Karaman (il)
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| Karaman | |
|---|---|
 | |
 İlin Türkiye'deki konumu | |
 İl sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| Coğrafi bölge | İç Anadolu Bölgesi Akdeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Vali | Mehmet Fatih Çiçekli |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 8678 km² |
| Nüfus | |
| • Toplam | 240.362 |
| • Kır | 68.040 |
| • Şehir | 172322 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 338 |
| İl plaka kodu | 70 |
Karaman, Türkiye'nin bir ilidir. İç Anadolu Bölgesinde yer alan ilin merkezi Karaman şehridir. Nüfusu: 254.919'dur. (2020 sonu). İlin yüzölçümü 8.678 km2'dir. İlde km2'ye 29 kişi düşmektedir.[2]
1989 yılında Orta Anadolu'nun gelişmesi amacıyla alınan kararla Konya ilinden ayrılarak il olmuştur.[3] Karaman'ın merkez, Ayrancı, Kazımkarabekir ilçelerinde Akdeniz iklimine benzer karasal iklim; Ermenek, Başyayla, Sarıveliler ilçelerinde Akdeniz iklimi görülür. Bu nedenle ilde yetişen bitki türleri çeşitlilik göstermektedir. Batı ve kuzeyinde Konya, güneyinde Mersin, güneybatısında Antalya illeri ile çevrilidir.
Karaman, Anadolu'da Türkçenin Karamanoğlu Mehmet Bey tarafından resmî dil ilan edildiği yerdir.[4]
Yönetim
[değiştir | kaynağı değiştir]İllerde protokolde ilk sırada yer alan Vali, merkezi yönetimi temsil eder ve Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Büyükşehir dışındaki illerde yerel yönetim, şehirler düzeyindedir. Belediye Başkanı, belediye sınırları içinde kalan seçmenin oy çokluğu ile seçilir. Ayni seçmen İlçe Belediye Meclisi için de oy kullanarak ilçelerin belediye meclislerini oluşturur. İldeki bütün seçmenler ayrıca il genel meclisi için de oy kullanarak, İl Genel Meclisinin oluşumunu sağlarlar.
İl genel meclisi ve belediye meclisi üyelikleri için yapılan seçimlerde, onda birlik baraj uygulamalı nispi temsil sistemi, belediye başkanlığı seçiminde ise çoğunluk sistemi uygulanır İl genel meclisi ve belediye meclisi üye sayıları ilçe nüfusuna göre, kontenjandan kalan sayıların partilere dağılımı ise D'Hondt Sistemine göre belirlenir (Kanun:2972-Madde:23)
İl Genel Meclisi, İl Özel İdaresinin karar organıdır, başkanını üyeleri arasından gizli oyla seçer. Ayrıca, İl Genel Meclisi kendi içinden gizli oyla bir yıl görev yapacak 5 kişilik İl Encümenini seçer.[5][6]
Merkezi yönetim, Vali ve İl Müdürlerinden oluşur. İl Özel İdaresi (İl Genel Meclisi ve İl Encümeni) seçilmişlerden oluşur, ancak Vali başkanlığında görev yapar. Yerel yönetim ise belediye başkanları ve belediye meclislerinden oluşur.
