iki oğlu bulunmaktadır.[97]

Young'ın Jenita Porter'dan 1988'de Andre Young Jr. adını verdiği bir oğlu dünyaya geldi. 1990'dan 1996'ya kadar Death Row Records albümlerinde vokalist olarak görev alan şarkıcı Michel'le ile ilişkisi oldu. 1991'de bu birliktelikten bir çocukları oldu: Marcel. Young'ın bilinmeyen bir kadından da Latoya adında bir kızı vardır.[96]

Young'ın şimdiki karısı 1996'da evlendiği Nicole Threatt'tir. Nicole Threatt, NBA basketbolcusu Sedale Threatt'in eski karısıdır.[98] Young ve Threatt'in iki çocuğu vardır: Truth (d. 1997) ve Truly (d. 2001).

23 Ağustos 2008'de Young'ın ikinci oğlu Andre Young Jr., annesinin Woodland Hills'teki evinde ölü bulundu.[99] Young'ın aşırı dozda eroin ve morfinden öldüğü saptandı.[100]

2021 yılında Dr. Dre, 24 yıllık eşi Nicole Young ile boşandığını açıkladı.

Geliri

[değiştir | kaynağı değiştir]

2001'de Dr. Dre, Aftermath Entertainment'taki hissesini Interscope Records'a satarak ve Mary J. Blige'ın "Family Affair" gibi parçası gibi prodüksiyonlarıyla 52 milyon dolar kazandı. Rolling Stone, Dre'yi o yılın en çok kazanan ikinci sanatçısı ilan etti.[43] Dr. Dre, 2004'te G-Unit ile D12'in albümleri ve Gwen Stefani ile Eve'in "Rich Girl" şarkısı gibi prodüksiyonlarıyla 11.4 milyon dolar kazanarak aynı listede kırk dördüncü sırada yer aldı.[101]

Müzikal etkilenimleri ve tarzı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dr. Dre, stüdyoda kullandığı enstrümanların en başında Akai MPC3000 elektronik bateri ve sampler geldiğini ve bunları tek bir kayıtta dört ya da beş kez kullandığını belirtti. Birincil müzikal etkilenimleri olarak George Clinton, Isaac Hayes ve Curtis Mayfield'i gösterdi. Birçok hip hop prodüktörünün aksine, diğer sanatçıların parçalarından örnekler kullanmak yerine, kullanmak istediği müziği yeniden çalmak için mümkün olduğunca stüdyo müzisyenleriyle çalışmaktadır; bu da ritm ve tempoyu değiştirmesinde ona esneklik sağlamaktadır.[102] Konuyla ilgili olarak 2001'de Time dergisine şunları söyledi: "Eski bir kayıtta bana ilham veren bir şeyler duyabilirim, bu soundu yeniden yaratmak ve ayrıntılarına girebilmek için müzisyenler kullanmayı tercih ediyorum. Bu şekilde daha iyi kontrol edebiliyorum."[103] Dr. Dre'nin kullandığı diğer enstrümanlar arasında E-mu SP-1200 elektronik bateri ile Korg, Rhodes, Wurlitzer, Moog ve Roland üretimi klavyeler bulunmaktadır.[104]

1996'da Aftermath Entertainment'ı kurduktan sonra Mel-Man'i yardımcı prodüktörü olarak işe almasıyla, Dr. Dre'nin müziği daha synthesizer karakterli ve daha az vokal örnekleri içeren (örneğin The Chronic'taki "Lil' Ghetto Boy" ve "Let Me Ride"da kullandığı gibi) bir hal aldı. Mel-Man'in ismi 2002'ye dek Dr. Dre'nin yanında ortak yapımcı olarak geçmedi, ancak Aftermath yapımcılarından Focus, Mel-Man'den, Aftermath soundu imzasındaki anahtar mimar olarak bahsetti.[105] About.com, düzenlediği "En İyi 50 Hip-Hop Prodüktörleri" listesinde Dr. Dre'ye ikinci sırada (Pete Rock ile aynı sırada) yer verdi.[106]

