Kometopuli Hanedanı
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Kometopuli Hanedanı (Bulgarca: Bulgarca: Династия на комитопулите, Dinastiya na komitopulite; Bizans Yunancası: Grekçe: Δυναστεία Κομητόπουλων, Dynasteía Kometópoulon[a]) Birinci Bulgar İmparatorluğu'nun son kraliyet hanedanıdır, y. 976 yılından Bulgaristan'ın 1018'de Bizans egemenliğine girmesine kadar hüküm sürmüştür.[1] Hanedanlığın en önemli üyesi olan çar Samuil, 40 yılı aşkın süre Bizans fetihlerine başarıyla direnmesiyle ünlüdür. Bazen Kometopuli krallığına Batı Bulgar Krallığı veya Batı Bulgar İmparatorluğu olarak isimlendirilir.[2][3]
Kökeni ve üyeleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Hanedanlığın gerçek adı bilinmemektedir. Cometopuli (Bulgarca: Bulgarca: Комитопули, Komitopuli; Bizans Yunancası: Grekçe: Κομητόπουλοιν, Kometópouloi[b]) bu sadece Bizans tarihçileri tarafından kurucusu Nikola olarak hanedan hükümdarlarına hitap etmek için kullanılan takma addır, Nikola Sredets (günümüzde Bulgaristan başkenti Sofya) ya da Prespa bölgesinin[4] komis (vali, "kont" eşleniği; Bizans Yunancası: Grekçe: κóμης, kómes,[c] Latinceden; Bulgarca: Bulgarca: комита, komita) idi. Bazı kaynaklara göre hanedan Ermeni kökenlidir.[5][6] MS 969'da ve Doğu Bulgaristan'ın Rus-Bizans tarafından fethinin ardından, Kont Nikola, İskar ve Struma nehirlerinin batısındaki Bulgar topraklarının kontrolünü ele geçirdi. Preslav'ın Bizans tarafından fethi ve 972'de Çar II. Boris'in tahttan indirilmesi sırasında Nikola öldürülmüş ve yönetimini dört oğlu Davud, Aron, Musa ve Samuil üstlenmişti. Davud güneybatı Bulgaristan'ın savunmasına önderlik etti ve Prespa'da ikamet etti; Ustrumca'da ikamet eden Musa güneydoğu Bulgaristan'ı; Aron Sredetz bölgesini yönetirken, Samuel Bdin (Vidin) kasabasında ikamet edip, kuzey Bulgaristan'dan sorumluydu.
Hem Davut hem de Musa erken yaşta hayatlarını kaybettiler - Davut, avare bir Ulah tarafından öldürüldü, Musa ise Serez kuşatması sırasında öldü. Giderek daha Bizans yanlısı olan Aron ile Samuil arasında bir çatışma çıktı ve Aron 14 Haziran 976'da Dupnitsa yakınlarında idam edildi. Aynı yıl, tahttan indirilen II. Boris ve kardeşi Roman, Konstantinopolis'teki esaretten kaçmayı başardı ve Bulgaristan sınırlarına ulaştı. Ancak II. Boris, sınır muhafızları tarafından yanlışlıkla öldürüldü. Sonuç olarak, gerçek güç ve ordunun kontrolü Samuil'in elinde olmasına rağmen, Bulgar Çarı olarak taçlandırılan Roman oldu.
Samuil, Trayan Boğazı'nda II. Basileios tarafından komuta edilen Bizans ordusuna büyük bir yenilgi veren ve kuzeydoğu Bulgaristan'ı geri alan başarılı bir lider olduğunu kanıtladı. Başarılı seferleri Bulgaristan sınırlarını Teselya ve Epir'e kadar genişletti ve 998'de Duklja Prensliği fethetti. 997'de Samuil, meşru hükümdar Roman'ın ölümünden sonra Bulgaristan İmparatoru ilan edildi.
