Rogowo (powiat żniński)

Rogowo
	wieś
	; Kościół pw. św. Doroty
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Powiat	żniński
Gmina	Rogowo
Liczba ludności (2021)	2280
Strefa numeracyjna	52
Kod pocztowy	88-420
Tablice rejestracyjne	CZN
SIMC	0094320
	Położenie na mapie gminy Rogowo Rogowo
	Położenie na mapie Polski Rogowo
	Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Rogowo
	Położenie na mapie powiatu żnińskiego Rogowo
	52°43′30″N 17°39′02″E/52,725000 17,650556
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Rogowo – wieś (w latach 1380–1580 oraz 1672–1934 miasto) w Polsce, położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie żnińskim, w gminie Rogowo. Leży na południowym krańcu Pałuk^[4], na Pojezierzu Gnieźnieńskim^[5], po zachodniej stronie drogi ekspresowej S5 (Gniezno – Bydgoszcz); w sąsiedztwie wielu jezior, z których największe to Rogowskie i Zioło.

Historia i współczesność

Do 1887 znajdowało się w powiecie mogileńskim, w rejencji bydgoskiej Prowincji Poznańskiej^[6]. W 1887 włączone do nowo utworzonego powiatu żnińskiego. W latach 1920–1934 w powiecie żnińskim, w województwie poznańskim. W latach 1975–1998 miejscowość należała województwa bydgoskiego. Według Narodowego Spisu Powszechnego 2021 liczyła 2280 mieszkańców^[2]. Jest największą miejscowością gminy Rogowo.

Znajduje się tu między innymi: Zakład Mogileńskich Fabryk Mebli, gorzelnia oraz ośrodek hokeja na trawie. Rogowo leży na jednej z najciekawszych i najliczniej odwiedzanych tras turystycznych, jaką jest Szlak Piastowski.

Toponimika nazwy

Nazwa Rogowo według starego, pałuckiego podania miała powstać od polskiego słowa róg, a dokładniej od koziego rogu. Dawniej w Rogowie odbywały się najsłynniejsze w okolicy targi kóz, podczas których prawdopodobnie podkuwano te zwierzęta. Stąd też, jak głosi podanie, w pobliskim Brudzyniu mawiano: „Idź do Rogowa i każ się podkuć!”^[7]

Sens owego podania zachował się również w przydomku lokalnej drużyny hokeja na trawie. Mianowicie derby Pałuk w tej dyscyplinie, pomiędzy zespołami z Gąsawy i Rogowa, określa się zwyczajowo pojedynkiem kóz (LKS Rogowo) z rabarberami^[8] (LKS Gąsawa).

Atrakcje turystyczne

Kościół św. Doroty

Osobny artykuł: Kościół św. Doroty w Rogowie.

Kościół pod wezwaniem św. Doroty istniał w Rogowie już przed 1404 rokiem. Obecny, murowany z cegły palonej, w stylu klasycystyczno-neogotyckim, z dwoma wieżami stanął tu w 1828 roku staraniem Józefa Korytowskiego – dziedzica na Rogówku, na grobli rozdzielającej jezioro Zioło od Rogowskiego^[6]. Wewnątrz świątyni znajduje się ołtarz główny, prawy ołtarz boczny oraz chrzcielnica – wszystkie manierystyczne z pierwszej połowy XVII wieku. Ponadto bogato rzeźbiony ołtarz barokowy z około 1700 roku i polichromia Władysława Drapiewskiego z 1948 roku. Na cmentarzu przykościelnym stoi drewniana dzwonnica z XIX wieku, neoklasyczny grobowiec rodziny Schedlin-Czarlińskich, grób dwóch poległych powstańców wielkopolskich, mogiła czterech ofiar września 1939 roku, a także dąb szypułkowy o obwodzie 470 cm^[4].

30 marca 2014 w kościele wybuchł pożar, w wyniku którego spaleniu uległy hełmy wież oraz kryty dachówką dach o konstrukcji drewnianej. Ogień nie dotarł do wnętrza kościoła, ale zostało ono zalane wodą użytą do gaszenia^[9]^[10].