Karaman Valisi, 1976-Bayburt doğumlu Mehmet Fatih ÇİÇEKLİ'dir. Eylül 2024/321 sayılı kararname ile İller İdaresi Genel Müdür Yardımcısı iken atanmıştır.[7]
Karaman Belediye Başkanı, 1978- Karaman doğumlu Savaş Kalaycı (MHP), 31 Mart 2024 seçimlerinde %49,24 oy oranıyla seçilmiştir.[8]
2019 Türkiye yerel seçimleri sonuçlarına göre Karaman İl Genel Meclisi üye sayısı, 12 AK PARTİ, 2 MHP, 2 CHP ve 1 İYİ P. olmak üzere 17’dir.[9] Karaman Belediye meclisi ise 17 AK PARTİ, 11 MHP ve 3 CHP olmak üzere 31 üyeden oluşur.[10]
2018 Genel seçimleri sonucu, Karaman'ı temsilen TBMM'e AKP'den 2 milletvekili (Recep Şeker ve Selman Oğuzhan Eser), CHP'den 1 milletvekili (İsmail Atakan Ünver) seçilmiştir.[11]
2023 Genel seçimleri sonucu, Karaman'ı temsilen TBMM'e AKP'den 2 milletvekili (Selman Oğuzhan Eser ve Osman Sağlam), CHP'den 1 milletvekili (İsmail Atakan Ünver) seçilmiştir.[12]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]Güncel Nüfus Değerleri(TÜİK 6 Şubat 2024 verileri[13])
Karaman ili nüfusu: 263.960'dır. Bu nüfusun % 81,89'u şehirlerde yaşamaktadır (2023 sonu). İlin yüzölçümü 8.678 km2'dir. İlde km2'ye 30 kişi düşmektedir. (Bu sayı Merkezde 52’dir.) İlde yıllık nüfus artış oranı% 1,18 olmuştur. Nüfus artış oranı en yüksek ve en düşük ilçeler: Sarıveliler (% 5,47)- Başyayla (-% 0,06)
04 Şubat 2024 TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 6 İlçe, 11 belediye, bu belediyelerde 133 mahalle ve ayrıca 158 köy vardır.
| 2022 yılı sonunda Karaman ili ve ilçelerinin yerleşim yeri ve nüfusla ilgili sayısal bilgileri | ||||||||||||
| İlçe | Nüfus 2022 | Nüfus 2023 | Fark | Nüfus Artışı % | Belediye Sayısı | Mahalle Sayısı | Köy Sayısı | Köy Nüfusu | Şehir nüfusu | Şehirde oturan % | Alanı km2[14] | km2'ye düşen kişi |
| Ayrancı | 7.608 | 7.630 | 22 | 0,29 | 1 | 4 | 22 | 5.199 | 2.431 | 31,86 | 2245 | 3 |
| Başyayla | 3.432 | 3.434 | 2 | 0,06 | 1 | 5 | 4 | 1.490 | 1.944 | 56,61 | 141 | 24 |
| Ermenek | 27.776 | 28.103 | 327 | 1,17 | 3 | 32 | 26 | 9.040 | 19.063 | 67,83 | 1242 | 23 |
| Kazımkarabekir | 4.531 | 4.710 | 179 | 3,88 | 1 | 8 | 6 | 1.105 | 3.605 | 76,54 | 423 | 11 |
| Merkez | 206.240 | 208.199 | 1.959 | 0,95 | 3 | 65 | 93 | 27.049 | 181.150 | 87,01 | 4036 | 52 |
| Sarıveliler | 11.251 | 11.884 | 633 | 5,47 | 2 | 19 | 7 | 3.908 | 7.976 | 67,12 | 590 | 20 |
| Karaman | 260.838 | 263.960 | 3.122 | 1,18 | 11 | 133 | 158 | 47.791 | 216.169 | 81,89 | 8677 | 30 |
İlin yıllara göre nüfusları
[değiştir | kaynağı değiştir]| Karaman il nüfus bilgileri | ||||
|---|---|---|---|---|
| Yıl | Toplam | Sıra | Fark | Şehir - Kır |
| 1990[15] | 217.536 | 67 | %49 106.051 111.485 %51 | |
| 2000[16] | 243.210 | 68 | %12  | %58 139.912 103.298 %42 |
| 2007[17] | 226.049 | 66 | %7  | %65 147.210 78.839 %35 |
| 2008[18] | 230.145 | 66 | %2 | %66 151.822 78.323 %34 |
| 2009[19] | 231.872 | 66 | %1 | %67 155.932 75.940 %33 |
| 2010[20] | 232.633 | 66 | %0 | %69 159.834 72.799 %31 |
| 2011[21] | 234.005 | 66 | %1 | %69 162.487 71.518 %31 |
| 2012[22] | 235.424 | 66 | %1 | %70 165.564 69.860 %30 |
| 2013[23] | 237.939 | 66 | %1 | %71 168.686 69.253 %29 |
| 2014[24] | 240.362 | 66 | %1 | %72 172.322 68.040 %28 |
| 2015[25] | 242.196 | 66 | %1 | %73 175.790 66.406 %27 |
| 2016[25] | 245.610 | 66 | %1 | %73 180.165 65.445 %27 |
| 2017[25] | 246.672 | 67 | %0 | %74 182.510 64.162 %26 |
| 2018[25] | 251.913 | 67 | %2 | %74 186.664 65.249 %26 |
| 2019[25] | 253.279 | 67 | %1 | %75 190.269 63.010 %25 |