1999'da Dr. Dre; Fiona Apple ve Alanis Morissette gibi sanatçıların prodüktörü olan basçı, gitarist ve klavyeci Mike Elizondo ile birlikte çalışmaya başladı.[107] Sonraki yıllarda Elizondo, Dr. Dre'nin birçok prodüksiyonunda onunla çalıştı.[108][109] Dr. Dre ayrıca 2004'te Scratch dergisine verdiği bir röportajda piyano ve müzik teorisi eğitimi aldığını belirtti. Aynı röportajda 1960'ların meşhur söz yazarı Burt Bacharach ile ona hip hop beatleri göndererek iş birliği yaptığını ve gelecekte kendisiyle bizzat çalışmak istediğini ifade etti.[102]

Çalışma ahlâkı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dr. Dre, mükemmeliyetçi olduğunu ve birlikte kayıt yaptığı sanatçıların kusursuz performanslar vermeleri için hissettikleri baskıyı bildiğini ifade etti.[102] 2006'da Dubcnn.com'a konuşan Snoop Dogg, Dr. Dre'nin, bir parçanın kayıtları esnasında yeni sanatçısı Bishop Lamont'a bir kısmı 107 kez tekrarlattırdığını ifade etti.[110] Dr. Dre, Eminem'in de mükemmeliyetçi olduğunu belirtti ve onun Aftermath'teki başarısını aynı çalışma ahlâkına sahip olmalarına bağladı.[102] Dr. Dre, vokallerle ilgili çok kez tavsiye vermekte ve eğer beğenmezse MC'yi durdurmaktadır.[111] Ancak, konsept bir kayıt değilse çok fazla talimat almadan söz yazabilmeleri için MC'lere bir oda vermektedir.[112]

Dr. Dre ile sözleşip Aftermath'e katılan sanatçıların bazıları Dre'nin mükemmeliyetçiliğinin de bir sonucu olarak hiç albüm yayımlamadılar. 2001'de Aftermath, The Wash filminin müzik albümünü yayımladı ve bu albümde şirketin Shaunta, Daks, Joe Beast ve Toi gibi sanatçıları da yer aldılar. Bu isimler şimdiye dek hiç albüm piyasaya çıkarmadılar ve şirket ile ilişiklerini kestiler. Albüm çıkarmadan şirketten ayrılan diğer önemli rapçiler arasında King Tee, 2001 vokalisti Hittman, Joell Ortiz, Raekwon ve Rakim bulunmaktadır.[113]

Yardımcı prodüktörleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kariyeri boyunca Dr. Dre'nin diğer sanatçılarla yaptığı birçok iş birliği su yüzüne çıktı. Death Row Records'taki yılları boyunca üvey kardeşi Warren G ve Tha Dogg Pound üyesi Daz Dillinger, The Chronic ve Snoop Dogg'un Doggystyle albümlerinde isimleri geçmeksizin birçok şarkıda yer aldılar (Dre, Death Row'dan ayrıldıktan sonra Daz, Snoop'un benzer soundlu, ancak daha az başarılı albümü Tha Doggfather'da prodüktör olarak görev aldı).[114]

Solo çalışmalarıyla tanınan başarılı prodüktör Scott Storch, Dr. Dre'nin ikinci albümü 2001'deki bazı parçaların yazımına katkıda bulundu ve bazı parçalarda klavye çaldı. Storch, 2006'da Rolling Stone'a şöyle konuştu:

"O zaman, Dr. Dre'nin çaresizce bir şeye ihtiyaç duyduğunu gördüm. Yakıt enjeksiyonuna ihtiyacı vardı ve Dr. Dre benden azot oksit olarak yararlandı. Beni mix'in içine attı; piyano soundu, yaylılar ve orkestrasyonla yeni bir tat yakaladım. Ben klavyedeydim, Mike [Elizondo] bas gitardaydı ve Dr. Dre elektronik davulun başındaydı".[115]

