Liaoning

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Liaoning Eyaleti
Çince : 辽宁省
Liáoníng Shěng
Kısaltmalar: 辽  (pinyin: Liáo)
Liaoning bu haritada renklendirilmiştir.
Adın kökeni Liao Nehri
İdari birim türü Eyalet
Başkenti
(ve en büyük şehri)		 Shenyang
ÇKP Komitesi Sekreteri Li Xi
Vali Chen Qiufa
Yüzölçümü 145.900 km² (21.)
Nüfusu (2010)
 - Nüfus yoğunluğu 		43.746.323[1] (14.)
300 kişi/km² (15.)
GSYİH (2016)
 - kişi başına 		CNY 2,2 trilyon (7.)
CNY 50.287 (7.)
İGE (2010) 0,740 (yüksek) (6.)
Başlıca etnik gruplar Han - %84
Mançu - %13
Moğol - %2
Hui - %0,6
Koreli - %0,6
Sibo - %0,3
İl düzeyi 14
İlçe düzeyi 100
Belde düzeyi† 1511
ISO 3166-2 CN-21
Resmî websitesi
http://www.ln.gov.cn
 (Çince)

Liaoning (Basitleştirilmiş Çince: 辽宁; Geleneksel Çince: 遼寧; pinyin: Liáoníng), Çin'in kuzeydoğusunda bulunan bir eyalettir. Eyalet, günümüzdeki haliyle 1907 yılında Fengtian (Çince: 奉天; pinyin: Fèngtiān) ismiyle kuruldu, ancak isim 1929'da "Liaoning" olarak değiştirildi. Eyalet başkenti ayrıca o dönemde Shenyang'ın eski ismi olan Shengjing'in Mançuca telaffuzu olan Mukden olarak bilinirdi. Japon Mançukuo kukla rejimi altında eyaletin ismi 1907'deki ismine dönüştürüldü, fakat Liaoning ismi 1945'te yine geri getirildi.

Liaoning, Çin'in kuzeydoğusunu oluşturan Mançurya'nın en güney kısmıdır. Yüzeysel şekli ve stratejik konumu nedeniyle Çincede "Altın Üçgen" olarak bilinir. Güneyden Sarıdeniz (Kore Körfezi ile Bohai Denizi), güneydoğudan Kuzey Kore'ye ait Kuzey Pyongan ile Chagang illeri, kuzeydoğudan Jilin eyaleti, güneybatıdan Hebei eyaleti ve kuzeybatıdan İç Moğolistan tarafından çevrelenmektedir. Yalu Nehri, eyaletin Kuzey Kore ile sınırını belirlemektedir.

İdari yapılanma[değiştir | kaynağı değiştir]

Liaoning Eyaleti toplam 14 farklı il düzeyi idari birimden oluşur:

Liaoning Eyaleti'nin İdari Bölümleri
Bölüm kodu[2] İsim Çince
Pinyin 		Alan (km2) Nüfus
(2020 Nüfus
Sayımı)[3] 		Merkez İlçe düzeyi bölümler[4]
Semtler İlçe düzeyi şehirler İlçeler Özerk ilçeler
210000 Liaoning Eyaleti 辽宁省
Liáoníng Shěng		 148.379,18 42.591.407 Shenyang Şehri 59 16 17 8
— Eyalet altı şehirler —
210100 Shenyang Şehri 沈阳市
Shěnyáng Shì		 12.859,89 9.199.601 Hunnan Semti 10 1 2
210200 Dalian Şehri 大连市
Dàlián Shì		 13.630,44 7.450.785 Xigang Semti 7 2 1
— İl düzeyi şehirler —
210300 Anshan Şehri 鞍山市
Ānshān Shì		 9.255,36 3.325.372 Tiedong Semti 4 1 1 1
210400 Fushun Şehri 抚顺市
Fǔshùn Shì		 11.271,03 1.731.864 Shuncheng Semti 4 1 2
210500 Benxi Şehri 本溪市
Běnxī Shì		 8.413,94 1.326.018 Pingshan Semti 4 2
210600 Dandong Şehri 丹东市
Dāndōng Shì		 15.289,61 2.188.436 Zhenxing Semti 3 2 1
210700 Jinzhou Şehri 锦州市
Jǐnzhōu Shì		 10.039,99 2.703.853 Taihe Semti 3 2 2
210800 Yingkou Şehri 营口市
Yíngkǒu Shì		 5.399,80 2.328.582 Zhanqian Semti 4 2
210900 Fuxin Şehri 阜新市
Fùxīn Shì		 10.326,99 1.647.280 Xihe Semti 5 1 1
211000 Liaoyang Şehri 辽阳市
Liáoyáng Shì		 4.735,78 1.604.580 Wensheng Semti 5 1 1
211100 Panjin Şehri 盘锦市
Pánjǐn Shì		 4.065,40 1.389.691 Xinglongtai Semti 3 1
211200 Tieling Şehri 铁岭市
Tiělǐng Shì		 12.984,51 2.388.294 Tieling İlçesi 2 2 3
211300 Chaoyang Şehri 朝阳市
Cháoyáng Shì		 19.697,78 2.872.857 Shuangta Semti 2 2 2 1
211400 Huludao Şehri 葫芦岛市
Húlúdǎo Shì		 10.408,68 2.434.194 Longgang Semti 3 1 2

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

2010 yılı Çin Ulusal Nüfus Sayımı'na göre Liaoning'in toplam nüfusu 43.746.323.[1]

Etnik yapı[değiştir | kaynağı değiştir]

Liaoning'deki başlıca etnik gruplar şunlardır:

Liaoning'deki başlıca etnik gruplar (2010)[1]
Etnik grup Nüfus
Han 37.103.174
Mançu 5.336.895
Moğol 657.869
Hui 245.798
Koreli 239.537
Sibolar 132.431

Diller[değiştir | kaynağı değiştir]

Liaoning Eyaleti'nin çoğunda Beifanghua'nın bir lehçesi olan Kuzeydoğu Guanhua [en]'nın (Çincede kısaca "Dōngběihuà" 东北话 olarak bilinir) farklı değişkeleri konuşulur; ör. Shenyang'da konuşulan Shenyang şivesi [en]. Liaotung Yarımadası civarlarında ise kendisi de Beifanghua'nın bir lehçesi olan Jiaoliao Guanhua [en]'in farklı değişkeleri konuşulur; ör. Dalian'de konuşulan Dalian şivesi [en]. Tüm bunların dışında, Ethnologue'a göre, Liaoning'de konuşulan diğer diller Korece, Mançuca ve Moğolcadır.[5] Jilin'deki etnik Korelilerin konuştuğu Hamgyŏng lehçesinden [en] farklı olarak, Liaoning Korelileri Pyongan lehçesini [en] konuşurlar.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Liaoning ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b c "中华人民共和国国家统计局　>>　第六次人口普查数据". stats.gov.cn. 27 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2020. 
  2. ^ "中华人民共和国县以上行政区划代码". 中华人民共和国民政部. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2020. 
  3. ^ "辽宁省第七次全国人口普查公报[1]（第二号）". 辽宁省统计局. 24 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ 中华人民共和国民政部 (Ağustos 2014). 《中国民政统计年鉴2014》. 中国统计出版社. ISBN 978-7-5037-7130-9. 
  5. ^ Eberhard, David M., Gary F. Simons, & Charles D. Fennig (eds.) (2021). Ethnologue: Languages of the World (24 bas.). Dallas, Teksas: SIL International. 30 Mart 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2021. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Liaoning&oldid=32556622" sayfasından alınmıştır