Ketçap

Ketçap, domates, acı biber, şeker ve baharatlardan yapılan bir sos. Zaman zaman soğan, kereviz ve diğer sebzeler de eklenir.

Ketçap, sos, özellikle de mantar ve baharatlardan yapılan soslar için kullanılan genel bir terim olarak ortaya çıkmıştır. Bugün hâlâ bazı ülkelerde, örneğin Birleşik Krallık'ta, mantar ketçabı satılmaktadır. Yabanmersini, ançuez, istridye, ıstakoz, ceviz, limon, ceviz ve üzüm eskiden popüler olan ketçap içerikleri arasındadır. İçerisinde bulunan acı biber ile az da olsa acı olarak üretilir. Ekstra olarak acılı olanlar daha acıdır. En yaygın ketçap domates ketçapıdır, ama mantarlı ketçap, meyve ketçapı, körili ketçap, muzlu ketçap türleri de mevcuttur.^[1] Dünya genelinde en büyük ketçap üreticileri H. J. Heinz Company, Del Monte Foods, Sir Kensington’s, Annie's Homegrown, French's, Hunt's, Conagra Brands gibi markalardır.

Domates ketçapı genellikle sıcak olarak servis edilen, kızartılmış veya yağlı yemeklere çeşni olarak kullanılır: patates kızartması ve diğer patates yemekleri, hamburgerler, sosisli sandviçler, tavuk filetosu, sandviçler, etli turtalar, pişmiş yumurtalar, ızgara veya kızartılmış etler. Ketçap bazen diğer sosların temeli olarak veya bunların bir bileşeni olarak kullanılır. Patates cipsi gibi atıştırmalıklar için ilave bir tatlandırıcı olarak kopyalanabilir. Likopen açısından zengin bir kaynak olan ketçap 1830'lu yıllarda ilaç olarak satılmaktaydı.

En popüler teori, ketçap kelimesinin Çin'in Amoy lehçesindeki "koe-chiap" veya "ke-tsiap" kelimesinden türetildiğidir.^[2] Modern ketçap, 20. yüzyılın ilk yıllarında, sodyum benzoatın çeşnilerde koruyucu olarak kullanımına ilişkin tartışmalardan ortaya çıktı. ABD Gıda ve İlaç İdaresi'nin (FDA) "babası" Harvey W. Wiley, 1906 Saf Gıda ve İlaç Yasasında yasaklanan benzoatın güvenliğine karşı çıktı. Buna karşılık, aralarında Henry J. Heinz'in de bulunduğu girişimciler, bu koruyucu maddeye olan ihtiyacı ortadan kaldıran alternatif bir tarifin peşine düştüler. ABD Tarım Bakanlığı'nda çalışan bakteriyolog Katherine Bitting, 1909 yılında, ürünün şeker ve sirke içeriğini artırmanın, yapay koruyucular kullanılmadan bozulmayı önleyeceğini kanıtlayan bir araştırma yaptı.^[2] Başta Henry J. Heinz olmak üzere sanayiciler, ısıtılmadan vakumla buharlaştırılmasıyla elde edilen kalın domates salçasına dayalı ketçap ürettiler. Buharlaştırılmamış domates suyundan farklı olarak salça, oda sıcaklığında uzun süre saklanabilir. Zamanla kalınlık ketçapın kendine özgü bir özelliği haline geldi ve bunu başarmak için bazı üreticiler nişasta ekliyor.

• Heinz Domates Ketçabı
• Hazırlanan yemekler listesi
• Mayonez

Wikimedia Commons'ta Ketçap ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Yiyecek ya da içecek ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.