Samuil'in 1014'teki ölümünden sonra taç, oğlu Gavril Radomir'e (h. 1014-1015) geçti. 1015'te birinci derece kuzeni ve Aaron'un oğlu İvan Vladislav tarafından öldürüldü. 1018'de onun ölümüyle Birinci Bulgar İmparatorluğu sona erdi. İvan Vladislav'ın oğulları Presyan, Alusian ve Aron kısa bir süre sonra teslim oldular ve Konstantinopolis'teki saray soylularına katıldılar. Yaklaşık 20 yıl sonra, Gavril Radomir'in oğlu Peter Delyan (h. 1040-1041), Bulgaristan'ın bağımsızlığını yeniden tesis etme girişiminde bulundu. Kuzeni Alusian'ın yardımıyla bir ayaklanma düzenledi ve Bizanslıları kısa bir süre için Ohri'den uzaklaştırmayı başardı, ancak sonunda Alusian tarafından ihanete uğradı. Alusian'ın mirasçılarına Bizans İmparatorluğu'nda asalet unvanları ve toprak verildi.
Aile ağacı
[değiştir | kaynağı değiştir]Bizans İmparatorluğu'nun Bulgaristan'ı fethi sonrası, Kometopuli yeniden yerleştirildikten ve Küçük Asya ile Ermenistan'da toprak verildikten sonra Bizans sarayında önemli görevler üstlendiler. Bulgar İmparatoru İvan Vladislav'ın kızı Katerin, Bizans imparatoriçesi oldu. Bulgar İmparatoru Gavril Radomir'in oğlu ve İmparator Samuil'in torunu Peter Delyan, 1040-1041 yıllarındaki büyük bir ayaklanmanın ardından Bulgar İmparatorluğu'nu yeniden kurma girişimine öncülük etti. Hanedanlığın diğer iki kadını Bizans imparatoriçesi olurken,[7] birçok soylu stratigos olarak orduda veya çeşitli vilayetlerin valisi olarak hizmet ettiler. Bizans imparatoru II. İoannis, anneannesi Bulgaristanlı Maria aracılığıyla İmparator İvan Vladislav'ın soyundan gelmektedir.
| Comita Nikola | Ripsimia | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Davud | Musa | Aron | Samuil | Agatha | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| İvan Vladislav | Maria | diğerleri | Miroslava | Bilinmeyen kızı | Bilinmeyen kızı | Gavril Radomir | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Presyan | Aron | Alusian | Troian | Katerin | I. İsaakios | Peter Delyan | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Adlandırma
[değiştir | kaynağı değiştir]
Tarihçiler arasında bazılarının Kometopuli Krallığı'nı Birinci Bulgar İmparatorluğu'ndan ayrı bir varlık olarak gördüğü bir tartışma olmuştur. Kometopuli, "Bulgar İmparatoru" unvanını korudu, ancak hükümdarlıkları sırasında ortaya çıkan bazı yönler, devletlerini Bulgar imparatorluğundan farklı kıldı.[8][9] Merkezleri (Üsküp, Ohri, Prespa ve Bitola) bugün Makedonya'nın coğrafi bölgesi olarak anılan bölgede bulunuyordu, ancak o dönemde Birinci Bulgar İmparatorluğu'nun Kutmichevitsa adlı bir vilayeti içindeydi.
Bizantolog Georgi Ostrogorski konuyu tartışır ve yaratıcıları ve Bizanslılar için bunun basitçe Bulgar krallığı olduğu sonucuna varır, ancak çeşitli coğrafi, politik ve dini faktörler nedeniyle devletlerini Makedonya İmparatorluğu olarak adlandırır.[10][11] Bir başka Bizantinolog olan Dimitri Obolenski, Samuil'in devletinden Makedonya kökenli bir "Batı Bulgaristan bağımsız imparatorluğu" olarak bahsetmektedir.[8] Diğer bazı yazarlar da onları Batı Bulgar İmparatorluğu olarak ayırırlar, ancak bilim adamlarının çoğu hanedanı Birinci Bulgar İmparatorluğu'nun doğrudan bir devamı olarak görmektedirler.