| 2020[25] | 254.919 | 67 | %1 | %75 192.314 62.605 %25 |
| 2021[25] | 258.838 | 67 | %2 | %76 197.002 61.836 %24 |
Konum
[değiştir | kaynağı değiştir]| Konum Bilgileri | ||||||
| İlçe | Kuruluş Yılı[26] | Önceden bağlı olduğu ilçe | Alanı km² | Rakım mt. | Merkeze km[27] | Ulaşan Yollar[27] |
| Karaman Merkez | 4.036 | 1.063 | D.715-06, D.350-08, 70.01, 70.50, 70.51 | |||
| Ayrancı | 1987 | Ereğli | 2.245 | 1.141 | 45 | D.350-08, 70.03 |
| Başyayla | 1990 | Ermenek | 141 | 1.346 | 145 | D.340-03=>70.55, 70.59 |
| Ermenek | Cumh.önce | 1.242 | 1.282 | 120 | D.340-04, 70.50 | |
| Kazımkarabekir | 1989 | Merkez | 423 | 1.052 | 24 | D.715-06 |
| Sarıveliler | 1990 | Ermenek | 590 | 1.523 | 161 | D.340-03=>70.56 |
| KARAMAN | 1989 | KONYA | 8.678 | D.715-06, D.350-08 70.01,70.50, | ||
Spor
[değiştir | kaynağı değiştir]2018-2019 Sezonu sonunda, Karaman'nın liglerindeki tek takımı Karaman Belediyespor, futbol Bölgesel Amatör Lig (BAL) de grubunda 7. oldu. Karaman'ın voleybol kadın ve erkek bölgesel liglerinde 4 takımı yer almıştır.
Ziraat Türkiye Kupası'nda Karaman Belediyespor, 3.turda Etimesgut BS'a elenmiştir.
Önemli spor tesisleri: Kemal Kaynaş Stadyumu (2.250) ve Süreyya Ayhan Atletizm Pisti (4.750)'dir. TRT Avaz'da Karaman 28 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Karaman'ın ilçeleri
- Karaman ilindeki yerleşim yerleri listesi
- Karamanoğulları beyliği
- Karaman
- Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]Karaman'ın gezilecek yerleri! Tarihi ve turistik açıdan Karaman 13 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Notlar
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;Güncel Nüfus Değerleriisimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ "Karaman'ın İl Oluş Mücadelesi". 20 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2013.
- ^ "Türkçe'nin resmi dil ilan edilmesinin 742. yılı". 28 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2020.
- ^ "Özel İdare". 5 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2020.
- ^ "İl Özel İdaresi Kanunu" (PDF). 18 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 19 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Eylül 2024.
- ^ "Başkan Özgeçmişi". 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2020.
- ^ "İl Genel Meclis Üyeleri". 22 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2020.
- ^ "Mahalli İdareler Seçimi". TÜİK. 1 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2020.
- ^ "Mahalli İdareler Seçimi". TÜİK. 2 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2020.
- ^ "CUMHURBAŞKANI VE 28.DÖNEM MİLLETVEKİLİ GENEL SEÇİMİ, KARAMAN İLİ SEÇİM ÇEVRESİ" (PDF). 30 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Ağustos 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2024.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 24 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f g
- "Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Karaman Nüfusu". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Karaman Nüfusu". nufusune.com.
- ^ İçişleri Bakanlığı- İller İdaresi Genel Müdürlüğü
- ^ a b Karayolları Genel Müdürlüğü
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Karaman Valiliği2 Aralık 1998 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Karaman İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü 18 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Karaman Belediyesi16 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