Rynek

Z tym tematem związana jest kategoria: Rynki miejskie w Polsce.

Do dnia dzisiejszego nie zachował się dawny układ urbanistyczny Rogowa. Obecny, wydłużony rynek (plac Powstańców Wlkp.) o zwartej zabudowie jest wynikiem XIX-wiecznej regulacji. Pośrodku placu stoi kamienna figura św. Jana Nepomucena z drugiej połowy XIX wieku oraz pomnik z 1982 roku ku czci ofiar katastrof lotniczych^[4]. W centralnym miejscu rynku stał niegdyś również ewangelicki kościół, przez ówczesnych mieszkańców zwany „kryplem”; jak donosi Słownik geograficzny Królestwa Polskiego: Kamień węgielny pod kościół protestancki, na środku rynku, położono w nowszych czasach; na wystawienie kościoła tego przeznaczono 50,000 mrk ze składek zbieranych w 1833 r. w czterechsetną^[11] rocznicę urodzin Lutra.^[6] Ponadto znajduje się tutaj niewielki skwer z fontanną, plac zabaw dla dzieci, a także mały park – tzw. planty. Z zabudowań leżących w obrębie rynku wyróżnić należy: gmach banku, pocztę oraz bibliotekę publiczną.

Park dinozaurów

Zobacz też: Park dinozaurów w Polsce i Muzea i parki edukacyjne.

Park Dinozaurów Zaurolandia w Rogowie, który otwarty został 28 kwietnia 2007 roku jest największym tego typu parkiem w Polsce. Leży pomiędzy drogą krajową numer 5 (w odległości 12 km od Biskupina) a jeziorem Rogowskim. Na obszarze blisko 20 hektarów, wzdłuż dwukilometrowej ścieżki znajduje się ponad 80 modeli dinozaurów naturalnej wielkości. Liczne tablice dydaktyczne przybliżają turystom informacje o okresach geologicznych, układzie kontynentów, miejscach odkryć najciekawszych skamieniałości, trybie życia, sposobach odżywiania poszczególnych okazów, a także o wielkich kataklizmach i hipotezach dotyczących przyczyn wyginięcia gatunku. W samym roku 2007, Zaurolandię odwiedziło przeszło 280 tysięcy gości – tym samym park dołączył do grona największych atrakcji turystycznych w kraju^[12].

Jeziora

Z tym tematem związana jest kategoria: Jeziora na Pojezierzu Gnieźnieńskim.

Obszar Chronionego Krajobrazu Jezior Rogowskich ustanowiony został na mocy zarządzenia wojewody bydgoskiego z dnia 28 czerwca 1993 roku, zaostrzającym ochronę jezior i rzek w parkach krajobrazowych i na obszarach chronionego krajobrazu w granicach obecnego województwa bydgoskiego. Obejmuje on ochronę jezior polodowcowych odwadnianych przez rzekę Wełnę i jej niewielkie dopływy w rejonie Rogowa Żnińskiego^[13].

Są to następujące jeziora:

Rogowo leży na terenie najstarszego osadnictwa okresu prasłowiańskiego. Pierwsze ślady ludzkiej bytności w okolicach wsi pochodzą sprzed przeszło 2500 lat; na półwyspie środka na jeziorze Rogowskim, na wysokości pierwszego zakrętu szosy w lewo za mostem na Wełnie – przy domu nr 14 – znajdowało się grodzisko (dziś o niezbyt czytelnych śladach)^[4].

Ludzie związani z Rogowem

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Rogowem (powiat żniński).

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie urodzeni w Rogowie (powiat żniński).

Zobacz też

Cmentarz żydowski w Rogowie

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 115904
↑ ^a ^b Narodowy Spis Powszechny 2021 – Bank Danych Lokalnych.
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1094 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
↑ ^a ^b ^c ^d Pałuki – serwis regionalny. [dostęp 2009-06-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-05-17)].
↑ Pojezierze Gnieźnieńskie PPWK, 2000.
↑ ^a ^b ^c Rogów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 668 .
↑ Wojciech Łysiak, Diabeł Wenecki. Podania i bajki z Pałuk, Międzychód 1997.
↑ Rabarber – gwarowe określenie rabarbaru, charakterystyczne dla Wielkopolski i Śląska.
↑ Pożar zabytkowego kościoła w Rogowie. Spłonęły dwie wieże. Portal gazeta.pl, 2014-03-30. [dostęp 2014-03-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-30)].
↑ Pożar zabytkowego kościoła w Rogowie: Spłonęły dwie wieże i część dachu [ZDJĘCIA]. 2014-03-30. [dostęp 2014-03-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-09)].
↑ Marcin Luter przyszedł na świat w roku 1483, a więc było to 350-lecie jego urodzin.
↑ Strona główna – Rodzinny Park Rozrywki Zaurolandia w Rogowie [online], www.zaurolandia.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).
↑ Józef Marosz: Pałuckie jeziora pod ochroną. [dostęp 2009-06-23]. (pol.).

Linki zewnętrzne

Rogów 2 (1) al. Rogowo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 668 .

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 115904

[nsp-2] Narodowy Spis Powszechny 2021 – Bank Danych Lokalnych.

[3] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1094 [zarchiwizowane 2022-10-26] .

[pałuki-4] Pałuki – serwis regionalny. [dostęp 2009-06-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-05-17)].

[5] Pojezierze Gnieźnieńskie PPWK, 2000.

[sgkp-6] Rogów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 668 .

[7] Wojciech Łysiak, Diabeł Wenecki. Podania i bajki z Pałuk, Międzychód 1997.

[8] Rabarber – gwarowe określenie rabarbaru, charakterystyczne dla Wielkopolski i Śląska.

[9] Pożar zabytkowego kościoła w Rogowie. Spłonęły dwie wieże. Portal gazeta.pl, 2014-03-30. [dostęp 2014-03-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-30)].

[10] Pożar zabytkowego kościoła w Rogowie: Spłonęły dwie wieże i część dachu [ZDJĘCIA]. 2014-03-30. [dostęp 2014-03-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-09)].

[11] Marcin Luter przyszedł na świat w roku 1483, a więc było to 350-lecie jego urodzin.

[12] Strona główna – Rodzinny Park Rozrywki Zaurolandia w Rogowie [online], www.zaurolandia.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).

[13] Józef Marosz: Pałuckie jeziora pod ochroną. [dostęp 2009-06-23]. (pol.).

[2]

[3]

[1]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

Wsie	Bożacin Budzisław Cegielnia Cotoń Czewujewo Gałęzewko Gałęzewo Gościeszyn Gościeszynek Grochowiska Księże Grochowiska Szlacheckie Izdebno Lubcz Mięcierzyn Niedźwiady Recz Rogowo Ryszewo Rzym Skórki Szkółki Wiewiórczyn Wola Zalesie Złotniki
Kolonie	Gostomka Lubczynek Łaziska
Osady	Biskupiec Jeziora Rogówko Rudunek Ustroń Wiktorowo
Osady leśne	Długi Bród Głęboczek Gołąbki Jeziora (SIMC 1036856) Jeziora (SIMC 1036862) Mięcierzyn Sarnówko
Części wsi	Bożackie Olendry Bożackie Parcele Cegielnia Mała Gałęzewko-Kolonia Huba Zalewska Hubki Gościeszynka Hubki Mięcierskie Huby Budzisławskie Huby Gałęzewskie Huby Gościeszyńskie Huby Lubieckie Huby pod Lasem Huby Ryszewskie Huby Wiewiórczyńskie Izdebno Drugie Izdebno Pierwsze Kołtunowo Narajewo Ostrów Podwórze Rzymski Folwark Zbójewo Żurawiniec
Zniesiona miejscowość	Bielawka