Mike Elizondo, Young ile yaptığı çalışmalardan bahsederken; kayıt sürecini birçok müzisyenin de katıldığı ortak bir çaba olarak tanımladı. 2004'te Songwriter Universe dergisine konuşan Elizondo, Eminem'in "The Real Slim Shady" parçasının temel yapısını kendisinin yazdığından bahsetti: "Ben başta şarkıda bir bass kısmını çaldım, Dr. Dre, Tommy Coster Jr. ve ben parçayı oradan inşa ettik. Eminem parçayı dinledi ve rap'ini bunun üzerine yazdı."[109] Angry Blonde kitabında bunu doğrulayan Eminem, şarkının melodisinin Dr. Dre stüdyo dışındayken bir stüdyo basçısı ve klavyecisi tarafından bestelendiğini ve döndükten sonra Dre'nin beat'i programladığını belirtti.[116]

The Source dergisinin Eylül 2003 sayısına konuşan bir grup eski Aftermath üyesi, şirket için yaptıkları çalışmalar karşılığında hak ettiklerini alamadıklarından şikayet ettiler. Neff-U adlı bir prodüktör The Eminem Show albümündeki "Say What You Say" ve "My Dad's Gone Crazy" ile 50 Cent'in Get Rich or Die Tryin' albümündeki "If I Can't" ve "Back Down" parçaları ile Dr. Dre'nin Coors bira reklamında kullandığı müziği kendisinin yaptığını iddia etti.[113]

Piyano ve müzik teorisi üzerine dersler alan Young, kendini bir müzisyenden ziyade orkestra şefi olarak addetmektedir. Time dergisinden Josh Tyrangiel, makalesinde şöyle demektedir:

Her Dre parçası aynı şekilde başlamakta, elektronik baterinin arkasında Dre ve bir oda dolusu güvenilir müzisyenler. (Çağrı cihazı taşıyorlar, o çalışmak istediğinde çalışıyorlar.) Bir beat programlıyor ve müzisyenlerden bunu solo olarak çalmalarını istiyor. Hoşuna giden bir şey duyduğunda, o müzisyeni diğerlerinin yanından ayrırıyor ve ona soundu nasıl daha iyi hâle getireceğini söylüyor. Dre diyor ki: "En büyük yeteneğim, gerçekten ne duymak istediğimi biliyor olmam."[103]

Warren G ve Daz ile çalışmalarını sonraki yıllarda sürdüren Snoop Dogg, Dr. Dre'nin başkalarının yardımı olmadan beat'ler üretebildiğini ve birçok albümünün başarısından onun sorumlu olduğunu ifade etti.[117] Dr. Dre'nin önemli yardımcıları arasında bulunan Storch, Elizondo, Mark Batson ve Dawaun Parker; Dre'nin prodüktörü olduğu çok sayıda şarkıda yazar, enstrümantalist ve yardımcı prodüktör olarak görev almaktadırlar.

Gölge yazarları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dr. Dre'nin parçalarının çoğu zaman başka söz yazarları tarafından yazıldığı bilinmektedir. Bunu yaparken Dre, şarkıların konusu ve sözlerinde nihai kontrolü elinde tutmaktadır.[118] Scratch dergisine konuşan Aftermath yapımcısı Mahogany, "Bir odada ayrılmış bir sınıf gibi. Orada üç yazar var. Bir şeyler yazıyorlar, o bunları tekrar ediyor ve sonra 'Şu satırı değiştir, şu kelimeyi değiştir' diyor, kâğıtları sınıflandırır gibi."[119] Young'ın da yer aldığı parçaların yazarlarına bakıldığına çok sayıda kişinin katkıda bulunduğu görülmektedir.

How to Rap kitabında RBX, The Chronic albümünün yazımının bir "ekip çalışması" olduğunu[118] ve "Let Me Ride"ı Dre için nasıl yazdığını anlattı.[118] "Dre mükemmel bir rap adamı olma iddiasında değil - Dre mükemmel bir prodüktör."[118] N.W.A üyesi olduğu dönemde prodüksiyona odaklanan Dre'nin yerine sözleri çoğunlukla The D.O.C. yazmıştır.[17] Popüler rapçi Jay-Z, Dr. Dre'nin 2001 albümündeki "Still D.R.E."nin yazarlarından biridir.[35]

