Магнаты і сірата

Магнаты і сірата
польск.: Możnowładcy i sierota
Першае выданне
Жанр	Гістарычная драма
Аўтар	Уладзіслаў Сыракомля
Мова арыгінала	польская
Дата напісання	1858
Дата першай публікацыі	1859
Асобнае выданне	1859
Выдавецтва	Абрагам Ас
Месца публікацыі	Вільня
Пераклад на беларускую	2009
Перакладчык	Ірына Багдановіч
Медыяфайлы на Вікісховішчы

«Магна́ты і сірата́» (польск.: Możnowładcy i sierota) — гістарычная драма Уладзіслава Сыракомлі.

Поўная назва твора: «Магнаты і сірата, або Зоф’я, князёўна слуцкая» (польск.: Możnowładcy i sierota (Zofija xiężniczka słucka)). Таксама ён мае падзагаловак «гістарычная драма з XVII стагоддзя».

Драма была напісаная на працягу 10 дзён^[1] ў 1858 г.^[2] у Барэйкаўшчыне^[3]. У 1859 г. твор выйшаў асобным выданнем у Вільні^[4]. У тым жа годзе п’есу паставілі ў Кракаве^[2]. Галоўную ролю князёўны сыграла каханая аўтара Гелена Кіркор, для якой твор і пісаўся^[1].

Дзеянне адбываецца ў 1600 г.^[5] У гэтым творы адлюстраваная гісторыя змагання за сэрца князёуны Соф’і Слуцкай двух магнатаў — Януша Радзівіла і Караля Хадкевіча. Гістарычныя крыніцы не згадваюць, наколькі актыўнай у гэтай шлюбнай эпапеі была сама князёўна і ці меў яе голас хоць якое-небудзь значэнне^[6].

У творы Сыракомлі слуцкая князёўна актыўны і галоўны ўдзельнік падзей, ёй належыць і прыняцце канчатковага рашэння. Драматург рамантызуе і ідэалізуе Соф’ю: яна не ахвяра ў руках лёсу, але яна гатовая да ахвяры ў імя міру і спакою ў сваім краі^[6].

На беларускую мову п’есу перакладала Ірына Багдановіч (2009)^[7].

• Сыракомля, У. Выбраныя творы (бел.). — Мінск: Беларуская навука, 2010. — 584 с. — (Беларускі кнігазбор). — 1 000 экз. — ISBN 978-985-6976-06-6.

• Багдановіч, І. Э. «Траянская вайна» на беларуска-літоўскіх землях (бел.) // Працы кафедры гісторыі беларускае літаратуры. — 2008. — В. 9. Архівавана з першакрыніцы 6 лютага 2023.
• Варабей, М. Актуалiзацыя спадчыны Уладзiслава Сыракомлi на сучасным этапе (бел.) // Białorutenistyka Białostocka. — Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2016. — Т. 8. — С. 203-212.
• Klecha, A. Literackie kreacje Zofii z Olelkowiczów Radziwiłłowej, ostatniej księżniczki słuckiej (1586–1612)(польск.) // Białostockie Teki Historyczne. — Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2017. — Т. 15. — С. 11-33. — ISSN 1425-1930.