Przynależność wojewódzka	woj. poznańskie (II RP) (1919–39) woj. poznańskie (1945–50) woj. bydgoskie (1950–75)
Miasta (1919–75)	Gąsawa (do 1934) Janowiec (Wielkopolski) Rogowo (do 1934) Żnin
Gminy wiejskie zbiorowe (1934–54 i 1973–75)	Gąsawa Gorzyce (od 1973) Gościeszyn (do 1939) Janowiec Rogowo Żarczyn (do 1954) Żnin (od 1973) Żnin-Wschód (do 1954) Żnin-Zachód (do 1954)
Gromady (1954–72)	Bożejewice (1954–59) Dziewierzewo (1954–71) Gącz (1954–61) Gąsawa (1954–72) Gorzyce (1954–72) Gościeszyn (1954–71) Góra (1954–61) Grochowiska Księże (1954–59) Jadowniki (1954–61) Janowiec (1954–72) Januszkowo (1954–59) Jaroszewo (1954–59) Juncewo (1954–61) Kołdrąb (1954–59) Laski Wielkie (1954–71) Lubcz (1954–59) Podgórzyn (1954–59) Rogowo (1954–72) Słębowo (1954–59) Szelejewo (1954–59) Świątkowo (1961–71) Żerniki (1954–59) Żnin (1959–61) Żnin-Wschód (1961–72) Żnin-Zachód (1961–72)

