Nestor kaka
| Nestor meridionalis[1] | |||
| (J.F. Gmelin, 1788) | |||
 | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek | nestor kaka | ||
| Synonimy | |||
| | |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 | |||
Nestor kaka, kaka[5] (Nestor meridionalis) – gatunek dużej papugi z rodziny nestorów (Nestoridae) zamieszkującej Nową Zelandię. Narażony na wyginięcie.
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Gatunek ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1788 roku Johann Friedrich Gmelin w 13. edycji linneuszowskiego Systema Naturae. Autor nadał mu nazwę Psittacus meridionalis, a jako miejsce typowe wskazał Nową Zelandię[3][6][7], co później uściślono na cieśninę Dusky Sound na Wyspie Południowej[3][6]. Obecnie gatunek umieszczany jest w rodzaju Nestor należącym do monotypowej rodziny nestorów[8]. Wyróżnia się dwa podgatunki N. meridionalis[6][8].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała około 45 cm, masa ciała średnio 550 g[6]. Upierzenie oliwkowobrązowe, „łuskowane”. Obroża, kuper, brzuch i spód skrzydeł czerwone, ciemię jasne, pomarańczowe policzki. Ogon krótki. Samice są podobne do samców, ale mają trochę krótszy dziób z mniej zagiętą górną szczęką[6].
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Nestor kaka jest endemitem Nowej Zelandii. Poszczególne podgatunki zamieszkują[2][8]:
- N. m. septentrionalis Lorenz von Liburnau, 1896 – Wyspa Północna i sąsiednie wyspy
- N. m. meridionalis (J.F. Gmelin, 1788) – Wyspa Południowa i sąsiednie wyspy, w tym Wyspa Stewart
Ekologia i zachowanie
[edytuj | edytuj kod]
- Środowisko
Pierwotne lasy[6] położone od nizin do wysokości 1000 m n.p.m.[4]
- Zachowanie
Prowadzi osiadły, częściowo koczowniczy tryb życia[6]. Lata szybko i nisko, czasami wysoko w powietrzu: widoczne wtedy dobrze potężny dziób i głowa.
- Pożywienie
W skład jego diety wchodzą owoce (w tym jagody), nasiona, kwiaty, pąki, nektar oraz bezkręgowce[6]. Poszukując owadów, potrafi rozbić dziobem kawałki zgniłego drewna.
- Rozród
Sezon lęgowy trwa od września do marca. Gniazduje w dużych dziuplach. W zniesieniu 1–8 jaj (zwykle 3–5). Ich inkubacją zajmuje się wyłącznie samica przez około 3 tygodnie. Pisklęta przebywają w dziupli przez około 70 dni, po jej opuszczeniu jeszcze przez 4–5 miesięcy są zależne od pożywienia dostarczanego przez rodziców[6].
Status i ochrona
[edytuj | edytuj kod]Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) po raz pierwszy sklasyfikowała nestora kakę w 1988, uznając go za gatunek bliski zagrożenia (NT – Near Threatened); w 1994 podniesiono status do gatunku narażonego (VU – Vulnerable), a od 2000 gatunek uznawany był za zagrożony (EN – Endangered); w 2022 przywrócono mu status gatunku narażonego (VU). Liczebność populacji, według szacunków, zawiera się w przedziale 2500–9999 dorosłych osobników. Trend liczebności populacji uznaje się za spadkowy[4]. Gatunek ten jest ujęty w II załączniku konwencji waszyngtońskiej (CITES)[9].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Nestor meridionalis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Kaka (Nestor meridionalis). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2020-09-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. (ang.).
- ↑ a b c d e D. Lepage: New Zealand Kaka Nestor meridionalis. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-01-08]. (ang.).
- ↑ a b c Nestor meridionalis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Nestoridae Bonaparte, 1849 - nestory - Kaka & kea (wersja: 2022-09-13). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-01-08].
- ↑ a b c d e f g h i N. Collar & P.F.D. Boesman: New Zealand Kaka (Nestor meridionalis), version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2023-01-08]. (ang.).
- ↑ J.F. Gmelin, Caroli a Linné, Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis, wyd. 13, t. 1 cz. 1, Lipsiae 1788, s. 333 [dostęp 2023-01-08] (łac.).
- ↑ a b c F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v12.2). [dostęp 2023-01-08]. (ang.).
- ↑ Nestor meridionalis. [w:] Species+ [on-line]. UNEP-WCMC, CITES Secretariat. [dostęp 2023-01-08]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Andrew Gosler: Atlas ptaków świata. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2000. ISBN 83-7073-059-0.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Moorhouse, R.J.: Kaka. [w:] New Zealand Birds Online [on-line]. 2013 [updated 2017]. [dostęp 2020-09-09]. (ang.).
- Kākā (Nestor meridionalis). [w:] Parrot Encyclopedia [on-line]. World Parrot Trust. [dostęp 2020-09-09]. (ang.).
- Kākā. Department of Conservation/Te Papa Atawhai. [dostęp 2020-09-09]. (ang.).