Diskografi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana maddeler: Dr. Dre diskografisi ve Dr. Dre prodüksiyon diskografisi

Ödülleri ve adaylıklar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ödülleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Adaylıkları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Filmografi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Yıl Ad Rolü Not
1992 Niggaz4Life: The Only Home Video Kendisi Belgesel
1996 Set It Off Black Sam
2000 Up in Smoke Tour Kendisi Belgesel
2001 Training Day Paul
The Wash Sean

Notlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Ro 2007, s. 1
  2. ^ Ro 2007, s. 7
  3. ^ Kenyatta 2000, s. 25
  4. ^ Ro 2007, ss. 6-8
  5. ^ Ro 2007, s. 9
  6. ^ Ro 2007, s. 10
  7. ^ Kenyatta 2000, s. 14
  8. ^ Ro 2007, s. 2
  9. ^ Ro 2007, s. 11
  10. ^ Kenyatta 2000, s. 15
  11. ^ Ro 2007, s. 14
  12. ^ Kenyatta 2000, ss. 14-17
  13. ^ Ro 2007, s. 17
  14. ^ Erlewine, Stephen Thomas. ""Concrete Roots" > Overview". Allmusic. 31 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2008. 
  15. ^ Ro 2007, ss. 18-19
  16. ^ a b c d e f g Erlewine, Stephen Thomas (2000). "Dr. Dre - Biography". Allmusic. 1 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2007. 
  17. ^ a b c d "Q&A w/The D.O.C.: From Ruthless to Death Row". ThaFormula.com. 2004. 5 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2006. 
  18. ^ Noel, Peter (24 Kasım 1998). "Revenge of the Mad Rappers". The Village Voice. 4 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2008. 
  19. ^ Kenyatta 2000, s. 27
  20. ^ Huey, Steve. ""The Chronic" - Overview". Allmusic. 22 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2007. 
  21. ^ a b "Dr. Dre - Gold and Platinum". Recording Industry Association of America. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2008. 
  22. ^ "Dr. Dre - Grammy Awards". Allmusic. 1 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2008. 
  23. ^ Holden, Stephen (14 Ocak 1994). "The Pop Life". The New York Times. Erişim tarihi: 3 Mart 2008. 
  24. ^ Erlewine, Stephen Thomas. ""Doggystyle" - Overview". Allmusic. 15 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2008. 
  25. ^ "Dr. Dre > Charts & Awards". allmusic. 1 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2009. 
  26. ^ Huey, Steve (2003). "Suge Knight - Biography". Allmusic. 9 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2008. 
  27. ^ Erlewine, Stephen Thomas. ""Dr. Dre Presents...The Aftermath" - Overview". Allmusic. 5 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2008. 
  28. ^ ""Dr. Dre Presents...The Aftermath" - Gold and Platinum". Recording Industry Association of America. 15 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2008. 
  29. ^ "Dana Carvey/Dr. Dre". Saturday Night Live. § 22-4. 1996-10-26. NBC. 29 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2010. 
  30. ^ Birchmeier, Jason. "The Firm - Biography". Allmusic. 31 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2007. 
  31. ^ Tsiolis v. Interscope. Records. Inc., 946 F.Supp. 1344, 1349 (N.D.III. 1996).
  32. ^ Henderson, Alex. "ilk Round Knock Out > Overview". Allmusic. 1 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2008. 
  33. ^ Ankeny, Jason (2006). "Eminem - Biography". Allmusic. 21 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2007. 
  34. ^ a b Erlewine, Stephen Thomas (1999). ""2001" - Overview". Allmusic. 8 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2008. 
  35. ^ a b Gill, John (13 Ekim 1999). "Dr. Dre Changes Album Title... Again". MTV News. 23 Ocak 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2008. 
  36. ^ "Dr. Dre - Billboard Albums". Allmusic. 1 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2007. 
  37. ^ "Norm MacDonald/Dr. Dre". Saturday Night Live. § 24-3. 1999-10-23. NBC. 7 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2010. 
