Natovenator
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| Natovenator | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
.png) İskelet rekonstrüksiyonu | |||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||
| Natovenator polydontus Lee et al., 2022 | |||||||||||||||
Natovenator, Moğolistan'ın Geç Kretase yaşlı Barun Goyot Oluşumu'ndan bir halszkaraptorine dromaeosaurid dinozor cinsidir. Cins, tek bir tür olan N. polydontus'tan bilinmektedir. Natovenator, bu soy için önerilen yarı sucul yaşam tarzına daha çok kanıt sağlaması nedeniyle halszkaraptorinelerin anlaşılması için çok önemlidir.[1] Bu keşif, halszkaraptorinelerin (özellikle Halszkaraptor) yarı sucul yaşam biçimlerine[2] 2022 başlarında karşı çıkıldığından önemlidir.
Keşif ve adlandırma
[değiştir | kaynağı değiştir]
Natovenator holotip örneği, MPC-D 102/114, Moğolistan'ın Ömnögovi ilindeki Barun Goyot Oluşumu çökeltilerinde bulundu. Neredeyse bütün bir kafatasına sahip, çoğunlukla eklemli bir iskeletten oluşur.[1]
2022'de Natovenator polydontus, Sungjin Lee, Yuong-Nam Lee, Philip J. Currie, Robin Sissons, Jin-Young Park, Su-Hwan Kim, Rinchen Barsbold ve Khishigjav Tsogtbaatar tarafından bu kalıntılara dayanılarak halszkaraptorine teropod dinozorlarının yeni bir cinsi ve türü olarak tanımlandı. "Natovenator", cins adı, balıkobur beslenmesine ve olası yüzme davranışına göndermede bulunarak "yüzmek" anlamına gelen Latince "nato" ve "avcı" anlamına gelen "venator" sözcüklerinden türetilmiştir. "Polydontus", tür adı, "çok" anlamına gelen Yunanca "polys" ve "diş" anlamına gelen "odous" sözcüklerinden türetilmiştir.[1]
Tanım
[değiştir | kaynağı değiştir]
Natovenator, Halszkaraptorinae'nin diğer üyeleri gibi, görünüş olarak yaşayan su kuşlarına (Anseriformes) benzeyen çok küçük bir teropoddu. Natovenator, diğer özelliklerin yanı sıra premaksillanın anterodorsal yüzeyinde bir çift çıkıntı ile sınırlanan geniş bir oluk, nazal kemiğin üzerinde ve dış burun delikleri arkasına uzanan uzun bir iç çıkıntıya sahip bir premaksilla, büyük ve keskin diştaçlı 13 premaksiller diş, boyun omurlarında pleurosellerin olmaması ve kum saati şeklindeki el tarağı kemiği II gibi özellikleri nedeniyle diğer halszkaraptorinelerden ayrılır. Omurlarındaki parapofizler]] (her bir omurdan enine uzanan çıkıntı), yine Kretase'den dişli dalıcı kuşlar olan soyu tükenmiş Hesperornithiformes'e benzerdir.[1]
Sınıflandırma
[değiştir | kaynağı değiştir]
Filogenetik çözümlemelerinde, Lee vd. (2022), Natovenator'u Halszkaraptorinae'nin gelişmiş bir üyesi olarak değerlendirdi ve Halszkaraptor grubun en temel (ilkel) üyesi oldu. Aşağıdaki kladogram, filogenetik çözümlemelerinin sonuçlarını göstermektedir.[1]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.jpg){kind=small}
Paleoekoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]
Barun Goyot Oluşumu, Moğolistan'ın Mezozoyik'te biraz daha yağışlı olduğu bilinmesine karşım, bugünkü bölgeye benzer bir çöl ortamıydı. Oluşum, yaklaşık 70 milyon yıl önce, Geç Kretase'nin Maastrihtiyen aşamasına tarihlenir. Pek çok daha dromaeosaur (başka bir halszkaraptorine Hulsanpes, dahil) ve yanı sıra birçok kuş kalçalı dinozor ve dinozor olmayan canlıları da içeren geniş bir direy çeşitliliğine sahip olduğu bilinmektedir.[1][3][4]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f "A non-avian dinosaur with a streamlined body exhibits potential adaptations for swimming". Communications Biology (İngilizce). 5 (1): 1-9. 2022. doi:10.1038/s42003-022-04119-9. ISSN 2399-3642. 4 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Fabbri (23 Mart 2022). "Subaqueous foraging among carnivorous dinosaurs". Nature. 603 (7903): 852-857. doi:10.1038/s41586-022-04528-0. PMID 35322229.
- ^ "Diet preferences and climate inferred from oxygen and carbon isotopes of tooth enamel of Tarbosaurus bataar (Nemegt Formation, Upper Cretaceous, Mongolia)". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology (İngilizce). 537: 109190. 1 Ocak 2020. doi:10.1016/j.palaeo.2019.05.012. ISSN 0031-0182. 3 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2022. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "A new oviraptorid (Dinosauria: Theropoda) from the Upper Cretaceous of Bayan Mandahu, Inner Mongolia: A NEW OVIRAPTORID FROM BAYAN MANDAHU". Palaeontology (İngilizce). 53 (5): 945-960. 16 Eylül 2010. doi:10.1111/j.1475-4983.2010.00968.x. 8 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2022. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım)