Wołowa Turnia

Wołowa Turnia
Ilustracja
Północna ściana Wołowej Turni
Państwo

 Polska
 Słowacja

Położenie

Kraj preszowski

Pasmo

Tatry, Karpaty

Wysokość

2373 m n.p.m.

Wybitność

~28 m

Pierwsze wejście

1905
K. Bröske, S. Häberlein

Położenie na mapie Tatr
Mapa konturowa Tatr, na dole znajduje się czarny trójkącik z opisem „Wołowa Turnia”
Położenie na mapie Karpat
Mapa konturowa Karpat, u góry nieco na lewo znajduje się czarny trójkącik z opisem „Wołowa Turnia”
Ziemia49°10′47″N 20°04′27″E/49,179722 20,074167
Multimedia w Wikimedia Commons

Wołowa Turnia (słow. Volia veža, dawniej Volova veža[1], 2373 m) – turnia w Wołowym Grzbiecie (Volí chrbát) w Tatrach Wysokich. Znajduje się w głównej grani Tatr na granicy polsko-słowackiej, pomiędzy Wielką Wołową Szczerbiną (Veľká Volová štrbina, ok. 2355 m) na północnym zachodzie, a Żabią Przełęczą Mięguszowiecką (Východná volia štrbina, ok. 2315 m) na południowym wschodzie[2].

Nazwa turni pochodzi od Wołowego Grzbietu. Jej bryła przypomina nieco piramidę. Widok z jej szczytu jest o wiele mniej rozległy niż z pobliskich Rysów[3]. Wołowa Turnia wznosi się nad Wołową Kotlinką (górne piętro Doliny Mięguszowieckiej) na południu i Czarnostawiańskim Kotłem po północnej, polskiej stronie[2].

Z rzadkich w Polsce gatunków roślin stwierdzono występowanie na Wołowej Turni rogownicy jednokwiatowej[4].

Topografia

[edytuj | edytuj kod]
Ściana południowa

Jest jedną z głównych taternickich atrakcji Doliny Mięguszowieckiej. Wyróżnia się w niej 3 dobrze wyodrębnione części. Część prawa (patrząc od dołu) ograniczona jest z prawej strony wielką depresją Żabiej Przełęczy Mięguszowieckiej, z lewej południowym żebrem zwanym Żebrem Świerza. Część środkowa o wysokości do 250 m jest głównym celem wspinaczkowym i znajdują się w niej najtrudniejsze drogi wspinaczkowe. Budują ją lite płyty bez traw i kruszyzny. Ograniczona jest z lewej strony południowo-zachodnim filarem zwanym Filarem Puškaša. Kilkadziesiąt metrów poniżej szczytu łączy się on z Żebrem Świerza. Lewa część Filara Puškaša opada do żlebu z Wielkiej Wołowej Szczerby. Ma skośną postawę, w dolnej części wysokość 80 m i zachodnią ekspozycję. Wreszcie trzecia część ściany ma wystawę południowo-zachodnią. Na wysokości około 70 m jej prawą część przecina Wołowa Półka. Jej przedłużeniem po lewej stronie ściany jest ciąg opadających na lewo gzymsów i pęknięć, tzw. Wołowa Rampa[2].

Ściana północna

Ściana północna ma wysokość ok. 300 m i ograniczona jest dwoma kominami schodzącymi z Żabiej Mięguszowieckiej Przełęczy oraz z Wielkiej Wołowej Szczerbiny. Drugi z kominów nazwano Kominem Stanisławskiego. Podstawę ściany stanowi Zachód Grońskiego, a najniższy punkt ściany znajduje się po prawej stronie żlebu z Żabiej Mięguszowieckiej Przełęczy. W ścianie tej wyróżnia się kilka wyraźnych pięter:

  1. Najniższa część to strome ścianki o wysokości od około 50 m po lewej stronie do 5 m po prawej stronie;
  2. Gładkie, nachylone pod kątem 45° płyty o wysokości do 30 m. Płyty te to według Władysława Cywińskiego największe lustro tektoniczne w całych Tatrach;
  3. Pas przewieszonych ścian mających wysokość do 20 m;
  4. Nachylone pod kątem 45°, dobrze urzeźbione i miejscami porośnięte trawkami płyty o wysokości do 50 m;
  5. Górne urwisko o wysokości do 60 m, po prawej stronie bardziej strome;
  6. Kopuła szczytowa, od górnego urwiska oddzielona szeroką i poziomą półką[2].

Taternictwo

[edytuj | edytuj kod]
Pierwsze wejście
Drogi wspinaczkowe

Niektóre drogi na Wołową Turnię są łatwe i dostępne dla przeciętnego turysty, jednak jest to dla turystów obszar zamknięty. Wołowa Turnia jest natomiast popularnym obiektem wspinaczkowym dla taterników. Szczególnie popularna jest ściana południowa. Decydują o tym takie jej walory jak: lita skała, urozmaicone trudności i błyskawiczne wysychanie – co w naszym klimacie jest bardzo ważne. Ściana północna jest około 100-krotnie mniej popularna[2].

Z Żabiej Doliny Mięguszowieckiej
  1. Południową depresją; II w skali UIAA, czas przejścia 1 godz.,
  2. Południowym żebrem, drogą Świerza, III, 2 godz.,
  3. Prawą częścią południowo-zachodniej ściany, drogą Štáflovej; V-, 3 godz.,
  4. Prawa droga Belicy; V+, A3, 6 godz.,
  5. Lewa droga Belicy; V+, A3, 6 godz.,
  6. Direttissima; warianty V+ lub VI, A2, 3 lub 6 godz.,
  7. Droga Stanisławskiego; V-, 3 godz,
  8. Kominem Puškaša; V, 3 godz.,
  9. Droga Kulhavý-Sulovský; VI+, 3 godz.,
  10. Droga Eštok-Janiga; VI+, 4 godz.,
  11. Medvidova cesta; VIII+,
  12. Droga Orolina; VII, A3, 6 godz.,
  13. Droga Wolfów; V, A2, 6 godz.,
  14. Stupid wall; VII, 5 godz.,
  15. Południowo-zachodnim żebrem, Filarem Puškaša; VI, 4 godz.,
  16. Lewą częścią południowo-zachodniego żebra (Prawy Machnik); IV-, 3 godz.,
  17. Lewą częścią południowo-zachodniego żebra (Lewy Machnik); V, 3 godz.,
  18. Kominem zachodniej ściany; 2 godz. 30 min.[2]
Północna ściana
  1. Droga Stanisławskiego; V, 4 odz.,
  2. Prawą części ściany (Droga Chrobaka); VI, A1,
  3. Droga Pająków VI, A1, 3 godz.,
  4. Droga Kajki; VI, A2,8-10 godz.,
  5. Drga Skoczylasa; V, 5 godz., skała lita,
  6. Droga Machnika; V+, A0, 5 godz.,
  7. Droga Surdela; V, 5 godz.,
  8. Lewą częścią ściany (Droga Korosadowicza); III, miejsce IV, dwa miejsca V, 4 godz.[2]
Z Żabiej Przełęczy Mięguszowieckiej
  1. Obchodząc wschodnią grań po północnej stronie; I, 15 min,
  2. Wschodnią granią; III, 30 min[2].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Tatry Wysokie. Czterojęzyczny słownik nazw geograficznych [online] [dostęp 2020-05-27] [zarchiwizowane z adresu 2006-09-24].
  2. ↑ a b c d e f g h Władysław Cywiński, Wołowy Grzbiet. Przewodnik szczegółowy, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2006, ISBN 83-7104-037-7.
  3. ↑ a b Witold Henryk Paryski, Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część VI. Cubryna – Żabia Turnia Mięguszowiecka, Warszawa: Spółdzielczy Instytut Wydawniczy „Kraj”, 1952.
  4. ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirek, Czerwona księga Karpat Polskich, Warszawa: Instytut Botaniki PAN, 2008, ISBN 978-83-89648-71-6.
Główna grań Tatr Wysokich
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wołowa_Turnia&oldid=69991560”