  38. ^ Pareles, Jon (17 Temmuz 2000). "Four Hours Of Swagger From Dr. Dre And Friends". The New York Times. 29 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2008. 
  39. ^ Johnson, Tina (19 Nisan 2000). "Dr. Dre Sued By Lucasfilm". MTV News. 10 Mayıs 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2008. 
  40. ^ Moss, Corey (7 Mayıs 2003). "Dre must pay 1.5 million". MTV.com. 5 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2008. 
  41. ^ "Napster settles suits". Money. CNN.com. 12 Temmuz 2001. 2 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2008. 
  42. ^ "Eminem Bounces Britney From Top Spot". Rolling Stone. 31 Mayıs 2000. 3 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  43. ^ a b LaFranco, Robert (12 Haziran 2002). "U2, Dre Highest Earning Artists". Rolling Stone. 22 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  44. ^ Moss, Corey; Gottlieb, Meredith (15 Mart 2001). "Eve, Gwen Stefani Bust Loose In Video". MTV News. 20 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2008. 
  45. ^ Reid, Shaheem (9 Nisan 2002). "Truth Hurts". You Hear It First. MTV News. 11 Nisan 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2008. 
  46. ^ Kaufman, Gil (4 Şubat 2003). "Judge Rules Truth Hurts' Album Must Be Pulled Or Stickered". MTV News. 26 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2008. 
  47. ^ Birchmeier, Jason (11 Eylül 2007). "50 Cent - Biography". Allmusic. 11 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2008. 
  48. ^ Moss, Corey (16 Kasım 2004). "Warrant Issued For Young Buck In Vibe Awards Stabbing". MTV News. 24 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2008. 
  49. ^ Smith, Pam (27 Kasım 2006). "Dr. Dre Puncher Snitches On Suge Knight". SOHH. 27 Kasım 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2008. 
  50. ^ "Why the Lingering Hate". ThugLifeArmy.com. 5 Ocak 2005. 9 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2008. 
  51. ^ Kaufman, Gil (15 Eylül 2005). "Dr. Dre Attacker Sentenced To One Year In Jail". MTV News. 29 Kasım 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2008. 
  52. ^ Koerner, Brendan I. (10 Mart 2005). "Dr. Dre, hip-hop's most reliable kingmaker". Slate. 29 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2008. 
  53. ^ West, Kanye (21 Nisan 2005). "The Immortals - The Greatest Artists of All Time: 54) Dr. Dre". Rolling Stone. 15 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2010. 
  54. ^ Reid, Shaheem (8 Kasım 2006). "Raekwon Partners With Dr. Dre for Cuban Linx Sequel". MTV News. 26 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2008. 
  55. ^ Jeffries, David (28 Kasım 2006). ""Buck the World" - Overview". Allmusic. 26 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2008. 
  56. ^ Reid, Shaheem (30 Ağustos 2007). "50 Cent Album Preview: Eminem, Dr. Dre Help Curtis 'Keep It Funky'". MTV News. 16 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2008. 
  57. ^ Hoard, Christian (27 Kasım 2006). "Snoop Dogg: Tha Blue Carpet Treatment". Rolling Stone. 17 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  58. ^ J-23 (7 Kasım 2006). "Dr. Dre & Just Blaze Dominate Kingdom Come". HipHopDX.com. 6 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2008. 
  59. ^ Petridis, Alexis (30 Mart 2007). "Timbaland, Shock Value". The Guardian. Londra. 25 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2008. 
  60. ^ Moss, Corey (24 Nisan 2002). "N.W.A. May Still Have Attitude, But They Don't Have An Album". MTV News. 4 Ekim 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2008. 
  61. ^ Ro 2007, s. 260
  62. ^ "Papoose is adding the finishing touches to "The Nacirema Dream" his debut album - with Dr Dre". Fresh Hip Hop News. 27 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2008. 
  63. ^ Hope, Clover (29 Eylül 2006). "Eve Drafts Top Producers For 'Here I Am'". Billboard. 29 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2008. 
  64. ^ "Dr. Dre To Helm New Queen Latifah LP". XXL. 15 Eylül 2008. 19 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2010. 