Gminy miejskie	Bnin (1395–1934) Boćki (1509–1934) Brzostek (1367–1934, od 2009) Budzyń (1458–1934, od 2021) Ciężkowice (1348–1934, od 2000) Czarny Dunajec (1879–1896, 1925–1934, od 2023) Dobrzyca (1440–1934, od 2014) Gąsawa (1388–1934, od 2024) Gębice (1425–1934) Jagielnica (1518–1934) Jaraczewo (1519–1934, od 2016) Jazłowiec (1519–1934) Kopanica (1450–1934) Lanckorona (1366–1934) Łohiszyn (1570–1934, od 1959^OTP) Mielnik (1440–1934) Mieścisko (1474–1934, od 2024) Narew (1529–1934) Niżankowice (1431–1934, od 1940^OTP) Nowe Miasto nad Wartą (1283–1934) Nowy Dwór (1578–1934) Nowy Wiśnicz (1616–1934, od 1994) Obrzycko (1458–1934, od 1990) Odelsk (1546–1934) Piaski (1775–1934) Powidz (1243–1934) Rogowo (1380–1580, 1672–1934) Rostarzewo (1752–1934) Rychtal (1294–1934, od 2024) Ryczywół (1426–1934) Rynarzewo (1299–1934) Stara Sól (1557–1934, od 1940^OTP) Szereszów (1569–1934, od 1940^OTP) Święciechowa (1277–1934) Ulanów (1616–1934, 1941–1945, od 1958) Uście Solne (1616–1934) Władysławów (1727–1870, 1919–1934) Wojnicz (1369–1934, od 2007) Zaniemyśl (1742–1934, 1940–1948, od 2025)
Gminy wiejskie z prawami miejskimi	Bircza (1464–1934, od 2024) Bukowsko (1720–1934) Dubiecko (1407–1934, od 2021) Dynów (1436–1934, od 1946) Jaćmierz (1437–1934) Jaśliska (1407–1934) Jezierzany (?–1934) Mrzygłód (1431–1934) Nowe Miasto Przemyskie (1463–1934) Nowotaniec (1444–1934) Osiek Jasielski (1363–1934) Rybotycze (1600–1934) Sołotwina (?–1934, od 1940^OTP) Zarszyn (1395–1934)
Gminy wiejskie z prawami miasteczka	Alwernia (1778–1934, od 1993) Babice nad Sanem (1484–1934) Baligród (1634–1934) Białobożnica (1910–1934) Biały Kamień (1493–1934) Bilcze Złote (1896–1934) Bobowa (1399–1934, od 2009) Brzozdowce (1526–1934) Bukaczowce (1489–1934, od 1940^OTP) Chocimierz (1444–1934) Chołojów (1650–1934) Czchów (1355–1934, od 2000) Czernelica (1575–1934, od 1940^OTP) Czudec (1427–1934) Dębowiec (1349–1934) Dobrotwór (1472–1934, od 1959^OTP) Dunajów (1424–1934) Dźwinogród (1784–1934) Felsztyn (1380–1934) Firlejów (1570–1934) Fredropol (1720–1934) Frysztak (1366–1934) Gołogóry (1469–1934) Gródek (1453–1934) Gwoździec (1540–1934, od 1940^OTP) Hussaków (1525–1934) Jabłonów (1602–1934, od 1940^OTP) Janów (1590–1934) Jasienica Rosielna (1727, 1857–1934) Jawornik Polski (1472–1934, od 2024) Jedlicze (1768–1934, 1959–1966^OTP, od 1967) Jezierna (1542–1934) Jezupol (1591–1934, od 1940^OTP) Jodłowa (1765–1934) Kamionka Wielka (1784–1934) Knihynicze (1563–1934) Kołaczyce (1358–1934, od 2010) Konkolniki (1880–1934) Korczyna (1516–1934) Kozłów (1577–1934, od 1961^OTP) Krasiczyn (1620–1934) Krościenko (1348–1934, 1973–1982) Krukienice (1490–1934) Krystynopol (1695–1934, od 1951) Krzywcza (1398–1934) Krzywcze Górne (?–1934) Kudryńce (1518–1934) Kukizów (1538–1934) Kułaczkowce (?–1934) Laszki Murowane (1560–1934) Leszniów (1471–1934) Lipnica Murowana (1326–1934) Lipsko (1620–1934) Lubycza Królewska (1764–1934, od 2016) Lutowiska (1742–1934) Łysiec (1652–1934, od 1940^OTP) Magierów (1595–1934, od 1940^OTP) Majdan Królewski (1763–1934) Marjampol (1670–1934) Markopol (1628–1934) Milówka (1818–1934) Narajów (1592–1934) Narol (1672–1934, od 1996) Nawaria (1578–1934) Niebylec (1581–1934) Niżniów (1508–1934) Obertyn (?–1934) Oleszyce (1578–1934, od 1989) Pistyń (1756–1934) Płazów (1614–1934) Podgrodzie (?–1934) Podkamień Cetnerowski (1441–1934, od 1940^OTP) Podkamień Jabłonowski (1515–1934) Potok Złoty (1601–1934, od 1984^OTP) Potylicz (1498–1934) Probużna (1785–1934) Pruchnik (1436–1934, od 2011) Przecław (1419–1934, od 2010) Radomyśl nad Sanem (1556–1934) Ryglice (1760, 1843–1934, od 2001) Rzochów (1386–1934) Sokołów (1879–1934) Sokołówka (1685–1934) Stanisławczyk (1626–1934) Stojanów (1547–1934) Stratyn (1671–1934) Strusów (1434–1934) Strzeliska Nowe (1513–1934) Szczucin (1745–1934, od 2009) Szczurowice (1648–1934) Świrz (1427–1934) Tarnoruda (1578–1934) Tartaków (1685–1934) Toporów (1450–1934) Touste (1720–1934) Tylicz (1363–1934) Tymbark (1353–1934) Tyrawa Wołoska (1707–1934) Ułaszkowce (1701–1934) Uście Biskupie (1498–1934) Uście Ruskie (1739–1934) Uście Zielone (1548–1934) Uścieczko (1661–1934) Waręż (1538–1934) Wielkie Oczy (1671–1934) Wielopole Skrzyńskie (1328–1934) Witków Nowy (?–1934) Wojniłów (1552–1934, od 1960^OTP) Zakliczyn (1557–1934, od 2006) Zarudzie (1784–1934) Zbyszyce (1784–1934) Żmigród Nowy (1373–1934) Żołynia (1740–1934)