Bununla birlikte, Kuzey Makedonya'da resmi tarihyazımı, onları "Slav Makedon" İmparatorluğu olarak adlandırır,[12] ancak bu görüş, geçmişe dönük modern milliyetçiliğin bir örneğidir.[13]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel
- ^ Byzantium's Balkan frontier: a political study of the Northern Balkans, 900-1204, Author Paul Stephenson, Publisher Cambridge University Press, 2000, 0-521-77017-3, pp. 58-66.
- ^ The Decline and Fall of the Roman Empire 21 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Edward Gibbon, J. B. Bury, Wildside Press LLC, 2004, 0-8095-9240-1, p. 142.
- ^ A short history of Yugoslavia from early times to 1966, Stephen Clissold, Henry Clifford Darby, CUP Archive, 1968, 0-521-09531-X, p. 140
- ^ Dennis P. Hupchick, The Bulgarian-Byzantine Wars for Early Medieval Balkan Hegemony: Silver-Lined Skulls and Blinded Armies, Springer, 2017, p. 250, 3319562061.
- ^ 11. yüzyıl tarihçisi Asoghik'in yazılarında, Samuil'in sadece bir erkek kardeşi olduğunu yazmıştır. Bizans İmparatorluğu'nun Ermeni bölgesi Tercan'da yaşayan Asoghik'e göre Samuil de Tercanlı ve Ermeni kökenlidir.
- ^ Asoghik versiyonu, yüzyılın olaylarını ve gerçeklerini derinlemesine analiz eden ve Samuil'in tek bir erkek kardeşi (Davud) olduğu sonucuna varan tarihçi Nicholas Adontz tarafından desteklenmektedir.
- ^ "V. Zlatarski - Istorija 1 B - Priturka 15". 30 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2008.
- ^ a b In The Bogomils: A Study in Balkan Neo-Manichaeism, Obolensky discusses the connection between the Bogomils and the Cometopuli, and traces the origin of both in Macedonia.
- ^ The probable toleration of heretics for political motives, may well have given rise to popular legend associating Tsar Samuel with Bogomilism, Obolensky, The Bogomils...
- ^ Georgije Ostrogorski, Geschichte des Byzantinischen Staates. C.H.Beck, 1963, 3-406-01414-3, s. 250-255.
- ^ "Politically and ecclestistically the new empire was direct descendant of the empire of Simeon and Peter, and was regarded by Samuel and the Byzantines alike as being simply the Bulgarian Empire. For apart from Byzantium, only Bulgaria at that time possessed a tradition of empire with a patriarchate of its own". George Ostrogorsky, "The history of the Byzantine State" (Chapter VI - 6. The Apogee of Byzantine power - Basil II) pp. 301-302. Rutgers University Press, 1957.
- ^ An outline of Macedonian history from ancient times to 1991. Makedonya Elçiliği Londra. Retrieved on 2007-04-28.
- ^ Who are the Macedonians? Hugh Poulton, C. Hurst & Co. Publishers, 2000, 1-85065-534-0, p. 20.
- Genel
- Nicholas, Adontz (1965). "Samuel l'Arménien, roi des Bulgares". Études Arméno -byzantines. Lizbon. ss. 347-407.
- Lang, David M. The Bulgarians, London, 1976.
- Lang, David M. The Armenians. A People in Exile. London, 1981.
- Ostrogorski, Georgi, History of the Byzantine State. tr. (Almancadan) by Joan Hussey, rev. ed., Rutgers Univ. Press, 1969.
- Dimitry Obolensky, "The Bogomils: A study in Balkan Neo-Manicheism", Cambridge University Press 1948
- Greenwood, Tim (2017). The Universal History of Step'anos Tarōnec'i. Oxford University Press. ISBN 9780198792512.