  65. ^ a b Crosley, Hillary (21 Eylül 2007). "Dr. Dre: 'Detox' To Be My Last Album". Billboard. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Şubat 2008. 
  66. ^ Moss, Corey (3 Nisan 2002). "Dr. Dre's Final Album Will Be Hip-Hop Musical". MTV News. 12 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2007. 
  67. ^ Wiederhorn, Jon (29 Ocak 2004). "Dr. Dre's Detox 'The Most Advanced Rap Album Ever,' Co-Producer Says". MTV News. 5 Aralık 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2007. 
  68. ^ Reid, Shaheem (3 Kasım 2004). "Dr. Dre Gets His Groove Back, Revives Plans For Detox LP". MTV News. 21 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Şubat 2008. 
  69. ^ Kaufman, Gil (29 Şubat 2008). "Focus Is Busy With Eminem, Dr. Dre Albums — And A Free One Of His Own". MTV News. 4 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2008. 
  70. ^ Johnson, Dick (24 Temmuz 2006). "Scratch Magazine "Covers" Dr. Dre's "Detox"". SOHH. 7 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2007. 
  71. ^ Crosley, Hillary (5 Ocak 2007). "Rotem Rolling with Dr. Dre, 50 Cent". Billboard. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2007. 
  72. ^ "RZA Interview". Roland U.S. 1 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2007. 
  73. ^ Shake (1 Kasım 2006). "Jay Talks Dre, Detox and Beyonce". HipHopDX. 6 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2007. 
  74. ^ "Specials : Wrap Up Pt.5". MuchMusic.com. Erişim tarihi: 22 Ocak 2009. [ölü/kırık bağlantı]
  75. ^ Kreps, Daniel (26 Haziran 2008). "Snoop Dogg Snoop Dogg Confirms Dr. Dre's "Detox" is Finished". Rolling Stone. 1 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  76. ^ Reid, Shaheem (5 Aralık 2008). "New Eminem Song 'Number One' -- Apparently Produced By Dr. Dre -- Drops On Mixtape". MTV News. 17 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2008. 
  77. ^ "Exclusive: Eminem Talks New Album, Book". Billboard. 5 Aralık 2008. 17 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2009. 
  78. ^ Reid, Shaheem (16 Aralık 2008). "Dr. Dre Raps On Leaked Remix Of Kardinal Offishall's 'Set It Off'". MTV News. 26 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2008. 
  79. ^ "Eminem's "Bottle" breaks download record". Reuters. 12 Şubat 2009. 16 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2009. 
  80. ^ Pietroluongo, Silvio (11 Şubat 2009). "Eminem's 'Bottle' Breaks Digital Record". Billboard. 26 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2010. 
  81. ^ Concepcion, Mariel (29 Mayıs 2009). "Dr. Dre Debut 'Detox' in Dr. Pepper Ad". Billboard. 30 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  82. ^ Reid, Shaheem (28 Mayıs 2009). "50 Cent, Eminem On Relationship With Dr. Dre: 'We Understand Our Positions'". MTV News. 31 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2009. 
  83. ^ Mr. Genius (6 Nisan 2010). "Dre Confirms 'Detox' Set For Release This Year, "Under Pressure" to Drop In "2 Weeks Or So"". 9 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2010. 
  84. ^ Concepcion, Marcel (16 Mayıs 2010). "Dr. Dre, Jay-Z Collaboration 'Under Pressure' Leaks". Billboard. 8 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2010. 
  85. ^ Mitchell, Gail (26 Haziran 2010). "Eminem Presents Dr. Dre with ASCAP Award". Rap-Up. 4 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2010. 
  86. ^ Set if Off - Full cast and crew 8 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. IMDB
  87. ^ Moss, Corey (3 Nisan 2002). "Dr. Dre's Final Album Will Be Hip-Hop Musical". MTV News. 12 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2008. 
  88. ^ Birchmeier, Jason (2001). ""The Wash" - Overview". Allmusic. 10 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2008. 
  89. ^ "Dr. Dre To Produce Films for New Line". IllHill.com. 9 Şubat 2007. 23 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2007. 
