Норлат
| Норлат | |
| Байрак | Илтамга |
 |  |
| Нигезләнү датасы | 1905 |
|---|---|
 | |
| Рәсми тел | татар теле һәм рус теле |
| Дәүләт |  Россия |
| Нәрсәнең башкаласы | Норлат районы һәм Городское поселение город Нурлат[d][1] |
| Административ-территориаль берәмлек | Норлат районы |
| Сәгать поясы | UTC+03:00 |
| Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы | Qundırça |
| Халык саны | 33 990 (2021)[2] |
| Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек | 150 метр |
| Кардәш шәһәр | Чадыр-Лунга[d] |
| Мәйдан | 15 км² |
| Почта индексы | 423040 |
| Беренче язма телгә алу | 1931 |
| Җирле телефон коды | 84345 |
 | |
 Норлат Викиҗыентыкта | |
Норлат яки Нурлат[3] (лат. тат. Norlat, рус. Нурлат) — Татарстанның көньягында урнашкан, республика буйсынуындагы (1997) шәһәр, Нурлат районы үзәге (1930).
Халык саны — 32 600 кеше (2010).[4]
География
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Шәһәр Кондырча елгасында Казаннан 224 км ераклыкта урнашкан. Сембер — Уфа тимер юлы өстендәге станция. Мәйдан — 15,2 км².
| Нурлаттан эре шәһәрләргә кадәр ара (автоюллар буенча) | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Чабаксар ~ 395 км Түбән Новгород ~ 636 км | Казан ~ 237 км Чистай ~ 123 км | Түбән Кама ~ 188 км Яр Чаллы ~ 222 км | |||||||
| Сембер ~ 222 км Мәләкәс ~ 137 км Мәскәү ~ 1055 км |  | Уфа ~ 426 км Бөгелмә ~ 200 км | |||||||
| Сызран ~ 309 км Тамбов ~ 804 км | Самар ~ 182 км Тольятти ~ 219 км | Ырынбур ~ 559 км Магнитогорски ~ 757 км | |||||||
Тарих
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]1909 елда нигез салына. 1938 елдан эшчеләр поселогы. 1961 елдан шәһәр.
Халык
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]| 1939[5] | 1959[6] | 1970[7] | 1979[8] | 1989[9] | 2002[10] | 2010[4] |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ~4 500 | 12 726 | 17 533 | 18 552 | 23 507 | 32 527 | 32 600 |
Төп милләтләр:
- 1989 елгы җанисәп буенча: татарлар — 40,7%, руслар — 37,5 %, чуашлар — 19,9 %
- 2002 елгы җанисәп буенча: татарлар — 58,8%, руслар — 20,7%, чуашлар — 19,0%
- 2010 елгы җанисәп буенча: татарлар — 59,1%, руслар — 24,0%, чуашлар — 15,3%.
Икътисад
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Нефть чыгару сәнәгате («Нурлатнефть»), ремонт-механика заводы, төзелеш материаллары комбинаты, азык-төлек сәнәгате тармаклары бар. Урман хуҗалыгы.
Мәгариф
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Норлат аграр техникумы
- 6 урта мәктәп һәм 1 башлангыч мәктәп, М.Е. Сергеев исемендәге гимназия
- «Доверие» психолог-логопед ярдәме үзәге, сәламәтлекләре чикле балалар өчен мәктәп-интернат
- Балалар иҗаты үзәге, сәнгать мәктәбе, Г. Хөсәенов ис. спорт мәктәбе, алкалы хоккей буенча спорт мәктәбе
_1.jpg)
Мәдәният
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Шәхесләр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Дамир Ишкинеев (1967), Норлат муниципаль районы башлыгы, техник фәннәр кандидаты.
Искәрмәләр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- ↑ ОКТМО
- ↑ Итоги Всероссийской переписи населения 2020 года (по состоянию на 1 октября 2021 года)
- ↑ https://nurlat.tatarstan.ru/tat/
- ↑ 4,0 4,1 архив күчермәсе, archived from the original on 2011-06-27, retrieved 2013-05-25
- ↑ http://www.mojgorod.ru/r_tatarstan/nurlat/index.html
- ↑ 1959 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 1970 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 1979 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 1989 елның Бөтенсоюз җанисәбе. РСФСР, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
- ↑ 2002 елгы Бөтенроссия җанисәбе. РФ, аның территориаль берәмлекләренең, шәһәр җирлекләренең һәм шәһәр районнарының җенес буенча халык саны
Сылтамалар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү] | Шәһәрләр: Казан | Чаллы | Азнакай | Алабуга | Арча | Әгерҗе | Әлмәт | Баулы | Болгар | Бөгелмә | Буа | Зәй | Зеленодольск | Иннополис | Кукмара | Лаеш | Лениногорск | Мамадыш | Менделеевск | Минзәлә | Нурлат | Тәтеш | Түбән Кама | Чистай Районнар: Азнакай районы | Аксубай районы | Актаныш районы | Алабуга районы | Алексеевск районы | Апас районы | Арча районы | Әгерҗе районы | Әлки районы | Әлмәт районы | Әтнә районы | Балтач районы | Балык Бистәсе районы | Баулы районы | Биектау районы | Бөгелмә районы | Буа районы | Зәй районы | Кайбыч районы | Кама Тамагы районы | Кукмара районы | Лаеш районы | Лениногорск районы | Мамадыш районы | Менделеевск районы | Минзәлә районы | Мөслим районы | Түбән Кама районы | Норлат районы | Питрәч районы | Саба районы | Сарман районы | Спас районы | Тәтеш районы | Теләче районы | Тукай районы | Чирмешән районы | Чистай районы | Чүпрәле районы | Югары Ослан районы | Ютазы районы | Яңа Чишмә районы | Яшел Үзән районы | юкка чыккан районнар |  | |
Татарлар саны буенча Русия торак пунктлары | |
|---|---|
| > 100 мең кеше | |
| > 50 мең кеше | |
| > 25 мең кеше | |
| > 10 мең кеше | |
| > 5 мең кеше |  Йошкар-Ола •  Волгоград •  Новосибирск •  Ишембай[1] •  Красноярск • Мәләвез[1] • Актаныш •  Урта Әләзән •  Орски •  Сызран •  Сарапул • Минзәлә • Күзнәй • Яңавыл[1] •  Тум •  Первоуральск • Күмертау[1] • Учалы[1] • Агыйдел • Байлар Сабасы • Чакмагыш[1] •  Ноябрьск •  Прокопьевск • Түбән Мактама • Волжск • Балтач •  Копейск • Бөре[1] • Можга • Сарман • Мөслим • Бүздәк • Кама Аланы • Кемерово • Раевский[1] • Түбән Тагил •  Нократ Аланы • Урыссу •  Дзержинск • Толбазы[1] • Бакалы[1] • Чаткы • Белорет • Актүбә • Биектау •  Өркет • Троицк •  Иске Кулаткы •  Шыгырдан • Когалым • Приютово[1] • Балык Бистәсе • Шәмәрдән •  Яңа Уренгой •  Ростов-на-Дону • Благовещен[1] • Васильево • Югары Пышма • Богырыслан |