  90. ^ Rosenberg, Adam (3 Mayıs 2010). "N.W.A Biopic 'Straight Outta Compton' In The Works". MTV News. 7 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2010. 
  91. ^ "Products". 25 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2009. 
  92. ^ "Beats by Dr. Dre". MonsterCable.com. 2008. 7 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2008. 
  93. ^ Kaufman, Gil (6 Ağustos 2008). "Will Dr. Dre Drop Booze And Detox Within Next Two Months?". MTV News. 28 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2008. 
  94. ^ Mitchell, Gail (12 Ekim 2009). "Dr. Dre Helps Unveil New HP Notebook". Billboard. 18 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2009. 
  95. ^ "Envy 15 Beats Limited Edition". 7 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  96. ^ a b "Dr. Dre's Son, Andre Young Jr, Found Dead". BlackCelebKids.com. 27 Ağustos 2008. 28 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2008. 
  97. ^ "Chasing the Hood Surgeon: On finding a son of Dr. Dre". 27 Şubat 2010. 20 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2010. 
  98. ^ Ro 2007, ss. 53, 145
  99. ^ Blankstein, Andrew; Lee, Chris (26 Ağustos 2008). "Son of rap producer Dr. Dre found dead; Andre Young Jr. was 20". Los Angeles Times. 29 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2008. 
  100. ^ Lee, Ken. "Coroner: Dr. Dre's Son Died From Overdose of Heroin and Morphine". People. 7 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2009. 
  101. ^ LaFranco, Robert (10 Şubat 2005). "Money Makers". 2 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  102. ^ a b c d "Dr. Dre Interview". Scratch. Mayıs 2004. 7 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2006. 
  103. ^ a b Tyrangiel, Josh (15 Eylül 2001). "In the Doctor's House". Time. 158 (14). 31 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2007. 
  104. ^ Ro 2007, s. 234
  105. ^ "Interview with Focus". Aftermath Music. 14 Mart 2004. 10 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2006. 
  106. ^ Henry Adaso. "Top 50 Hip-Hop Producers". About.com. s. 8. 10 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  107. ^ "Mike Elizondo - Credits". Allmusic. 18 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2008. 
  108. ^ Cohen, Jonathan (25 Ağustos 2005). "Dr. Dre Hoping To 'Shock' On Next Album". Billboard. 1 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2008. 
  109. ^ a b Kawashima, Dale (2005). "Superhot Mike Elizondo Co-Writes/Produces "Just Lose It" for Eminem, "In Da Club" for 50 Cent". Songwriter Universe. 24 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2006. 
  110. ^ "Snoop Dogg Interview, Part 1". West Coast News Network. Temmuz 2006. 15 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2006. 
  111. ^ Edwards, Paul, 2009, How to Rap: The Art & Science of the Hip-Hop MC, Chicago Review Press, p. 285-286.
  112. ^ Edwards, Paul, 2009, How to Rap: The Art & Science of the Hip-Hop MC, Chicago Review Press, p. 234-235.
  113. ^ a b "Before & Aftermath". The Source (168). Eylül 2003. ss. 100-102. 23 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2010. 
  114. ^ Tha Dogg Pound. (2005). DPG Eulogy [DVD]. Innovative Distribution Network. 2008-04-27 tarihinde erişilmiştir.
  115. ^ "Scott Storch's Outrageous Fortune". Rolling Stone. 29 Haziran 2006. 19 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  116. ^ Eminem (2000). Angry Blonde. New York, New York: Regan Books. s. 107. ISBN 0066209226. 
  117. ^ "Snoop Dogg Interview Part 4". West Coast News Network. Temmuz 2006. 7 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2006. 
  118. ^ a b c d Edwards, Paul, 2009, How to Rap: The Art & Science of the Hip-Hop MC, Chicago Review Press, p. 229.
  119. ^ Barrow, Jerry L.; Basch, Josephine; Blanco, Alvin; Golianopolous, Thomas (Eylül-Ekim 2006). "The Legend of Detox". Scratch. 

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dr._Dre&oldid=34166567" sayfasından alınmıştır